25. september 2001

UA 2001/35

 

Atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutaannut nr. x. xxx 2001-imeersumut missingersuutip oqaaseqaatitai.

 

Nalinginnaasumik oqaaseqaatit

 

Siunnersuutip saqqummiunneqarneranut tunulequttat.

Meeqqat atuarfiat pillugu peqqussut, kommuninik iluarsaaqqinnermi ataatsimiititaliap 1994-imi innersuussutai naapertorlugit, kingullermik 1997-imi nutarterneqarpoq tamatumalu kingunerisaanik meeqqat atuarfiata aqunneqarnerata aalajangersagartai nutaat atuutsinneqalerput. Taamanikkut nutarterinermut atatillugu Inatsisartut atuartitsinerup imaarisaanik aalajangersagartaanillu allanngortiterinissaq kissaatigisimanngilaat. Taamaattumik atuarfiup ilusaanik, atuartitsinerup imarisaanik aaqqissorneqarneranillu aalajangersakkat 1990-imi peqqussummik allanngortitsinermi akuersissutigineqarsimasut, tunngaviisigut pingaarnertigut allanngortinnagit atuutsiinnarneqarsimapput, nalilerneqarmat aalajangersakkat taakkua ima sivikitsigisumik atuussimasut, nalileqqinnissaannut nutarteqqinnissaannullu naammattunik tunngavissaqarani. Ilaatigut 1994-imi atuartunik qallunaatut ilitsoqqussaralugu oqaasilinnik aamma kalaallisut ilitsoqqussaralugu oqaasilinnik ataatsimoortillugit atuartitsineq aallartinneqarmat, meeqqat atuarfianni ataatsimoortitsineq oqaatsinillu atuartitsineq pillugit, ukiuni pingasuni ilisimatusarnerup ineriartortitsinerullu ingerlasimanerata nalunaarusiorneqarnera utaqqiumaneqarsimavoq. Nalunaarusiaq taanna Inatsisartunut, 1997-imi ukiakkut ataatsimiinneranni, saqqummiunneqarpoq. Ataatsimiinnermilu tassani aalajangiunneqarpoq, oqaatsitigut ineriartortitsinissamik suliniuteqartoqarnissaa, taassumalu saniatigut atuarfeqarnerup iluani atuartitsissutit tamarmik siunertarisamikkut imarisamikkullu iluarsartuunneqarnissaat, aamma peqqussummi atuartitsissutitut aalajangersakkat imarisaasa tamarmik nutarterivigineqarnissaat aalajangiunneqarpoq.

Tamatuma kingornatigut - ilaatigut ilinniartitsisut 1998-imi upernaakkut atorfinitsitsisarnermik mattussinerisa nassatarisaanik - 1998-imi aprilimi suleqatigiissitap, Kultureqarnermi, Ilinniartitaanermi Ilageeqarnermilu naalakkersuisumit pilersinneqartup "Meeqqanik Nuna Ineriartortinneqassaaq" suliaraa. Nalunaarusiap imarai atuarfeqarnerup iluani, piffissaq qaninnerusoq ungasinnerusorlu eqqarsaatigalugit, inerisaanermi suliniutissatut siunnersuutit. 1998-imi upernaakkut Inatsisartut ataatsimiinnerminni innersuusutigaat, nalunaarusiami siunnersuutaasut ilaasa piviusunngortinneqarnissaat, tamatumalu saniatigut ilalersorneqarpoq, nalunaarusiaq atuartitsinerup inerisarneqarneranik suliniutaasunut, atuartitsinerullu imarisaasa aalajangersagartaasa nutarterneqarnissaannut suleriaqqinnissami tunngavissanut ilaatinneqassasoq.

Iluarsaqqiinermik pilersaarusiornerit, ataqatigiissaarinerit piviusunngortitsiniarnermilu suliassat, Inerisaavimmut suliassiissutigineqarput. Tamatuma malitsigisaanik sulisut amerlineqarput, Inerisaavik/Pilersuiffiullu siulersuisui KIIP-ip immikkoortortaqarfiinit allanit sinniisunik aamma IMAK-ip KANUKOKA-llu sinniisaannik amerlisinneqarlutik. Tamakkua saniatigut naalakkersuisunut ilaasortap pitsaassusissaq pillugu siunnersuisoqatigiit pilersippai, taakku ilinniartitsinermut immikkut ilisimasalinnik, nunani tamani akuerisaasunik sisamanik inuttaqarput, suliassaralugulu iluarsaaqqiinerup qanimut malinnaaffiginissaa aamma siunnersuinissaq ilitsersuinissarlu. Piareersaalluni aallarnisaanerup - misilittakkanik katersinermik, atuarfiup killiffia pillugu nalunaarusiornermik kiisalu nuna tamakkerlugu atuartut atuarfimmut isumaasa kissaataasalu misissorneqarneranik imaqartup - kingornatigut, 1999-imi septemberimi ataatsimeersuartitsisoqarpoq. Ataatsimeersuartitsinerup siunertaraa, suliamut attuumassuteqartut siunissamut takorluugaannik kissaataannillu katersuillunilu katiterinissaq. Ataatsimeersuarnermi nuna tamakkerlugu sumiiffinnilu ataasiakkaani naalakkersuinermik suliaqartut, angajoqqaat, ilinniartitsisut atuarfinnilu aqutsisut, suliamullu tunngasunik soqutigisaqarsinnaasut - ilaatigut IMAK aamma KANUKOKA - Namminersornerullutillu Oqartussat qullersaqarfiini allaffissornikkut aqutsisut sinniisaat kiisalu avataaniit siunnersuisartut alaatsinaatsitallu peqataapput. Ataatsimeersuarnermi iluarsaaqqinnermi suleriaqqinnissamut tunngavissatut innersuussutinik arlalinnik siunnersuuteqartoqarpoq.

Ataatsimeersuartitsinermi innersuussutit iluarsaaqqiilluni suliap ingerlaqqinnerani tigussaasunik siunnersuusiornissaat siunertaralugu ukiup 2000-ip aallartinnerani sisamanik suleqatigiissitaliortoqarpoq. Suleqatigiissitani peqataapput - KIIP-imi suliamik ilisimasaqartut saniatigut - Inerisaavik/Pilersuiffik, Ilinniarfissuaq, Inuutissarsiutinik ilinniaqqiffiit, GU, Ilisimatusarfik aamma Aningaasaqarnermut Pisortaqarfik, angajoqqaat, ilinniartitsisut atuarfinnilu pisortat, meeqqanillu paaqqinniffiit sinniisaat, kommunini allaffissornikkut aqutsisoqarfiit, inuutissarsiutinik ingerlataqartut, IMAK, KANUKOKA, Nunatsinni Sulisitsisut Kattuffiat, SIK, PIP-lu. Suleqatigiissitat suliaasa inerneri oqallissaarummi "Siunnerfik: Atuarfitsialak"-mi saqqummersinneqarput. Oqallissaarut oqalliffinni assigiinngitsuni oqaluuserineqarpoq. Oktober 2000-imi nuna tamakkerlugu atuartunit peqataafigineqartumik ataatsimeersuartitsoqarpoq. 1999-imi ataatsimeersuartitsinermi peqataasut inuttaasa katiterneqarnerannut assingusumik inuttaqartumik, kiisalu nunaqarfiit kattuffiannit KANUNUPE-mit atuartullu sinniisaannit peqataaffigineqartumik november 2000-imi - tusarniaajutigaluni ataatsimersuartitsisoqarpoq. Tusarniaajutigaluni ataatsimeersuartitsinerup taassuma oqariartuutaanik pingaarnernik annertuumik tunngaveqarluni siunnersuusiaq manna suliarineqarpoq.

Atuarfik pillugu iluarsaaqqinnermut peqqussutissatullu siunnersuummut tunngatillugu allakkiat saqqummersitat

Saqqummersitat ataani pineqartut iluarsaaqqilluni sulineq pillugu nalunaarutaapput aamma/imaluunniit peqqussutissatut siunnersuutip suliarinerani tunuliaqutaasunut ilaallutik:

Nalunaarusiat il.il.

1) Meeqqanik nuna ineriartortinneqassaaq/Med børn skal land bygges; KIIP, april 98.
2) Atuarfitsialak sammitigu / Den gode skole temadage; 98-imi ukiakkut (nungupput),
3) Atuarfitsialak - Atuartut Atuarfitsialaat / Elevernes gode skole; Inerisaavik, 1999.
4) Atuarfitsialak - Meeqqat atuarfiat pillugu Kangerlussuarmi 8.-14. septembari 1999-imi ataatsimeersuarnermit/Rapport om folkeskolekonferencen den 8. til den 14. september 1999 i Kangerlussuaq ; Inerisaavik,1999.
5) Meeqqat atuarfiata killiffia pillugu nalunaarusiaq/Statusrapport for folkeskolen; Inerisaavik, januar 2000
6) Siunnerfik: Atuarfitsialak - Oqallisissiaq / På vej til Atuarfitsialak - Et diskussionsoplæg; Inerisaavik 2000.
7) Atuarfitsialak pillugu Kangerlussuarmi 16.-19. november 2000 tusarniaajutigaluni isumasioqatigiinnermi suleqatigiissitat nalunaarutaasa eqikkarneri / Sammendrag af gruppearbejderne under Atuarfitsialak-høringsseminaret i Kangerlussuaq 16.-19. Inerisaavik, november 2000 (nammineq naqitassatut saqqummersitaq)
8) Perorsaanikkut Institut pillugu nalunaarusiaq Eva Jørgensenimit suliaq.
9) Mappersagannguaq pertitigaq illunut tamanut agguaassaq: Atuarfitsialak - atuarfik pillugu peqqussutissatut siunnersuut

Aviisinut ilanngullugitt saqqummersitat

Nr. 1: Nunarsuarmi atuarfiit pitsaanersaat / Verdens bedste folkeskole.
Nr. 2: Atuarfitsialak / Den gode skole.
Nr. 3: Atuartoq qitiutillugu / Eleven i centrum.
Nr. 4: Atuartutsialaat Isumaqarput! / De gode elever Mener!

Tunngavissarsiorfiit allat

OECD: Kalaallit Nunaanni aningaasaqarniarneq: Siunissamut periusissiat, 1999.

Kalaallit Nunaanni aningaasarsiorneq pillugu siunnersuisoqatigiit:Kalaallit Nunaanni 2000-mi aningaasarsiornernikkut ineriartorneq

Kalallit Nunaanni meeqqat atuarfianni ilinniartitsisut atugarisaat pillugu suleqatigiissitat nalunaarusiaat

Jørgen Møller Christiansen aamma El-Salanti: Meeqqat atuarfianni ulluinnarisaq – ilinniartitsisut pisortallu tarnikkut sulinermi avatangiiserisaat, atugarisaat suleqatigiinnerallu, 2000.

Qulequtaq: Canadamut paasisassarsiorluni angalaneq. PI. Saqqummersitsisoq: Inerisaavik/Pilersuiffik, box 1610, 3900 Nuuk, 2-1999.

Bellinghammimi isumasioqatigiinneq. PI. Saqqummersitsisoq: Inerisaavik/Pilersuiffik, box 1610, 3900 Nuuk, 2-2000.

Tell me. I forget. Show me. I remember. Involve me. I understand. PI. Saqqummersitsisoq: Inerisaavik/Pilersuiffik, box 1610, 3900 Nuuk, 1-2001.

Siunnersuutip ilusaa sannaalu

Siunnersuutip ilutsimigut annertunerusutigut peqqussutip atuuttup immikkoortiterneqarsimanera malippaa, taamaattorli peqqussutip atuuttup kapitaliisa siulliata aappaatalu imarisaat kapitalinut arlalinnut aggulullugit inissitsiterneqarsimapput. Ilanngullugu atuartitaasussaatitaaneq pillugu kapitali ilinniartitsisut pillugit kapitalip siornanut inissinneqarpoq. Siunnersuutip sannaa imaalerpoq:

Kapitali 1. Nassuiaataa

Kapitalip kapitalitut immikkoortutut peqqussutip atuuttup § 1, imm. 1-ia atuarfiup suuneranik nassuiaatitaqartoq taarserpaa.

Kapitali 2. Atuarfiup siunertaa tunngavialu

Kapitalip kapitalitut immikkoortutut peqqussutip atuuttup § 2-a atuarfiup siunertaanik imaqartoq taarserpaa atuarfiullu tunngavia pillugu aalajangersakkanik ilaneqarluni.

Kapitali 3. Atuarfiup ilusaa annertussusaalu

Kapitalip aalajangersakkat tamaasa atuarfiup ilusaanut annertussusaanullu tunngasut, peqqussummi atuuttumi kapitalini 2-mi 6-imilu eqqartorneqartut atuartitsinerup atuarfeqarfiullu aaqqissuunneqarneranut tunngasut katersorneqarfigai.

Kapitali 4. Atuartitsinerup imarisai, aaqqissorneqarnera piareersarneqarneralu

Kapitalip atuartitsinerup imarisaasa atuartitsissutinut ataasiakkaanut atuartitsissutinullu qanitariissunut kiisalu atuartitsinerup pingaarnerusutigut aaqqissorneqarnerata piareersarneqartarneratalu aalajangersagartai tamaasa katersorneqarfigai. Kapitalimi peqqussummi atuuttumi aalajangersakkat assingi kapitali 2-mi atuartitsinerup aaqqissorneqarneranik imaqartumi eqqartorneqartut aamma nassaassaapput.

Kapitali 5. Misiligutaasumik suliaqarneq

Kapitalip kapitalitut immikkoortutut peqqussummi atuuttumi § 22 taarserpaa.

Kapitali 6. Atuartitaasussaatitaaneq angajoqqaallu piginnaatitaaffii pisussaaffiilu

Kapitalip aalajangersakkat tamaasa atuartitaasussaatitaanermut taassumalu eqqortinneqarnissaanut kiisalu angajoqqaat pisussaaffiinut piginnaatitaaffiinullu tunngasut katersuuffigai. Kapitalimi aalajangersakkat peqqussummi atuuttumi kapitalimi 4-mi atuartitaasussaatitaaneq il.il kapitalimilu 5-imi torersaarnissaq, apersortinnissamut piareersarneq il.il. pillugit aalajangersakkat eqqartorneqartut nassaassaapput.

Kapitali 7. Ilinniartitsisut

Kapitalip peqqussummi atuuttumi kapitali 3 taarserpaa.

Kapitali 8. Atuarfeqarfiup aqunneqarnera

Kapitali imarisamigut peqqussummi atuuttumi kapitalimi 6-mi atuarfeqarfiup aaqqissugaaneranik imaqartumut naapertuuppoq.

Kapitali 9. Sumiiffinni ataasiakkaani aqutsineq.

Kapitali imarisamigut peqqussutip atuuttup kapitalianut 7-mut naapertuuppoq.

Kapitali 10. Naammagittaalliuteqartarneq pillugu malittarisassat

Kapitali imarisamigut allannguuteqarani peqqussutip atuuttup kapitaliata 8-aanut naapertuuppoq.

Kapitali 11. Aningaasalersuineq

Kapitali imarisamigut peqqussutip atuuttup kapitalianut 11-mut naapertuuppoq.

Kapitali 12. Atortuulersitsineq, ikaarsaariarneq atorunnaarsitsinerlu pillugit aalajangersakkat.

Siunnersuutip imarisai pingaarnerit

Siunnersuutip imarisai pingaarnerit ukuupput:

- Atuarfeqarnerup tunngavissaanik, atuartut ilikkartinniarneqarnisaannik kiisalu atuartitsinermi atuarfiullu taamaaliornermini periusissatut tunngavissanik tunaartassaliorluni annertusaanikkut allanngortitikkanik anguniagassaliorneq.

- Ukiuni qulini atuarneq, 1. - 9. klassimi atuartitaasussaatitaanermik imaqartoq, ukiorlu kingulleq nammineq piumassuseq naapertorlugu atuarfiulluni.

- Annertuumik allanngortitamik atuarfeqarnermik ilusiliineq, ukiunik qulinik sivisussulimmik, alloriarfinnullu pingasunut namminersortunik anguniagassatut siunertaliukkanik erseqqissumik immikkoortitanik atuartitaanermik ingerlatsineq.

- Eqaatsumik ukiumi atuarfiusumi, ilinniartitsissutit ataasiakkaat ilinniartitsissutillu qanitariissut eqqarsaatigalugit, ilinniartitsinermik pilersaarusiortarneq.

- Atuartitsissutit imarisaannik ataqatigiissitsinikkut aaqqissuussisarnermik neruttuilluni iluarsartuusseqqinneq, oqaatsinik mernguernartunillu sammisaqartitsinermi nukittorsaaneq kiisalu IT-p atuartitsinermut tamarmut akulerunneqarnera.

- Erseqqissumik qitiusumit sumiiffinnillu ataasiakkaanit atuartitsissutit imarisassaanik aalajangersaanermi pisussaaffinnik agguataarineq.

- Immikkut atuartitsinerup aaqqissuunneqartarneranik pilersaarusiorneqartarneranillu allanngortitsineq.

- Naliliisarnermi uppernarsaasersuinermilu periutsit annertuumik allanngortitat.

- Atuartut ataasiakkaat siunnersorneqartarnerisa ilitsersorneqartarnerisalu nukittorsarneqarnerat.

- Iluarsaaqqinnermut ilaatillugu atuarfiup siulersuisuisa suliassaasa pisussaaffiisalu aalajangersagartaannik tulluarsaaneq.

- Inuit atuarfiup siulersuisuinut qinerneqarsinnaasut amerlineqarnerat.

- Atuartut siunnersuisoqatigiivisa nukittorsarnerat.

Atuartitaasussaatitaaneq atuarfiullu ilusaa

Ukiunik qulinik sivisussusilimmik atuartarnissaq siunnersuutigineqarpoq, ukiuni 3-ni nukarlerni, ukiuni 4-ni akullerni ukiunilu 3-ni angajullerni atuarnermut aagguaanneqarsimasoq. Kalaallit Nunaanni meeqqat atuarfia pillugu inatsimmi nr. 579-imi 29. november 1978-imi (inatsit pisinnaatitsissut) allaqqavoq Kalaallit Nunaanni atuartitaasussaatitaaneq ukiunik 9-nik sivisussuseqartoq. Tamatuma kinguneranik siunnersuutigineqarpoq ukiut kingulleq nammineq piumassuseq tunngavigalugu atuarfiussasoq. Kisianni Naalakkersuisut kissaatiginartippaat Naalagaaffeqatigiinnermi oqartussaasut qinnuigineqarnisaat inatsisip pisinnaatitsissutip allanngortinneqarnissaanik siunnersuusioqqullugit, taamaaliornikkut atuartitaasussaatitaanerup sivitsorneqarnissaa periarfissiorneqarsinnaaqqullugu. Taamaassappat inatsisip pisinnaatitsissutip allannguutissaanut siunnersuut ersarissoq Inatsisartunut oqaaseqaateqarfigisassatut saqqummiunneqassaaq, siunnersuutip Folketingimi oqallisigineqalinnginnerani. Inatsit pisinnaatitsissut allanngortinneqarpat, Naalakkersuisut atuarfik pillugu peqqussutip allannguutissaanik siunnersuuteqassapput (ilimagineqarluni upernaakkut 2002-mi tamanna pisinnaasoq), peqqussutip nutaap 1. august 2002-mi atuutilerneraniilli atuartitaasussaatitaanerup ukiunik qulinik sivisussuseqarnissaa siunertaralugu.

Taamatut ilusiliinerup qularnaassavaa atuartut, ataatsimooqatigiinni erseqqissuni inissinneqarlutik alloriarfiillu naammassineri tamaasa inaarutaasumik nalilerneqartarlutik, atuarnerminnik ingerlatsisarnissaat, taamaaliornikkullu ingerlaavartumik atuartut ataasiakkaat atuarnerata ilikkagaqarniarneratalu siunertalimmik piareersaasiorneqarnissaa.

Atuarneq tamarmi ingerlaqatigiiffiussaaq, taamaalillunilu angajullerni atuartunik sammivinnut imikkoortiteraluni agguaanissaq atuartitsissutiniluunniit ataasiakkaani atuagassatigut assigiinngitsunik qaffasissulilersuinissaq pinngitsoorneqassalluni. Atuartut ataasiakkaat piginnaasaat aallaavigalugit atuarnermik ingerlatsinissaq immikkut ingerlaqatigiiliornikkut atuartunillu ataasiakkaanik tapersersuinikkut piviusunngortinneqassaaq.

Ingerlaqatigiinnik (holdinik) pilersitsisarneq aamma ukiumik atuarfiusumik eqaatsumik pilersaarusiortarneq

Siunnersuutip kingunerissavaa atuartitsinerup eqaatsumik, atuartitsissutinut agguakkamik atuartitsissutillu akimorlugit ingerlatsinertut aaqqissuunneqartalernera, atuartut pisariaqartitsinerat soqutigisaallu naapertorlugit ingerlaqatigiinnut nikerartunut agguaanneqartalissallutik. Ukiup atuarfiusup eqaatsumik piareersaasiortarnissaata siunertaraa ilikkagaqarniarnermi avatangiisinik ineriartortuartunik pilersitsinissaq, ilinniartitseriaatsimut nalinginnaanerusumut sungiusimasatsinnut - "skema ataaseq, klassi ataaseq, ilinniartitsisoq ataaseq, atuartitsissut ataaseq aamma akunneq ataaseq"-mut taarsiullugu. Tamakkua saniatigut atuartut ataasiakkaat unamminartunik naapitsinissaminnik ikorfartorneqarnissaminnillu pisariaqartitsinerat annertunerusumik isumagineqarsinnaalissaaq, atuartullu ilikkagaqarniarnermini akisussaassusermik annertunerusumik tigusiniarneranut tunngavilersuisuussalluni atuartullu ilinniartinneqarnerminut ilinniagaqaqqinniarnerminilu piareersaasiornermini isumaqarnerusumik suleqataanissaminut akisussaaqataaneranik pilersitsissalluni.

Atuartitsissutit imarisaat aaqqissorneqarnerilu

Atuartitsinerup imarisai atuartitsissutinut atituumik tallimanut aaqqissorneqassapput:

1) Oqaatsit: kalaallit oqaasii, qallunaat oqaasii, tuluit oqaasii kiisalu allamiut oqaasiisa pingajui nammineq toqqagassatut.
2) Kulturimik inuiaqatigiillu: inuiaqatigiilerineq kiisalu upperisalerineq isumalioqqissaarnerlu
3) Matematikki pinngortitarlu: matematikki pinngortitalerinerlu.
4) Inuttut inerikkiartorneq: peqqinneq, inooqatigiinnikkut misigissutsikkullu ilikkagaqarniarneq, ilinniagaqarnissamik inuutissarsiutissamillu qinersiniarnermi paasisitsiniaaneq kiisalu tarnikkut inuttullu inooqatigiineq pillugu sammisassat allat.
5) Sumiiffinni ataasiakkaani ilinniartitsissutissatut toqqakkat: atuartitsineq atuartitsissutinut mernguernartunut tunngassuteqartoq kiisalu kulturikkut, inuttut, inooqatigiinnikkut inuutissarsiutinullu tunngassuteqartunik aaqqissuussanut peqataaneq.

Siunnersuut malillugu oqaatsinik atuartitsineq annertuumik nukittorsarneqassaaq. Tuluttut atuartinneqarneq ukiut atuarfiusut sisamaanniit aallartereertassaaq, ukiullu atuarfiusut arfineq- pingajuanni allamiut oqaasiisa pingajui qinigassatut neqeroorutigineqartassapput, neqeroorutit taakkua tyskit tulorutsilluunniit oqaaserisinnaavaat, oqaatsilli allat aamma - periarfissat tunngavigalugit - neqeroorutigineqarsinnaapput. Oqaatsitigut atuartitsinerup nukittorsarneqarnissaanut aamattaaq ilaavoq, kalaallit oqaasii, qallunaat oqaasii - ilaatigullu tuluit oqaasii - atuartunut tamanut atuartitsinermi atorneqarsinnaasutut siunnersuutigineqarmata.

Inuiaqatigiit pillugit atuartitsineq kulturimik, oqaluttuarisaanermik, inuiaqatigiit pillugit atuartitsinermik inuiannullu tunngasunik nunalerutinik imaqarput. Atuartitsissutit ataasiakkaat atuarneq sivitsoriartortillugu atuartitsissutitut immikkoortutut erseriartussapput.

Pinngortitalerineq fysik/kemimik, uumassuseqartulerinermik pinngortitarlu tunngavigalugu nunalerutinik imaqarpoq. Atuartitsissutit ataasiakkaat taakku aamma atuarneq sivitsoriartortillugu atuartitsissutitut immikkuullarissutut erseriartussapput. Angajullerni atuartitsineq atuartitsissutinut ataasiakkaanut immikkoortiterilluni atuartitsinertut aaqqissorneqassaaq.

Inuttut inerikkiartorneq atuartitsissutaavoq nutaaq tassuunalu kissaataavoq atuartut imminnut tatiginerisa pitsanngorsarneqarnissaat, ilanngullugu anguniarneqarpoq, siunertalimmik ineriartorsinnaanissaat ilinniagariumasaminnillu angusiniarnermi suliniuteqalersinnaanissaminnut akisussaaqataasutut misigisimalersinneqarnisaat, kiisalu imminut allanullu paasinninnissamut sakkussaminnik ilinniartinneqarnissaat.

Atuartitsissutit sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat aqqutigalugit qularnaarniarneqarpoq atuartitsissutini mernguernartuni tamatigoortumik atuartitsisinnaaneq, atuartitsissutillu mernguernartut nalinginnaasumik paasineqartartut makkuusut timersorneq, erinarsorneq nipilersornerlu, mersorneq, sananeq iganerullu saniatigut allarpassuarnik ingerlatsiviusinnaapput soorlu makkuninnga, isiginnaartitsineq, qitinneq, qalipaaneq, assiliineq, tusagassiuutilerineq, sanalunneq, qaanniorneq qamusiornerlu, immakkut angalaarneq, aalisarneq piniarnerlu. Aammattaaq sumiiffinni toqqakkanut, atuartut ilikkagaqarniarnerannut ikorfartuutitut atuarfiup avataani atuartut ukiuinut naleqquttumik kulturimut, inooqatiginnermut inuutissarsiornermullu tunngasunik ingerlatsinerit atuartunit peqataaffigineqarneri, ilaatinneqarsinaapput.

Immikkut atuartitsineq

Siunnersuut naapertorlugu immikkut atuartitsisarneq tamarmiusoq - aaqqissorneqarnermigut aningaasalersorneqarnermigullu - kommunini oqartussaasunit tiguneqassasoq, taamaalilluni pisariaqarunnaarpoq immikkut atuartitsinerup erseqqissumik oqaatigineqarsinnaanngitsunik tunngavilinnik marlunngorlugu immikkoortitikkap peqqussutitigoortumik attatiinnarnissaa.

Taamaaliornerup siunertarinngilaa nalinginnaasumik annertusisamillu immikkut atuartitsisarnerup killilersorneqarnissaa. Atuartut taamatut atuartinneqartussatut nalilerneqartut siunnersuut naapertorlugu suli nalinginnaasumik immikkut atuartinneqartassapput.

Taamaattoq neriulluaatigineqarpoq, ullumikkut atuartitsisarnerup ilaa immikkut atuartitsisarnertut ingerlatsiviusartoq nalinginnaasumik atuartitsinerup iluani atuartut pisariaqartitaannik ingerlaqatigiinnik pilersitsinikkut piffissarlu aalajangersimasoq atorlugu eqikkakkanik eqimattakkaarluni il.il. pikkorissartitsisarnertut ingerlanneqarsinnaalissasoq.

Naliliisarneq uppernarsaasersuisarnerlu

Siunnersuutip kingunerissavaa naliliisarnerni periaatsitigut uppernarsaasersuisarnernilu ilusilersuinertigut annertuumik allanngortiterisoqarnissaa, atuarnerup nalaani ingerlaavartumik nalilersuisarnernik qitiusumiillu tamanut atortussatut naliliinissaq pillugu aalajangersakkanik tunngaveqartunik, alloriarfinni tamani atuarnermik naammassinninnermi, ingerlanneqartartussanik.

Qaffasissutsini tamani sumiiffinni ataasiakkaani qitiusumiillu aalajangikkanik ataatsimullu isiginninnermik tunngavilinnik naliliisoqartanissaa siunertaavoq, pingaartinneqarporlu atuartitsissutini pissarsiat inuttullu piginnaassutsinik pissarsiat naliliisarnerni ilaatinneqartassasut. Atuartoq naliliinermi peqataasassaaq, naliliinerullu anguniassavaa, atuartup ilinniagaqaqqinnissaminut piareersarnissaminut tunngavissaminik kalerrinneqarnissaa. Naliliinermi qitiutinneqassaaq atuartut imminnut tunngatitamik qanoq iliuuseqarnissatik pillugu pilersaarusiortarnissaat pilersaarusiarlu atuartup atuarnermini ingerlaqqinnissaminut kiisalu angajoqqaaminik atuarfimmillu oqaloqateqartarnissaminut tunngavigisassavaa.

Siunnersuisarneq ilitsersuisarnerlu

Siunnersuut malillugu atuartunut ataasiakkaanut siunnersuisarneq ilitsersuisarnerlu nukittorsarneqassapput. Taamaaliornissaq anguniarneqarpoq klasselærerip atuartunut ataasiakkaanut naleqqiullugu klassimullu naleqqiullugu akisussaaffiisa erseqqissarnerisigut.

Aqutsineq

Aqutsineq eqqarsaatigalugu tamatumunnga maleruagassat atuarfiit ataasiakkaat aqunneqarneranut tunngasut annertunngitsutigut iluarsiivigineqarsimapput. Atuartitsinerup imarisai aaqqissorneqarneralu pillugit allannguinissamik siunnersuutit tunngavigalugit, atuarfiup siulersuisuisa suliassaasa pisinnaatitaaffiisalu - ukiumoortumik atuartitsinerup pilersaarusiortarnissaa ilikkagassatullu pilersaarusiassat sananeqarnissaat eqqarsaatigalugit - pisariillisarneqarnissaa erseqqissarneqarnissaallu siunnersuutigineqarpoq. Tassunga ilaatillugu atuarfinni siulersuisunut qinigaasinnaasut inuttaasa, atuartuutiliinnaanngitsunut aammali inunnut allanut, amerlisinneqarnissaat aammaanneqarpoq. Tamanna iluarsaaqqiinermi, sumiiffinni ataasiakkaani innuttaasut atuarfeqarfiup ingerlanneqarneranut peqataanerulersinneqarnissaannut, anguniakkanut naammassinninniarnermut ilaasutut isigisariaqarpoq.

Siunnersuutip imarisaanut tunngasunik oqaaseqaatit allat

Nunaqarfinni atuarfiit

Ilusiliineq nutaaq nunaqarfinni atuartut atuartinneqarnerannut aamma sunniuteqartussaavoq. Atuartut tamarmik pitsaasumik atuartinneqarnissaminnut periarfissinneqarnissaat tunngaviuvoq. Iluarsaaqqiinerup piviusunngortiterneqarnerani isummat tunngavigaat, siunissami ungasissumut atuartitsinerup kommuninit annertunerujartuinnartumik iluaqutiginiarneqarnisaa, ilaatigullu ukiup atuarfiusup eqaatsumik piareersartarneragut ilinniartitsisarnerit piffissat ilaanni eqikkaalluni pikkorissartitsinertut ilusilikkat illoqarfinniit ilinniartitsisunik ilinniartitsisunillu tikeraartinit ingerlanneqarsinnaasarnissaat. Atuartunut amerlanernut suli pissarsinarnerpaagallassaaq illoqarfimmi atuarnermik inaarsisarnissaq, taamaattumik atuartup ilinniartitsisuisa angajoqqaavisalu ataatsimoorlutik nalilertariaqartassavaat, qaqugukkut atuartup ilikkagassatigut inooqatigiinnikkullu ineriartornermini illoqarfiup atuarfianut nuunnissaa pitsaanerpaassanersoq. Tassunga atatillugu pisariaqassaaq kommunini ataasiakkaani atuarfeqarnerup ilusaa atuartunullu inissiat initaasa amerlassusissaat ima piareersarneqarsimappata, annertunerusutigut atuartup angerlarsimaffiullu pisariaqartitaat kissaatigisaallu taamaaliornikkut eqqarsaatigineqarsinnaallutik.

Nammineq piumassutsimik sammisaqarneq

Kommuninik iluarsaaqqiinermi ataatsimiititaliap innersuussutai tunngavigalugit atuarfeqarnermi ingerlatsineq sunngiffimmik atuartitsinermik allanillu sammisassaqartitsinermik ilaqarunnaarpoq. Peqqussummi atuuttumi § 4 tunngavigalugu taamaaliortarneq sunngiffimmi atuartitsineq pillugu peqqussutissamut nutaassamut ilanngunneqarumaarpoq. Atuarfimmi piumassuseq naapertorlugu atuartitaaneq eqqarsaatigissagaanni, siunnersuummi periarfissiisoqarpoq, atuartut atuarnerup nalinginnaasup, nal. 8-miit-16-imut, nalaani namminneq qinikkaminnik perorsaanermik tunngavilimmik suliassaqartinneqarsinnaanerannik. Nammineq piumassuseq naapertorlugu sammisassaqartitaasarnissat siunertaraat atuartitsinerup ikorfartorneqarneratigut taperneqarneratigullu atuartup ulluinnarni inuunerata aaqqissugaanerata nalinginnaasup kiisalu atuartitsinerup nalinginnaasup imminnut ataqatigiissarnissaat.

Sunngiffimmi sammisassaqartitsineq pillugu peqqussutissatut siunnersuut peqqussutissatut siunnersuut manna ilutigalugu Inatsisartunut saqqummiunneqarsinnaanngorlugu naammassineqarsinnaasimanngimmat, siunnersuutip matuma § 49-ani imm. 2-mi ikaarsaariarnermi malittarisassat ilanngunneqarput, taakkualu naapertorlugit peqqussutip maanna atuuttup § 4-aa atuutiinnarallassaaq, sunngiffimmi sammisassaqartitsisarneq pillugu nutaamik peqqussusiortoqarnissaata tungaanut. Ikaarsaariarnermi malittarisassat siunnersuummilu § 9, imm. 7 imminnut akerleriinngillat, akerlinialli piffissami ikaarsaariarfiusumi imminnut ikorfartoqatigiissallutik.

Iluarsaaqqinnerup piviusunngortiterneqarnerata suliassartaasalu ingerlateqqinneqarnissaat

Atuarfeqarfinnik iluarsartuusseqqittarnernit misilittakkat takutippaat, suliassanik piviusunngortiterinermi peqqissaartumik aaqqissuussilluni siunissarlu ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu suleriaaseqarnissaq pingaaruteqaluinnarlunilu pisariaqartoq.

Iluarsaaqqinnerup imarisaanut piareersaatit ilaattut ilinniartitsisunut pisortanullu, taakkua allannguinerit kingunerisassaannut piareersimatikkumallugit, pikkorissaanerit ilinniartitseqqinnerit qaffasinnerusunillu ilinniartitsinerit ingerlanneqalereerput.

Peqqussutissatut siunnersuutissap ilusilersorneqarneranut peqatigitillugu piviusunngortiterinissamik pilersaarusiaq suliarineqarsimavoq. Pilersaarusiaq inatsisitigut tunngavissat najoqqutassiassallu tamakkiisumik naammassineqarlutik suliarineqarnissaannik imaqarpoq, tassunga ilaatinneqarput siunissami qaninnerusumi ungasinnerusumilu suliniutissatut pilersaarusiat iluarsaaqqinnermi atuarfinnilu inerisaanissamik kissaataasut aallarnisarneqarnissaannut tapersersuutaasussat. Tamakkua ilaatigut makkuupput:

Paasissutissiinermik pikkorissaasarnissanillu sulinerup aallarnisarneqarnera

Atuarfiit pisortaannut, ilinniartitsisunut, atuarfiit siulersuisuinut, ingerlatsivinni pisortanut kommunalbestyrelsemilu ilaasortanut, piffissami peqqussutissap ukiakkut 2001-imi akuersissutigineqarnerata kinguninnguatigut 2002-milu atulernissaa sioqqullugu, paasissutissiinissanik pikkorissartinissanillu pisariaqartitsisoqarpoq.

Ilinniartitsisunut atuarfiillu pisortaannut pikkorissartitsisarneq, ilinniartitseqqittarneq annertunerusumillu ilinniartitsisarneq

Siunertaavoq siunissami taamatut ingerlatsinerit perorsaanermik institutissatut siunnersuutigineqartumit ingerlanneqartassasut, tak. ataani tamanna pillugu oqaaseqaatit siunnersuusiamilu § 31, imm. 2.

Iluarsaaqqinnerup kingunerisaanik, Inerisaaviup Ilinniarfissuullu pikkorissartitsinissanik neqeroorutaasa, pikkorissartitsinissanik pisariaqartitsilerumaarnissat ingerlaavartumik siunnerfigissavaat. Ukiumi atuarfiusumi 2000/2001-imi atuartitsissutinut ataasiakkaanut pikkorissartitsinerit nalinginnaasut avataasigut, ilinniartitseqqinnerit annertunerusumillu ilinniagaqartitsinerit makku aallarnisarneqareerput:

- Qallunaat Nunaanni ilinniarfiit suleqatigalugit, Perorsaaneq pillugu diplomitaarniarluni ilinniagaqarnerit, makkuninnga imaqartut:

- Qarasaasiarsornermik ilitsersuisussaatut ilinniarneq, ilinniartitsisut 16-it peqataaffigisaat

- Atuarfinnik aqutsineq inerisaanerlu, ilinniartitsisut pisortallu 15-it peqataaffigisaat

- Tarnip pissusai pillugit (psykologi), ilinniartitsisut 17-it peqataaffigisaat

- Ilinniarfinnik aqutsineq, taanna ilinniartitsisunit pisortanillu 14 -init ukiut aappassaat ingerlanneqarpoq

- Atuarfinnik inerisaaneq Simon Fraser University suleqatigalugu ingerlanneqartoq. Ukiumi atuarfiusumi 99/00 ilinniartitsisut 8–t naammassivaat; ukioq manna ilinniartitsisut sisamat tamatumani pikkorissarnertik ingerlappaat

- Ilinniartitsisut Canadamiut tikisitatut pikkorissaasoralugit pikkorissaanerit. Ukiumi atuarfiusumi 98/99-mi misiliutigalugu ingerlanneqarpoq, misilittakkallu pitsaasut tunngavigalugit ukioq atuarfiusoq 2000/2001 atuarfinnut tamanut pikkorissaanissaq neqeroorutaavoq.

- Tuluit Nunaanni ilinniagaqarfik Pilgrims suleqatigalugu allamiut oqaasiinik ilinniartitseriaatsinik annertunerusumik pikkorissarnerit. Tuluit oqaasiinik ilinniartitsisunut pikkorissaaneq taanna 1999–imili neqeroorutaavoq.

- Atuartitsissutini pinngortitalerinermut tunngasuni pikkorissaanerit. Århus Dag -og Aftenseminarium aamma DanmarksTekniske Universitet suleqatigalugit ingerlanneqartut, taakkualu ineriartortinneqassapput atuartitsissutini taakkunani perorsaaneq pillugu diplom-itaarnissaq anguniarlugu.

- Timelærerinik aaqqissuussaasumik pikkorissartitsinerit. Pikkorissaanerit taakku maanna misiliutitut ingerlanneqarput.

- Ungasissumut attaveqaatit atorlugit pikkorissarneqarneq Danmarkimi perorsaaneq pillugu Universiteti suleqatigalugu.

Ukiumi atuarfiusumi 2001/2002–mi ilaatigut nunaqarfinni atuarfiit aqutsisuinik pikkorissaanerit, inimi atuarfiusumi aqutseriaatsinik pikkorissaanerit (classroom-management) pinaveersaartitsinermullu tunngasunik pikkorissaanerit neqeroorutigineqassapput. Pikkorissaanernik neqeroorutissanut amerlissutitut ilanngunneqassapput qarasaasiarsornermut atuartitsissutinullu mernguernartunut pikkorissaanerit, nukarlernilu atuartitsisut ilinniartitsisunngorniarlutik ilinniaqqinnissaminnut periarfissinneqassapput.

Ukiumi atuarfiusumi 2002/2003–mi ukiunilu tulliuttuni atuartitsissutini atuartitsissutinilu imminnut qanitariissuni nutaani pikkorissaanerit immikkut pingaartitatut ingerlanneqassapput.

Siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu pilersaarutaavoq sivisunerusumik annertunerusumillu ilinniaqqitarnerit Kalaallit Nunaanni ingerlanneqarsinnaalernissaat, makkuuppullu:

- Ukioq ataaseq atorlugu perorsaaneq pillugu diplomitaarniarluni ilinniartitaaneq nunatsinni pissutsinut naleqqussagaq kalaallisut atuartitsinermi perorsaaneq pillugu diplomitaarniarneq tassani ilaatinneqarpoq.

- Ukiuni marlunni perorsaaneq, tarnip pissusai, atuartitsinermik aaqqissueriaaseq atuartitsinermilu periaatsit pillugit masterinngorniarluni ilinniagaqarneq.

- Siuliani eqqartorneqartut iluanni ilisimatuunngorniarluni (ph.d.) ilinniarneq.

Ilinniagaqarfinni tamakkunani nalilersuineq pingaartillugu ilisimatusartinneqartassaaq.

Tamatumunnga ilanngullugu pilersaarutigineqarpoq Ilisimatusarfimmi ilisimatusarfinnilu allani atuarfeqarfimmut naleqquttunik ilisimatusaatinik bacheloritut ilinniarsimasunut ukiumik ataatsimik marlunnilluunniit sivisussusilimmik atuartitsinerup aaqqissorneqartarneranik perorsaanermullu tunngasunik ilinniartitseqqinnissamik neqerooruteqarnissaq.

Ilinniartitsisunngorniarneq

Ilinniartitsisunngorniartarneq nutarterneqassaaq inerisarneqassallunilu ilinniartitsissunngorumaartussat iluarsaaqqinnerup kingunerisaanik suliassaminnut atuarfimmilu inerisaaqataanissaminnut piareersimalluaqqullugit. 2001-imi ukiakkut, ilinniartitsisunngorniartarneq pillugu nutarsaanissamik siunnersuusiortussamik, suleqatigiissitamik pilersitsisoqassaaq.

Perorsaanermik institutissaq

Iluarsaaqqiinissap piareersaasiorneqarneranut atatillugu sulianik killiffimmik nalunaarsuusiap piviusunngortinneqartup uppernarsarpaa - soorluttaaq OECD-p 1999-imi nalunaarusiaata Kalaallit Nunaatalu aningaasaqarnera pillugu Siunnersuisutut ataatimiititaliap nalunaarusiaata 2000-mi februarimi saqqummersup aamma erseqqissaavigigaat - atuarfiup ingerlanneqarnerata annertuumik pitsanngorsaavigineqarnissaa pisariaqartinneqartoq. Pissutsit tamaattut tunngavigalugit, peqqussutissatut siunnersuutip massuma, atuarfeqarnermi imarititat, suleriaatsit ulluinnarnilu periaatsit annertuumik allanngortiterneqarnissaat siunnersuuteqarfigaa. Iluarsaaqqiinerup taamatut annertutigisup pisariaqartippaa, iluarsaqqiineq eqqarsaatigisat malillugit suliarineqalissappat ingerlateqqinneqassappallu, nukinnik eqikkaanikkut, piareersarluakkamik tunaartaqarluartunillu ineriartortitsinissamik suliaqarnissaq. Piareersarluni sulinerup ersersikkiartuinnarsimavaa, suleriarfissani pingasuusuni makkunani immikkut suliaqarnissamik pisariaqartitsisoqartoq

• naliliisarnermi uppernarsaasersuisarnermilu
• perorsaaneq pillugu ilisimatusarnermi ineriartortitsinermilu
• ilinniartitsisunik pisortanillu ilinniartitseqqittarnermi annertunerusumillu ilinniartitsisarnermi.

Suliaqarfissat pingasuusut taakku imminnut ataqatigiilluinnarput. Ataqatigiilluinnartut taakkua pillugit paasissutissanik katersineq, misissuineq paasissutissanillu tamakkuninnga nalilersueqqissaarneq, perorsaaneq pillugu ilisimatusarnermut paasissutissanillu immikkoortiterinermut ilaapput ulluinnarnilu sulineq pillugu sutigut ilisimatusartoqassanersoq ersersitsiniaqataasussaallutik, taamaaliornermut ilaatillugu ilikkagassatut pilersaarusianik atuartitseriaatsinillu ineriartortitsisoqassaaq, ineriartortitsinerlu sulisorisat ilinniarteqqinneqartarnerinut annertunerusumillu ilinniagaqarteqqittarnerinut suliaminnullu piukkunnarsartuarnerinut taammalilluni aallaaviusussaalluni.

Siunnersuut naapertorlugu, tak § 31, imm. 2, suliaqarfiusuni pingasuni taakkunani sulinissaq, perorsaaneq, naliliisarneq ilinniartitsisarnerlu pillugit institutimit ingerlanneqassaaq. (Perorsaaneq pillugu Intitut) Institutip suliassaasa makkua ilagissavaat:

• ilinniartitaaneq tamarmiusoq pillugu paasissutissanik katersivissamik pilersitsineq ingerlatsinerlu
• ilinniartitaanerit tamarmiusut eqqarsaatigalugit nalileeriaatsinik naliliisarnermilu atortussanik kiisalu uppernaasaariaatsinik ineriartortitsineq - tassunga ilaatillugit atuartut qitiusumit assigiinnik piumasaqaateqarfiusunik aalajangersagartalinnik atuartitaanerminni pissarsiarisartagaannik naliliisarneq kiisalu periaatsit atuarfiit iluminni piuartumik naliliisarnerminni uppernarsaasersuinerminnilu atugassaat, tak. siunnersuummi § 18.
• perorsaaneq pillugu ilisimatusarneq nalunnaarsuinerlu atuarfimmi atuartitsinermik inerisaanissamik siunertaqartoq
• ilikkagassatut pilersaarusianik ineriartortitsineq
• atuartitsinermi atortussanik inerisaaneq IT-millu tunngavilimmik atuartitsinermik ineriartortitsineq
• ilinniartitsisunik pisortanillu ilinniartitseqqittarneq annertunerusumillu ilinniartitsisarneq, (qulaani tamakkua pillugit eqqartorneqartut takukkit)

Institutip sulinerata kingunerisaanik naalakkersuinikkut allaffissornikkullu aalajangiinerit ilaatigut tunngavilersorneqarsinnaalissapput.

Perorsaanermik institutissap, Ilinniarfissuup Inerisaaviullu, Ilisimatusarfik suleqatigalugu, suliaassa annertusiartuaartinneqarnerisigut ataqatigiissarneqarnerisigullu, pilersikkiartuaarneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq. Piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu institutissaq illutamigut aaqqissuussivigineqarnermigullu ilisimatusarfissap ataanut inissinneqartussatut naatsorsuutigineqarpoq.

Ukiumoortumik atuarfiit pisortaannik ataatsimeersuartitsisarnerit

Atuarfeqarneq pillugu iluarsaqqiinerup piviusunngortiterneqarnerata iluatsilluarnissaa qularnaarniarlugu pisariaqarluinnarpoq atuarfiit tamarmik sukumiisumik, aalajangersakkat nutaat kingunerisaanik allaffissorneq pillugu pissutsinik piareersagassanillu, paasissutissanik tuniorarneqartarnissaat, tamatumunnga atatillugu atuarfiit pisortaasa isumassarsioqatigiittarnissaat misilittagarilikkaminnillu imminnut tunioraqatigiittarnissaat ilaatinneqartassaaq. Tamanna pissutigalugu siunertarineqarpoq ukiumoortumik pikkorissartitsinernik imaqartitamik atuarfiit pisortaannut allaffissornikkullu aqutsinermi pisortanut, kommuninit tamanit inunnik marlunnik aallartitaqarfiusunik, ataatsimeersuartitsisoqartarnissaa, taammaliornermi iluarsaaqqinnerup ingerlanneqarnerani killiffigisat nalilersorneqartassammata ilanngullugulu perorsaaneq pillugu ineriartortitsinermut piareersaasiortarnermut naliliisarnermullu tunngasut eqqartorneqartassammata.

Qarasaasiarsorneq ungasissumullu attaveqaatitigut ilinniartitsineq

Susassaqarfik tamakkerlugu – ilinniartitaanerup iluani attaveqaat ATTAT ilanngullugu – TELE Greenland A/S-ip, kommunit KANUKOKA-p KIIIP-llu akornanni suleqatigiinnikkut sullisseriaatsip pitsaasup ineriartortittuarneqarnissaa siunertaavoq, tamatumanilu ilinniagaqarfinnut tamanut ingerlalluartumik sullissisinnaanissaq siunertaavoq. Atuarfiit siunissami atuartitsinermi najoqqutassaat, atuartitsinermi atortussiat, isumassarsiorfissatut atortussiat il.il. internettikkut pissarsiarineqarsinnaalissapput. Aammattaaq atuartut, ilinniartitsisut pisortallu tamarmik internet-imut e-mailimullu attaveqaateqarnissaat anguniagaavoq.

Atuarfinnit tamanit atuartitsisunik, qarasaasiamik pitsaalluinnartumik atuisinnaasussanik ilinniartitsisoqarnissaa pisariaqassaaq, tassungalu tunngatillugu atuarfinni qarasaasiarsornerup ineriartortinneqarneranut tapertatut qarasaasiarsornermut perorsaaneq pillugu diplom-itaaniarluni ilinniaqqiffissat aallartinneqareerput.

Qarasaasiaq atuartitsinermi atuartitsissutinut tamanut ilikkagaqarniarnermi atortut ilaattut ilaalersinneqassaaq kiisalu siunissami qarasaasiaq atuarfiit atuakkanik atorniartarfiisa perorsaaneq pillugu sullissinerisa pingaarnerit ilaattut ilanngunneqassalluni.

Ungasissumut attaveqaatitigut atuartitsineq annertusarneqassaaq inerisarneqarlunilu, taamaaliornikkut siunissami atuartut ilinniartitsisullu qarasaasiarsornermik atorluaalernissaminnut periarfissaqarlualeqqullugit. Minnerunngitsumik nunaqarfinni atuarfinni minnerusuni ilinniartitsinerup ilaatut ungasissumut attaveqaatitigut ilinniartitsineq siunissami atorluarneqarsinnaalissaaq.

Atuartitsinermi atortussiorneq

Maannakkut ingerlanneqalereersoq kalaallisut nutaanik ilinniusiorneq ingerlaannassaaq, ineriartorteqqinneqarluni annertusaavigineqarlunilu, atuartitsissutillu nutaat "Inuttut ineriartorneq" aamma "Upperisalerineq, isumaliutigeqqissaagassanillu sammmisaqarneq" ilinniusiorfigineqassapput.

Maannakkutuut annertutigisumik atuartitsissutinut "pinngortitalerinermut" tunngasunik ilinniusiornissaq pisariaqassanngilaq, atuartitsissummi tassani atuartitsineq annertunerusumik piviusut misileraanerillu tunngavigalugit ingerlanneqartassammat. Nunalli allamiut atuartitsissummi tassani ilinniusiaannik ilinniartitsisunut isumassarsiorfissatut atugassiaralugit kalaallisuunngortiterinissaq eqqarsaataavoq.

Aammattaaq atuarfimmi ilinniartitsisut isumassarsiorfigisassaattut atuartitsinermik aaqqissueriaatsinut/atuartitsinermilu periaasissanut tunngasunik atortussiortoqarnissaa pisariaqartinneqarpoq.

Takornartat oqaasiinik atuartitsinerup annertusaavigineqarnissaanut tunngatillugu tuluit oqaasinik atuartitsinermi atortussiornissaq pisariaqartinneqanngilaq, tassami nunani tuluttut oqaaseqarfiusuni ilinniusiat pitsaassut amerlasuullu pigineqareermata. Akerlianilli kalaallit qallunaallu oqaasiisa takornartat oqaasiisut atuartitsissutigineqarnissaanni atortussiornissaq salliutinneqassaaq.

Siunissami ilinniusiat amerlasuut internet aqqutigalugu iluaqutaasumik ilinniartitsisunit ataasiakkaanit pissarsiarineqarsinnaalissapput, aammattaaq attaveqaatip taassuma ilinniusiorluni suliaqarnermi siammarterinermilu annertuunerusumik atortorissaarutitut iluaqutigineqalernissaa siunertarineqarpoq.

Atuarfiit illutaat

Ineqarnermut Nunallu Iluani Piorsaanermut Pisortaqarfiup maanna atuarfeqarfiit illutamikkut nutaanik, iluarsaanernik allisarniarnerneqarnermikkullu sanaartorfigineqarnissaminnik pisariaqartitsinerat paasiniaaffigalugu misissuiffigeqqissaarpaa. Taamaaliornermi nutaamik sanaartoqqinnissat ilaatigullu illuutinik iluarsartuussinissat eqqarsaatigineqarput, kiisalu anguniarneqarpoq illuutit atuartitsinermi pitsaasumik avatangiiseqarnissamut pimasarisaasunut naleqqussarnissaat. Perorsaaneq tunngavigalugu avatangiisissatut piumasaqataasussanut tunngasut pillugit KIIIP aamma Inerisaavik suleqatigineqarput. Ilanngullugu suliani ataasiakkaani kommunit pineqartut suleqatigineqartarput.

Immikkut ittunik ineriartortitsinissat

Iluarsaaqqinnerup piviusunngortiterneqarnerata nalaani immikkorluinnaq iliuuseqarfigisassat makkunaniipput:

Ilikkagassatut pilersaarusianik inerisaaneq - atuartitsissutit nutaat imarisaannik aaqqissorneqarnerinillu pilersitsinissap pisariaqartippaa allarluinnarnik sukumiinerujussuarnillu ilusilinnik nutaanik ilikkagassatut pilersaarusiornissaq, maannakkumut piusunut naleqqiullugit ilinniartitsisunit atuartitsinissamut piareersaasiorluni sulinermi atortussatut atorneqarsinnaasunik.

Ineriartortitsinermi suleqatigiit - siunertaavoq sumiiffinni ataasiakkaani inuit suliassanik aaqqissueriaatsinillu nutaanik nalunngisaqarluinnartussat ilinniartinnissaat; taamaattumik pilersaarutaavoq kommunini tamani ineriartortitsineq pillugu suleqatigiissussanik ilinniartitaqarnissaq.

Nunaqarfinni atuarfiit - nunaqarfinni atuartitsinerup inerisarneqarnissaa immikkut malinnaavigineqarnissaminut pisariaqartitsissaaq taamaattumillu pilersaarutaavoq suliassamut siunnersuisussamik atorfinitsitsinissaq.

Atuartitsissutit mernguernartut pillugit - mernguernartut pillugit atuartitsineq atuartitsissutinut nutaanut atuartitsinermi ilaatitassatut eqqarsaataavoq aammalu sumiiffinni ataasiakkaani atuartitsissutit imarisassaasa annertunersarissavaat; mernguernartut kulturilu pillugit sammisassat nukittorsarniarlugit, pilersaarutaavoq ukiuni pingasuni tamanna pillugu suliaqartussamik siunnersortimik atorfeqartitaqarnissaq.

Inerisaaviup sulisuinik piginnaanngorsaaqqinneq - Inerisaaviup sulisuisa siunissami naliliisarnermi, perorsaaneq pillugu ilisimatusarnermi, ineriartortitsinermi il.il. suliassat naammassiniartarneri peqataaffigisartussaavaat, tamannalu pillugu sulisut ingerlaavartumik taamatut sulinissaminnut piginnaanngorsartuarnissaat pisariaqarpoq.

Atuarfeqarneq pillugu iluarsaqqiinerup aqutsinikkut, allaffissornikkut aningaasaqarnikkullu kingunerisassai

Piffissaq ilinniartitsisut suliffiat il.il.

Atuarfiup nutaamik ilusilimmik, pingasunik alloriarfilimmik atuartunillu klassinut ingerlaqatigiinnullu agguaasalernissamik kiisalu atuartitsinerup atuartitsissutinut ataasiakkaanut atuartitsissutillu akimorlugit eqaatsumik, aaqqissuunneqarnissaanik siunnersuutip pisariaqartilerpaa, piffissamik suliffiusussamik ukiumoortumik naatsorsueriaaseqarluni aaqqiisoqartalernissaa pillugu atuarfimmi ilinniartitsisut pisortallu nutaamik isumaqatigiissuteqarfigineqarnissaat. Isumaqatigiinniarnerit ukioq manna aallartinneqassapput. Aallaavittut piumasaqaataavoq piffissaq suliffik pillugu isumaqatigiissut nutaaq maannamut naleqqiullugu aningaasartuutaanerussanngitsoq.

Taamatut ilusiliinerup kingunerissavaa, atuartsisup maannakkumut naleqqiullugu atuartitsisarnini annertunerusumik alloriarfinni ataasiakkaani atuartitseqatini suleqatigalugit ingerlattalissagaa.

Ilinniartitsisut tiiminik atuinerat

Ilinniartitsisut tiiminik atuisarnerannut tunngatillugu aningaasaqarnikkut kommuninut Namminersornerusunullu kinguneriumaagai naatsorsorneqarput. Siunnersuutip tusarniaassutigineqarnerata malitsigisaanik Aningaasaqarnikkut Pisortaqarfik, Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfik kiisalu KANUKOKA ataatsimeeqatigiittarsimapput. Ataatsimiinnerit taakku tunuliaqutaralugit peqqussutissatut siunnersuutip aningaasaqarnikkut kinguneriumaagaanik naatsorsuinermi toqqammavissat isumaqatigiissutigineqarput, taakkualu aallaavigalugit kommuninut Namminersornerusunullu aningaasaqarnikkut siunnersuutip kinguneriumaagai missingersorneqarlutik.

Siunnersuummi takuneqarsinnaasutut piffissaq ikaarsaariarfik ukiunik 5-nik sivisussuseqassaaq (1. august 2002 - 31. juli 2007), piffissami tassani 7. klassimiit qummut atuartut malittarisassat maanna atuuttut naapertorlugit inaarsassavaat. Imaappoq aatsaat ukiumi atuarfiusumi 2007/2008-mi atuartut tamarmik tamakkiisumik peqqussut nutaaq naapertorlugu atuartinneqalissapput.

Peqqussutissatut siunnersuutip § 6, imm. 2-ni ukioqatigiiaani tamani tiimit ikinnerpaaffissaat aalajangersarneqarpoq. Ikinnerpaaffissaliussat taakku neqeroorutiginissaat kommunit pisussaaffigaat. Taamaammat § 6, imm. 2-mi tiimit amerlassusaat isigineqarsinnaapput tassaasut siunissami nuna tamakkerlugu tiimit ikinnerpaaffissaattut. Maannamutut kommunit tiiminik amerlanernik neqerooruteqarsinnaassapput.

Siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi tiimit ikinnerpaaffissaattut siunnersuutit - annikitsitigut nikigassutit eqqaassanngikkaanni - nuna tamakkerlugu minnerpaaffiliussaasut maanna atuuttut assigaat. Imaappoq peqqussutissatut siunnersuummi tusarniaassutigineqartumi siunnersuutigineqarpoq tiimit ullumikkut 12. klassi ilanngullugu atuarnermut agguaanneqartartut siunissami ukiuni qulinut agguaanneqassasut. Tamanna anguneqarpoq ukioqatigiiaani ataasiakkaani tiimissat maannamut naleqqiullugit amerlineqarnerisigut.

Taamaammat piffissami ikaarsaariarfimmi tiimit ikinnerpaaffissaattut nalunaarsorneqartut peqqussummut atuuttumut naleqqiullugit amerlanerupput. Tamatumunnga pissutaavoq ukioqatigiiaani ataasiakkaani tiimissat amerlineqarsimammata, peqqussutissatut siunnersuutip nutaap ikinnerpaaffissaliussaanut naleqqiullugit, ilutigalugulu 11.-12. klassini - peqqussutip nutaap atuuttuulernerani 7. klassiniit qummut atuartut eqqarsaatigalugit - tiiminik atuisoqassalluni, klassit taakkua atuarnertik peqqussut atuuttoq naapertorlugu naammassisussaammassuk.

Taamaammat piffissami ikaarsaariarfimmi tiimit peqqussummi maanna atuuttumi amerlassusaat qaangingaatsiarlugit kommunit neqeroorutiginissaannut pisussaaffeqassapput.

Piffissami ikaarsaariarfimmi aningaasartuutaanerusussat ikilisarniarlugit siunnersuut kingusinnerusukkut allanngortinneqarpoq. Siunnersuummi iluarsartuuteqqitami matumani, tiimit amerlassusissaat aalajangersimasumik ikilisinneqarput, ukioqatigiiaani tamani tiimimik ataatsimik ilanngarneqarlutik, tamatumalu saniatigut piffissami ikaarsaariarfimmi aammattaaq 1. - 7. klassini tiimit sapaatip-akunneranut ataatsimik ilanngarneqarput. Taamaakkaluartoq sapaatip-akunneranut tiimissat klassit pineqartut peqqussut maanna atuuttoq naapertorlugu tiimissaannit amerlanerupput. Tassunga atatillugu aammattaaq eqqaamaqquneqarpoq, kommunit tiimit ikinnerpaaffissaannit amerlanerusunik tiimiliinissaminnut pisinnaatitaajuassammata. Tassunga tunngasumik eqqaaneqassaaq pissusiviusut ullumikkut atuuttut naapertorlugit tiimit atorneqartartut pinngitsoorani neqeroorutigisassanit amerlaneroqimmata, aamma kommunit piffissami ikaarsaariarfiusumissaaq immikkut aningaasaliiffigineqanngikkaluarlutik tiimit siunnersuummi siullermi ikinnerpaaffissaattut siunnersuutaasut neqeoorutigisinnaassammatigik.

Siunnersuummi iluarsartuuteqqitami aningaasartuutaanerusussat piffissami ikaarsaariarfiusumi ukiut 5-t tamaasa 6,7 mio-nit 8,6 mio-nillu akornanniissapput. Tapiissutitigut maannatut nalimmassaasoqassappat (70% miss.) nassatarissavaa ukiuni tulliuttuni 5-ni ukiut tamaasa 4,7 - 6,0 mio. kr. landskarsimut aningaasartuutaanerunissaat. Tamatumunnga sanilliunneqassaaq ukiumit atuarfiusumit 2007/2008-miit ukiut tamaasa annikinnerusumik aningaasartuutit tassaalissammata 8,9 mio. kr., tamatumalu nassatarisaanik kommuninut tapiissutit ikilinerat ukiut tamaasa 6,2 mio. kr-ulissammat.Imaappoq piffissami ikaarsaariarfimmi aningaasartuutaanerusut ukiut sisamangajaat ingerlaneranni matussuserneqarsinnaassasut, tamatumalu kingorna sipaakkat tiimit ikinnerpaaffissaasa amerlinissaannut atorneqarsinnaallutik - tamanna siunertamut naapertuuttut isigineqarpat.

Meeqqat atuarfiani klassini angajullerni atuartunut tapiissuteqartarneq pillugu Inatsisartut inatsisaannik atorunnaarsitsineq:

Peqqussutip atorunnaarsinnartigut toqqaannartumik kommuninut tapiissutini 7 - 8 mio. kr. sipaarneqarsinnaapput. Tamatuma saniatigut aaqqqissuussinerup atorunnaarneratigut atuarfinni kommunillu ingerlatsiviini allaffissornikkut ingerlatsinermi annertuumik sipaaruteqartoqassaaq.

Tapiissutit ukiumut aningaasarsiat aallaavigalugit annertussusilerneqartarput, taamaammat aaqqissuussinerup atorunnaarsinneratigut eqqugaanerpaasussat tassaapput isertitakinnerpaat. Maanna kisitsisaatigineqanngillat ilaqutariit qasserpiaat aaqqissuussinerup atorunnaarsinneratigut eqqorneqarumaarnersut, aamma aaqqissuussinerup atorunnaarsinnerata kinguneriumaagai qularnaatsumik naatsorsussallugit ajornarpoq. KANUKOKA suleqtigalugu misissorneqalerpoq ilaqutariit qassit aaqqissuussinerup atorunnaarsinneranik eqqugaajumaarnersut, tassunga atatillugu misissorneqassalluni ilaqutariit pineqartut isertitaannut tunngasut aamma illoqarfinnut nunaqarfinnullu agguaassimanerat. Misissuineq augustip naanerani/septemberip aallartinnerani naammassinissaa ilimagineqarpoq.

Piviusunngortitsiniarnermi ingerlatassat:

Iluarsaaqqinnerup kingunerisaanik piffissaq qaninnerusoq ungasinnerusorlu eqqarsaatigalugit suliassanik ingerlatsineq annertusarneqassaaq, tamatumalu kingunerissavaa pikkorissartitsisarnermi, ilinniaqqitsitsisarnermi annertunerusumillu ilinniagaqaqqitsitsisarnermi, naliliisarnerni, ilisimatusarnermi allanillu sulianik aallartisaanermi aningaasartuutinik atuinerunissaq. Ukiuni 2002-miit 2005-imut annertunerusumik aningaasanik atuinerunissamut tamarmiusumut missingersuut ataani nalunaarsuiffimmi takuneqarsinnaavoq:

 

Suliaq / ukioq	2002	2003	2004	2005
Pikkorissartitsineq - atuarfinni siulersuisut - nunaqarfinni atuarfiit pisortaat timelærerillu -ilinniartitsisut ilassutaasumik pikkorissarneri -atuarfiit pisortaasa isumasioqatigiissinneri	3.825.000	1870.000	3.800.000	735.000
Ilisimatusarneq naliliinerlu - ilisimatusarneq - naliliisarfik	3.250.000	3.280.000	2.900.000	3.295.000
Inerisaanerit allat - Ilikkagassatut pilersaarusianik inerisaaneq - kommunini inerisaasut - nunaqarfinnut siunnersorti - mernguernartut pill. siunnersorti - sulisunik ilinniartitseqqinneq - DPU-mut immikkut aningaasartuutit il.il.	2.925.000	2.000.000	2.400.000	1.870.000
Katillugit	10.000.000	7.150.000	9.100.000	5.900.000

 

Pikkorissartitsisarneq kiisalu ilinniaqqitsitsisarneq annertunerusumillu ilinniartitseqqittarneq

Peqqussutissap nutaap 2002–mi atuutilinnginnerani paasissutissiinerit pikkorissaanerillu ingerlanneqartussat aallarnisarneqarnissaasa ataasiaannartumik aningaasaliinissaq pisariaqartippaat.

Ikaarsaariarnermi ilinniartitsisut pisortallu pikkorissartittarnerannut ilinniaqqittarnerannut qaffasinnerusumillu ilinniagaqaqqittarnerannut suliniutit amerlisinneqarnerat immikkut aningaasalersortariaqassaaq taamaaliornermilu ilanngunneqassapput nunaqarfinni atuarfiit pisortaasa timelærerillu pikkorissartinneqartarneri kiisalu atuarfiit pisortaasa pikkorissaatigalutik isumasioqatigiittarnissaat.

Perorsaaneq pillugu diplomitaarniarnerit, masterinngorniarnerit ph.d-tullu ilinniaqqittarnerit taamatut ilusilersorneqarsimatillutik amerlanerusunik aningaasaliinissamut pisariaqartitsissanngillat.

Naliliisarneq, uppernarsaasersuineq ilisimatusarnerlu

Siunnersuutip kingunerissavaa perorsaanermik institutip - qulaani eqqartorneqartutuut ilinniartitsisunik pisortanillu pikkorissartitsisarnerup, ilinniaqqitsitsisarnerup annertunerusumillu ilinniartitseqqittarnerup saniatigut - perorsaaneq pillugu ilisimatusarnerit atuartitsinermilu suliat pitsaassusaannik naliliisarnerit uppernarsaasersuinerillu suliarissagai. Taamaattunik suliaqarnissap aallartinneqarnissaanut, piffissaq qaninnerusoq eqqarsaatigalugu ilisimatusarnermi, atorfinitsitassanik atorfinitsitsinermi naliliisarnernik uppernarsaasersuinermillu sulinissamut piareersaatinut aningaasaliinissat pisariaqartinneqarput.

Ilinniartitsisussanik ilinniartitsineq

Ilinniartitsisunngorniartarnerup allanngortinneqarnissaata siunnersuutigineqartup qanoq annertutigisumik aaqqissuussinikkut aamma/imaluunniit aningaasatigut pisariaqartitsiumaarnissaa maannakkut oqaatigineqarsinnaanngilaq.

Qarasaasianik atuineq

Qarasaasianik atuinerup annertusaaffiginerata atuarfimmik iluarsaaqqinneq kisiat tunngaviginngilaa, inuiaqatigiilli nalinginnaasumik ineriartortitaanerata ilaatut isigineqartariaqarluni. Tassunga tunngatillugu immikkut aningaasaliinerunissat qarasaasiarsornerup tungaatigut inuiaqatigiinnut tamakkiisumik aningaasaliinertut isigineqartariaqarput. Immikkut anguniarneqartariaqarpoq, nunaqarfiit tamaasa ungasissumut attaveqaatitigut ilinniartitsivineqarsinnaalernissaannut atugassanik aningaasaliisoqarnissaa.

Atuartitsinermi atortussat

Atuartitsissutinut atatillugu atortussanik aningaasartuuteqarnerunissaq naatsorsuutigineqanngilaq, tassami atuartitsissutinut nutaanut atortussanik pisariaqartitanik ineriartortitsinissaq sanaartornissarlu aningaasartuutitut ullumikkut atorneqartut nalilersoqqinneqarnerisigut matuneqarsinnaammat. Kisianni atuartitsinermi atortussanik inerisaaneq nutaaq siumut takorloorneqarsinnaavoq, maannakkullu aningaasatigut kingunerisinnaasai ataatsimut isigalugu naatsorsoruminaapput. Ilaatigut qarasaasiarsornerup ilinniusiornermi periarfissiineranik atorluaanerup kingunerisinnaavaa ilinniusianik pisinermi aningaasartuutit annikillisinneqarnerat.

Inuusuttunut ilinniarfinnut ingerlaqqittarneq

Iluarsaaqqinnermik piviusunngortitsinerup immikkut ittumik kingunerissavaa peqqussut maannakkut atuuttoq malillugu 11. klassimi atuartut kingulliit, aamma 10. klassimi peqqussut nutaaq malillugu atuartut siulliit, ukiumi atuarfiusumi 2006/2007-mi atuarnertik ataatsikkut naammassissammassuk. Tamanna ima paasisariaqarpoq ukioqatigiiaat marluiit – atuartut tusintit marlussuit missiliorlugit amerlassusillit – ilinniagaqarfinnut nangitsiviusunut ingerlaqqissasut. Taamaattumik pisariaqassaaq siumoortumik ilinniagaqarfiit taakkuninnga tigusisinnaassuseqarnissaasa qulakkeerniarnissaat atuartut taakku naammassisamik ilinniagaqartinneqarsinnaaqqullugit.

Tamatumunnga atatillugu misissorneqassaaq atuartut taamaaliornissaminnut piareersimasut 10. klassimiit ilinniaqqiffissanut allanut ingerlaqqissinnaanerannik periarfissiisoqarsinnanersoq. Nuummi atuartut GU-mut 10. klassimiit ikaarsaariarsinnaanerannik periarfissanik misiligaanissat piareersarneqarput, taamaaliornermilu misilittagaalersinnaasut piareersaatinut ilaatinneqarsinnaapput.

Pitsaassutsikkut iluaqutissarsiassat (pisariillisaanikkut iluaqutissarsiassat)

Atuartitsinerup eqaatsumik aaqqissuunneqartalerneratigut pisariillisaanikkut iluaqutissarsiat atuartunut pitsanngorsaatitut atorneqassapput.

Pitsaassutsikkut iluaqutissarsiat aallaavigaat ilinniartitsisut sulinerisa eqaatsumik aaqqissuunneqartalernissaat, ukioq kaajallallugu tiimissat tunngavigalugit pilersaarusiornikkut anguneqartussaq, tassungalu atalluni ilinniartitsisut alloriarfinni klassinilu suleqatigiiaarlutik atuartitsisalernissaat. Ukioq kaajallallugu tiimissat aallaavigalugit pilersaarusiornermi ajornanngilaq atuartut ingerlaqatigiit (holdit) amerlassusaasa nikerartinnissaat. Ilinniartitsisut suleqatigiit atuartitsinermi sammisassatut pilersaarusiukkat eqaatsumik peqataaffigisassavaat, taamaaliornikkullu qularnaarneqassalluni atuartut tamatigut ilinniartitsisoqatigiinnut ilaasut akornannit atuartinneqartarnissaat. Eqaassuseq suli annertunerulissaaq ilinniartitsisoqatigiit aningaasat ilinniartitsisunik taarteqarnermi atorneqartartut oqartussaaffigilerpatigik. Taamaalilluni ilimagineqarsinnaavoq siunissami tiimit atuartitsiviusut napparsimasoqarnera allamilluunniit peqquteqarluni sulinngitsoortoqarnera pissutigalugu taamaatiinnarneqartartut ikileriarnissaat.

Tusarniaaneq

Atuarfimmut Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuut una xx.xx 2001-imi tusarniaalluni makkununnga nassiunneqarsimavoq:

- Namminersornerullutik Oqartussat pisortaqarfiinut tamanut
- KANUKOKA
- KANUNUPE
- Qallunaat Nunaanni Ilinniartitaanikkut Ministeeriaqarfik
- Statsministerip Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera pillugu ataatsimiititaliaa
- IMAK
- PIP
- KIK
- DKIK
- Nunatsinni Sulisitsisut Kattuffiat
- SIK
- Utoqqaat Peqatigiiffiat
- Ilinniarfissuaq
- Ilisimatusarfik
- Knud Rasmussenip Højskolia
- Sulisartut Højskoliat
- Danmarks Pædagogiske Universitet
- Danmarks Tekniske Universitet
- Pitsaassuseq pillugu siunnersuisoqatigiit
- Siunnersuusiorluni sulinermi suleqatigiissitat sisamaasut ilaasortaanut tamanut
- Danmarks Lærerforening
- Skole og Samfund
- Innarluutillit Peqatigiiffiat

Siunnersuut kingusinnerusukkut Statsministeeriamut tusarniaassutigineqarpoq.

Tusarniaanermi akissutaasut

Tusarniaaffigisat oqaaseqaataat taakkununngalu tunngatillugu KIIIP-ip oqaaseqaatigisai suliamut atatillugu allaakkiami ataatsimut eqikkarneqarput, taanna KIIIP-imut saaffiginnilluni pineqarsinnaavoq. Taamaammat matumani taamaallaat ersersinneqassaaq, tusarniaaffigisat siunnersuut pillugu nalinginnaasumik ilalerillutik oqaaseqaateqarsimasut, tamatumalu saniatigut tulliuttumi oqaaseqaatigineqartut pingaarnersiorneqassapput:

Peqqussutip atuutilernissaata kinguartinnissaa:

KANUKOKA, IMAK aamma Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat (GA) assigiinngitsunik pissuteqarlutik peqqussutip atuutilernissaa kinguarteqqullugu inassuteqarput.

KANUKOKA-p oqaatigaa ukiumik ataatsimik kinguartitsinissamut pingaarutilinnik marlunnik pissutissaqartoq, tassaasut 1) ilikkagassatut pilersaarutit, atuartitsinissamik ilitsersuutit atuartitsinermilu atortussat inaarsarnissaannut pilersaarusiornissaq pilersaarutillu piviusunngortinnissaaa annertuumik ajornartorsiutaasoq aamma 2) peqqussutip aningaasaqarnikkut kinguneriumaagai erseqqissarneqanngitsut maannalu erseqqissarneqarsinnaanngikkallarlutik, tamannalu aatsaat pisinnaasoq pilersaarusiorneq ersarissoq piffissallu suliffissapnutaamik isumaqatigiissutigineqarnera piareerlutik imminnut sanilliunneqarsinnaalerpata. Tamatumunnga atatillugu oqaatigineqassaaq atortussat naammassinissaannut pilersaarusiortoqareermat, taassumalu eqquutinneqarnissaa siunertarineqarmat. Aningaasaqarnikkutkinguneriumaagaanut tunngatillugu immikkut oqaaseqaatit innersuussutigineqarput.

IMAK-kip inassutigaa iluarsaaqqinneq piviusunngortikkiartuaarneqassasoq, misilittagaqalerneq ilutigalugu, soorlu misileraalluni ingerlatsinikkut, aningaasaqarnikkullu pisariaqartitat pissarsiarineqarnissaat ilutigalugu. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq tulleriiaartumik iluarsaaqqinnermik piviusunngortitsiartuaarneq aqukkuminaassaqisoq naligiinnginnernillu pilersitsissalluni. Tamatuma saniatigut eqqaaneqassaaq ikaarsaariarnermi aalajangersakkatigut ullormiit ullormut allanngortitsisoqarsinnaannginnera eqqarsaatiginerqareermat. Kiisalu atuarfiit ataasiakkaat annertuumik periarfissinneqarput ikaarsaariarneq aaqqissuussinnaallugu, sumiiffinni ataasiakkaani taamaaliornissamut periarfissat aallaavigalugilluinnarlugit.

Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiata eqqaavaa, peqqussutip nutaap pitsaasumik aallarnisarneqarnissaa pingaarluinnartutut isigineqarmat iluatsitsiffiusutullu aallaqqaataaniilli misigineqallaqqunarmat, atuutilernissaanik 1. august 2002-miit 1. august 2003-mut kinguartitsinissaq immaqa eqqornerpaassasoq, ilinniartitsisut peqqussummik nutaamik paasinnilluarsimasut Atuarfitsialaallu imarisaanik tamakkiisumik ilisimasaqartut pisariaqartut atorfinitsinnissaat periarfissinneqarniassammat. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq pikkorissaanerit piviusunngortitsiniarnermilu suliniutit allat aqqutigalugit ilinniartitsisut atuarfik pillugu peqqussutip nutaap atuutilernissaanut piareersarniarneqarmata.

Immikkut atuartitsineq

KANUKOKA-p tusarniaanermut akissummini eqqaavaa kommunit annertusisamik immikkut atuartitsinermik tigusinissaat akerlerineqarmat, aamma sumiiffinni ataasiakkaani pisariaqartitat periarfissallu aallaavigalugit nammineerluni aalajangerneqartariaqarmat immikkut atuartitsinermut aningaasaliussat klassinik holdinilluunniit atuartitsinermut immikkoortissanersut. Tassunga atatillugu eqqaaneqassaaq peqqussummut tunngatillugu oqaaseqaatini allannguutissatut siunnersuut sooq siunnersuutigineqarnersoq nassuiarneqarmat. Taamaaliornermi ilanngunneqarpoq akisussaaffik, pisinnaatitaaffik akiliisussaanerlu imminnut malittariittariaqartut. Tamanna aamma tassaavoq kommuninik iluarsaaqqiilluni kommisionip pingaarnerusutigut tunngavigisaasa ilaat.

Meeqqat atuarfianni klassini angajullerni atuartut tapiiffigineqartarnerat pillugu Inatsisartut peqqussutaata atorunnaarsinneqarnissaa

Aammattaaq KANUKOKA-p eqqaavaa, meeqqat atuarfianni atuartut angajulliit tapiiffigineqartarnerat pillugu aalajangersakkat allanngortinneqassappata, tamanna pisariaqartoq ilaqutariit meerartallit tapiiffigineqartarnerat pillugu aalajangersakkat allanngortinneqarnerannut attuumassuteqartumik - atorunnaarsitsineq ilaqutariinnut meerartalinnut isertitakinnerusunut sunniuteqapilussaaq. Tamatumunnga atatillugu eqqaaneqassaaq, aaqqissuussinerup atorunnaarsinneqarnissaanik siunnersuummut tunuliaqutaammat aaqqissuussineq pisoqalisoorsimasutut isigineqarmat. Taamaattumik pissusissamisoorunnaarpoq aningaasat ikiorsiullugit meeqqat atuartitaanerminnut malinnaatinniarneqarnerannik naammassinninniarneq. Ukiut qulit atuartarnissamik aalajangersakkat eqqunneqarnerisigut aaqqissuussinerup taamaattup atorneqarsinnaanera taamaalilluni annikillisinneqareerpoq.

Ataatsimoortitsineq

KANUKOKA-p saqqummiuppaa isummerfigeqqullugu meeqqat sivikinnerusumik Kalaallit Nunaanniittartut tamakkiisumik akulerutsinnissaasa pinngitsoorani atuuttussatut aaqqitaanera siunertamut naapertuuttuunersoq. Taamatut immikkut aaqqissuussinissaq siunertamut naapertuuttut isigineqarsimanngilaq. Taamaaliornerup tunulequtaraa, atuartitsinermi oqaatsit pillugit aalajangersakkat nutaat atuartitsinerullu eqaatsumik atuartullu ataasiakkaat pisariaqartitaat tunngavigalugit aaqqissuunneqartarnissaanik periusissat kattukkaanni, sinaakkutissat atuartunut nunatsinni sivikikkaluartumik najugaqartunut pitsaasut pilersinneqareermata. Ilaatiguttaaq sioqqutsilluni nalileruminaattarpoq, atuartut sivikitsuinnarmik nunatsinniissanersut.

Atualernerup aallartittarneranut piffissaliussaq

KANUKOKA-p oqaatigaa ukiumik ataatsimik sioqqutsilluni atualertoqarsinnaasariaqartoq - meeraq taamaaliornissamut inerisimappat. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq siusinnerusukkut immikkut akuerineqarluni atualiaarnerusinnaaneq periarfissaqarsimasoq, periarfissarli tamanna peerneqarsimasoq - aqutariuminaaqisoq paasineqarmat. Ullumikkuttaaq meeqqap atualernissaminut inerisimaneranik pisariaqartumik misiliisarnissamut nukissatigut sillimmatigisat suliamullu atatillugu ilisimasat naammattut pigineqanngillat. Aammattaaq ernumagineqarsinnaavoq taama aaqqissuussinerup kommuninit angajoqqaanillu atornerlunneqarsinnaanera, meeqqerivinni inissaaleqititsinermut annikillisaatitut.

Atuartitaasussaatitaanerup annertussusaa

Statsministeeriap aamma Ilinniartitaanermi Ministeeriaqarfiup tusarniaanermut akissumminni oqaaseqaatigaat Namminersornerullutik Oqartussat ukiunik qulinik atuartitaasussaatitaaneq eqqussinnaassanngikkaat, tassami inatsisimmi pisinnaatitsissummi aalajangersagaammat meeqqat atuarfianni atuartitaasussaatitaaneq ukiunik qulingiluanik sivisussuseqartoq. Taamaammat KIIIP-ip siunnersuut allanngortippaa, ukioq kingulleq nammineq piumassuseq naapertorlugu pisussanngorlugu. Ilutigalugu ministeeriaqarfiit pineqartut isumaqatigiissuteqarfiginiarneqalerput inatsisip pisinnaatitsissutip allanngortinnissaanut periarfissarsiorluni, taamaaliornikkut Namminersornerullutik Oqartussat atuartitaasussaatitaanerup sivitsornissaanut aalajangersaasinnaaleqqullugit. Taama pisoqarpat Inatsisartut aalajangiffigisassatut siunnersuummik erseqqissumik saqqummiiffigineqassapput.

Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfiup oqaaseqaatai allat:

Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfiup tusarniaanermut akissumini eqqaavaa, siunnersuut saqqummiunneqartoq arlalitsigut pingaaruteqartutigullu Danmarkimi meeqqat atuarfiannit allaanerussuteqartoq. Tamakkua assersuusiorneqarput. Assersuutigineqartunut KIIIP-ip oqaaseqaatigisai suliamut atatillugu allakkiami qulaani pineqartumi ersipput. Taamaammat uani oqaaseqaatit pingaarnersaannaat ersersinneqassapput.

Oqaatsinut atuartitsinermi atorneqartunut tunngatillugu oqaatigineqarpoq, maluginiarneqarmat atuartitsinermi oqaatsit aamma tassaasinnaasut tuluit oqaasii aammalu tassunga atatillugu ministeeriaqarfiup naatsorsuutigigaa, Kalaallit Nunaanni meeqqat atuarfiat pillugu inatsimmi nr. 577-imi, 29. november 1978-imeersumi § 9, imm. 1-imi qallunaat oqaasiisa sukumiisumik ilinniartitsissutigineqarnissaannik allassimasoq atuuttuassasoq. Tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq piumasarineqartoq eqquutinneqarmat. Taamaalilluni siunnersuutip § 9, imm. 1-iani ersippoq atuartitsinermi oqaatsit tassaasut kalaallit qallunaallu oqaasii. Taamaalilluni qallunaat oqaasii atuartitsinermi oqaatsitut peqqussummut atuuttumut naleqqiullugu nuimanerusumik inissisimalerput. Tamatuma itisilerneqarneranut tunngatilligu § 9-mut oqaaseqaatit innersuunneqarput.

Aammattaaq eqqaaneqarpoq ilitsoqqussaralugu oqaatsit atuartitsissutigineqarnissaat pisussaaffiunngitsoq. Tamanna eqqorpoq, kisiannili peqqussummut maanna atuuttumut naleqqiullugu allannguisoqanngilaq, taannattaaq Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfimmut tusarniaassutigineqarsimavoq taamanikkullu oqaaseqaateqarfigineqarsimanani. Ilitsoqqussaralugu oqaatsit atuartitsissutigineqarnissaannik kommunit pisussaaffilerneqannginnerannut pissutaavoq, atuartut kalaallisut qallunaatulluunniit ilitsoqqussaralugu oqaasiliunngitsut ilinniartitsisussaannik pisariaqartinneqartunik pissarsiniarnissaq ajornakusoortorujussuusinnaammat ajornavissinnaallunilumi. Tamatumunnga ilanngullugu eqqaasitsissutigineqassaaq atuartut kalaallisut qallunaatulluunniit ilitsoqqussaralugu oqaasiliunngitsut tamatumani pineqarmata. Kiisalu maannamut taamatut atuartitsisarnissamik pisariaqartitsisimaneq killilerujussuummat.

Aammattaaq eqqaaneqarpoq maluginiarneqartoq inaarutaasumik misilitsittarnerit atorunnaarsinniarneqartut, tamannalu Kalaallit Nunaanni ilinniarnertunngorniarfinni ilinniartunngortarneq aamma atuartitsissutit ataasiakkaat atuartitsissutigineqartarnerat pillugit Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfiup nalunaarutaanut sunniuteqassammat taamatullu ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartunngortarneq pillugu nalunaarut nr. 742, 8. august 2000-imeersoq naapertorlugu Danmarkimi ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniartunngortussanut sunniuteqassammat. Tassunga atatillugu eqqaaneqassaaq qanoq iliorluni naliliisoqartarnissaa erseqqissumik suli aalajangiunneqanngimmat. Siunnersuutaavoq tamanna pillugu Naalakkersuisut aalajangersagaliussasut. Malittarisassat taakkua aalajngersarneranni Danmarkimi malittarisassanut ataqatigiissaarisoqassaaq. Tassunga atatillugu aammattaaq eqqaaneqassaaq ikaarsaariarnermi malittarisassat pissutigalugit "ajornartorsiut" aatsaat ukiumi atuarfiusumi 2005/2006-imiit "atuutilersussaasoq".

Naggasiullugu Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfiup eqqaavaa: "Ilinniartitaanermi ministeeriaqarfiup isumaa naapertorlugu siunnersuut annertungaarami, assinganik Danmarkimi iluarsaaqqiisoqassagaluarpat perorsaanikkut/suliamut atatillugu ilisimasalittatta akornanni tapersersorneqarnavianngikkaluarpoq." Tamanna akissummi itisilerneqarsimanngilaq. Tassunga atatillugu eqqaaneqassaaq siunnersuummut ilaatigut tunngaviummata Danmarkimi inerisaalluni suliniutit siuarsimanerpaat ilutigalugulu Kalaallit Nunaanni meeqqat atuarfiata iluarsaateqqinniarnerani Danmarkimi nunanilu allani ilisimaqarnerpaat isumasiortuarneqarsimammata, ilaatigut pitsaassuseq pilllugu siunnersuisartoqatigiit peqataaffiginerisigut.

 

Aalajangersakkanut ataasiakkaanut oqaaseqaatit:

 

Kapitali 1-imut

Kapitalip - peqqussummi atuuttumi kapitalimi immikkoortumi § 1, imm. 1-imi atuarfiup suuneranik aalajangersakkat - taarserpai.

§ 1-imut

Aalajangersakkat taarserpaat maannamut peqqussutip atuuttup § 1-iata, imm. 1-ia atuarfiup suussusianik aalajangersagaasoq. Tassani erseqqissarneqarpoq atuarfik kommunip suliassarigaa, atuartitaanerlu akeqassanngitsoq, soorlu inatsimmi pisinnaatitsissummi taamatut aalajangersagaqartoq. Atuartitaanerup akeqanngitsuunissaata isumaanut innersuutigineqarput § 9, imm. 5 aamma 6 taakkununngalu ilaatillugit § 47, imm. 2-miit 5-imut. Atuarfik siunnersuut malillugu ukiut qulit atuarfiusartussaammat, atuarnerlu aallartittassammat meeqqap ukiumi arfinilinnik ukioqalerfiani aallartittassammat, maannamut peqqussutip atuartup atuartuussaguni aalajangersimasunik ukioqartussaatitaaneranik aalajangersagartai ilanngunneqanngillat. Siunnersuummi atuarfiup suuneranik aalajangersaanermi ilanngunneqarpoq atuarfik meeqqanut inuusuttunullu, atuartitaasussaatitaanerup ataaniittunik, atuarfiusoq.

Peqqussutip maannamut atuuttup § 1-imi imm. 2 aamma 3-mi oqaatsit pillugit aalajangersagartai peqqussummut siunnersuutip § 8-anit taarserneqarput.

 

Kapitali 2-mut:

Kapitalip kapitalitut immikkoortutut, peqqussummi atuuttumi § 2 atuarfiup siunertaanik tunngavianillu ilanngutaqarluni aalajangersakkat taarserpai.

§ 2-mut

Aalajangersakkap peqqussutip maannamut atuuttup § 2-a taarserpaa, tassungalu naleqqiullugu annertuutigut allannguuteqarluni. Pissusissamisoorsorineqarsimavoq eqikkarluakkamik tunngaviusumik siunertaliornissaq, tassungalu ilaatillugit erseqqissunik atuartut ilikkagassaannut

tunngavissanik, ilinniartitsineq pillugu tunngavissanik atuarfiullu taamaaliornermi qanoq iliuuseqartarnissaanik ilanngussisoqartarnissaa siunnersuutaasimavoq. Aalajangersakkat taakku ingerlaannartumik, immikkoortuni ataasiakkaani atuartitsinermi siunertat ilusilersorneqarnerannut, atuartitsissutit ataasiakkaat atuartitsissutillu imminnut qanitariissut siunertaannut atuartitsinermilu anguniagassat siunertaasa immikkuualuttutut ilusilersorneqarneranni tunngaviussapput, tak. § 13. Aalajangersagaq FN-ip meeqqat piginnaatitaaffiinut tunngasunik aalajangersagaani isumaqatigiissutaasuni immikkoortoq 29-imit taperserneqarpoq.

Imm. 1-imi atuarfiup annertunerusutigut sulinermini anguniagassai nalunaarsorneqarsimapput.

Imm. 2-mi atuarfiup, atuartup ilikkagaqarniarnermini inuttut inooqataanermigullu piginnaasaminik ineriartortitsinermini, inerikkiartuutaasunik avatangiiseqarnissaanut pilersitsinissamik pisussaanera erseqqissarneqarpoq.

Imm. 3-mi erseqqissarneqarpoq atuarfiup qitiusumik pisussaaffigigaa, atuartut tunngaviusumik pisinnaasassanik iluaqutaasussanik, ilinniagaqarnissamut inuutissarsiutitaarnissamullu piareersarnermut kiisalu saqqummiusseriarsinnaanissaminnut piginnaasassaminnik inuiaqatigiinnilu inooqataanerminni atorsinnaasaminnik tamatigoortunik pissarsisinneqarnissaat. Oqaatigineqartoq "ilinniagaqarnissamut piareersarneq" aamma inuuneq tamakkerlugu ilinniartuarnissamut piareersarnerussaaq. Oqaatigineqartoq "inuutissarsiutitaarnissamut piareersarneq" paasineqassaaq aamma namminersortuulluni ingerlanissamut piareersarnerussasoq, tamatumunngalu ilaatillugu inuup nammineq suliffissamik aallartitseriarsinnaanera.

Imm. 4-mi oqaatigineqarpoq ulluinnarni atuarfimmi inooqatigiinnerup sulinerullu atuartut namminneq naleqassutsiminnik allallu naleqassusaannik ataqqinninnerat ineriartortitseqataaffigissagaa kiisalu akissussaassuseqarnermik suleqatiginnissinnaanermillu atuartut piginnaassusaat siuarsaaqataaffigissagaa.

Imm. 5-imi erseqqissarneqarpoq atuarfiup qitiusumik suliassamisut, atuartut kulturikkut inooqatigiinnikkullu ilisimasaasa inuiaqatigiinnullu akisussaassuseqarnerisa, ineriartortinneqarnissaat pisussaaffigigaa.

 

Kapitali 3-mut:

Kapitalimi atuarfiup ilusilerneqarneranik annertussusianillu aalajangersakkat tamaasa katersorneqarsimapput taakkulu peqqussutip atuuttup kapitaliini 2-mi 6-imilu eqqartorneqarput, imaqarlutillu ilinniartitsinerup atuarfeqarfiullu aaqqissugaanerat pillugu aalajangersakkanik.

§ 3-mut

Ilusissatut siunnersuutigineqartup, atuartup atuarnermini ingerlatsinerata immikkoortiterneqarnermigut erseqqissuunissaa alloriarfiillu tamarmik naammassineqarneranni naliliisoqartarnissaa, qulakkiissavaa, tak. siunnersuummi § 18, taamaaliornikkut ingerlaavartumik, atuartut ataasiakkaat eqqarsaatigalugit, siunertalimmik atuarnerup ilikkagaqariartorniarnerullu pilersaarusiortuarnissaat anguniarneqarpoq.

Atuartitaanerup ukiumik ataatsimik marlunnilluunniit sivikillineqarnerata, maannamut ukiut aqqanillit aqqaneq-marlulluunniit atuartarnermut naleqqiullugu, kingunerissanngilaa atuarnerup suliassatigut imarisaata annikillisinneqarnissaa. Akerlianik atuartitaaneq eqikkagaanerusoq anguniarneqarpoq atuartut ilinniaqqinnissaannut ataqatigiissumik piareersarneqarnissaat taamaaliornikkut eqqarsaatigineqarluni.

Ukiup atuarfiusup siulliup nammineq piumassuseq tunngavigalugu ingerlanneqarsinnaaneranut tunngasut tunulequtaasunullu nassuiaatit nalinginnaasunik oqaaseqaatini tamatumunnga tunngasuni oqaaseqaatiniittut innersuussutigineqarput.

§ 4-mut

Atuartitsinerup atuartitsissutinut atuartitsissutillu akimorlugit aaqqissuussaanera perorsaanikkut periutsinik tunngaveqarpoq. Taamaaliornerup eqaatsumik ukiumik atuarfiusumik pilersaarusiortarsinnaanissaq anguniarneqarpoq siunertarineqarporlu ilikkagaqarniarnermi avatangiisit ineriartortortuartut pilersinneqarsinnaanissaat. Taamaaliorneq meeqqat ataasiakkaat ineriartornissaminnut unamminartunillu pisariaqartitsinerannut ikorfartuinerussaaq, meeqqamullu imminut ilikkariartorniarnermi akisussaaqataanermik, suliassanik tunaartaqarluni sulinermut namminerlu peqataalluni ilikkariartornissamut ilinniagaqarniarnermullu ingerlatsiniarnermut tuniseqataassalluni.

Oqaatigineqartumi "atuartut klassinut inississorneqarnerat" erseqqissarneqarpoq klassi atuartut inooqatigiinnerminni pituttorfigissagaat. Oqaatigineqartumi " atuartut atuartinneqassapput... ingerlaqatigiinni (hold-ini).." aaliangerneqarpoq, atuartitsineq ingerlaqatigiinni pisassasoq, ingerlaqatigiillu atuartunit klassimit ataatsimit klassinilluunniit arlalinnit, pisariaqartitsineq soqutigisallu naapertorlugit, katiterneqarsinnaasut, taamaalillunilu ingerlaqatigiit inuttai klassimit ataatsimit tamarmiusumit pilersinneqarsinnaasut.

Atuarfiup nutaamik ilusilersorneqarnerata atuartitsinerullu nutaamik aaqqissugaanerata nutaamik sulinissaq pillugu ilinniartitsisut pisortallu akornanni isumaqatigiissusiortoqarnissaa nassatarissavaa, tamatumunnga atatillugu ilinniartitsisup maannakkumut naleqqiullugu atuartitsisarnini annertunerusumik alloriarfinni ataasiakkaani ilinniartitsisoqatini qanimut suleqatigalugit ingerlattalissavaa, tak. tamatumunnga nalinginnaasumik oqaaseqaatit aaqqissuussineq, allaffissorneq aningaasatigullu kingunerisassat ataanni allaaserineqartut.

Imm. 2 peqqussutip atuuttup oqaatsitigut inooqatigiinnikkullu ataatsimoortitsinermik siunertaanut erseqqissaataavoq, ilanngullugit tak. siunnersuummi § 8 imm. 1-imut oqaaseqaatit. Oqaatigineqartumi "amerlassusaannut naapertuuttumik agguaanneqarnissaat"-ni isumagineqarpoq, atuartut kalaallisut ilitsoqqussaralugu oqaasillit atuartullu qallunaatut ilitsoqqussaralugu oqaasillit tamarmik klassinut ataasiakkaanut amerlassusertik naapertorlugu klassinut ataasiakkaanut amerlaqatigiissillugit naapertuuttumik agguarneqassasut. Atuarfimmi ukioqatigiinni ataatsini 40-nik atuartoqarpat, atuartullu ilaat 30-nik ilitsoqqussaralugu oqaaseqartuuppata ilaallu qulit allanik ilitsoqqussaralugu oqaaseqartuuppata, atuarfillu taakkuninnga inuttalinnik klassinik marlunnik pilersitsissappat, anguniarneqassaaq klassit marluk tamarmik ilitsoqqussaralugu kalaallisut oqaasilinnik 15-inik atuartulerneqassasut tallimanillu ilitsoqqussaralugu allatut oqaasilinnik tallimanik atuartulerneqassasut.

§ 5-imut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 19 taarserpaa. Atuartut amerlanerpaaffissaat 26-nut aalajangersarneqarpoq maannamut atuuttumi misilittakkallu naapertorlugit klassi atuartut ulluinnarni atuarfimmi inuunerminni pituttoqatigiiffigissappassuk amerlanerpaaffiusinnaasuummat.

§ 6-imut

Aalajangersakkap maannamut peqqussutip atuuttup § 18-ia taarserpaa, allaassutigaluguli tiimit ikinnerpaaffissaasa tiimit atuartitsiffiusut 60 minutsikkaartut tunngavigalugit alloriarfinni tamani naatsorsorneqartalernissaat siunnersuutaammat. Atuartitsinerup nalunaaquttap- akunnikkaartumik naatsorsorneqartarnissaata kingunerisariaqanngilaa aamma atuartitsinerup taamatut sivisussusilikkamik ingerlanneqartarnissaa. Perorsaanermut tunngaviusut aallaavigalugit atuarfiit namminneq piareersarnerminni atuartitsisarnissat sivisussusissaat aalajangersartassavaat. Annerni taamaallaat atuartitsissutini pinngitsoorani atuartitsivissani atuartitsinissap sivisussusissaa nalunaarneqarsimavoq, tassami allamiut oqaasiisa pingajui nammineq toqqagassaammata. Taamaalilluni piffissap atuarfissap minnerpaaffissaa atuartunut taakkuninnga toqqagaqartunut qaffasinnerussaaq.

Atuartitsineq siunnersuummi § 15-imi § 16-imilu eqqaartorneqartoq, naammattusaammik ilitsoqqussaralugulu oqaatsinik atuartitsinermik imaqartoq, tiiminik atuartitsissutinik minnerpaaffissiinerup nalunaarneqartup nalinginnaasup avataaniippoq.

Imm. 3-mi aalajangersakkap periarfissiissutigissavaa, ingerlaqatigiinnik atuartortakitsunik pilersitsinermi perorsaaneq tunngavigalugu naliliinermi atuartitsissutini ataasiakkaani atuartitsissutiniluunniit qanitariissuni, tiiminik atugassanik ikilisaasinnaaneq. Taamaaliornerup periaaseq atuuttoq assigaa, klassinik atuartukitsunik pilersitsinermi tiiminik ikilisaaneq atuartitsissutini ataasiakkaani arlalinniluunniit atorneqartarmat, tak. KIIIP-ip kaajallaasitaa nr. 6/2000 tiiminik agguaassinermut ilitsersuutaasoq.

Aalajangersakkap imm. 4-mi eqqartorneqartup isumagaa, eqaatsumik piareersaasiortarnerup qularnaassagaa atuartut naammaginartumik sivisussusilimmik ullormut sapaatip-akunneranullu minnerpaaffissalimmik annerpaaffissalimmillu atuartinneqartarnissaat.

Siunnersuummi atuarneq tamaat tiimit atuartitaaffissat minnerpaaffissaat peqqussummi maanna atuuttumi atuarneq tamaat minnerpaaffissanit ikinnerulaarput. Piffissami ikaarsaariarfiusumi aammattaaq klassit siullit 7-t tiimissaat ikilineqarput. Tamatuma tunuliaqutaa pillugu oqaaseqaatini nalinginnaasuni siunnersuutip aningaasaqarnikkut kingunerisassai pillugit immikkoortoq innersuunneqarpoq.

Nukiit ilinniartitsisut tiimiinut manna tikillugu avitsilluni atuartitsisarnermut, immikkut aaqqissukkamik kalaallit oqaasiinik qallunaallu oqaasiinik atuartitsisarnermut 12. klassimilu atuartitsisarnermut, atorneqartartut taamaalillutik siunissami aamma ingerlaqatigiit (holdit) pilersinneqartarnissaannut atorneqartussatut ilanngunneqarsimapput.

§ 7-imut

Peqqussummi atuuttumi § 17 taarserpaa.

Imm. 1-ip aallaavittut aalajangersarpaa sapaatip-akunneranut ulluni tallimani imaluunniit arfinilinni atuartitsisarnissaq toqqarneqassasoq.

Sapaatip-akunneranut ulluni tallimani atuartitsisarneq nalinginnaasumik qinerneqartarmat, imm. 2-mi aalajangersakkap atuarfiit sapaatip-akunneranut ulluni tallimani atuartitsisartut periarfississavai annertuumik eqaatsumillu pilersaarusiorsinnaanngorlugit, soorlu ilinniartitsisunik avataaniit tikeraartitanik atuisarnissamik kiisalu atuartunut immikkut pikkorissaanermik ingerlatsinissamik ilinniartitsisunullu immikkut aaqqissuussilluni ilinniartitseqqissinnaanissamik.

Imm. 3-p peqqussummi atuuttumi § 17, imm. 2 taarserpaa. Siunnersuutip anguniagaanut, ukiumik atuartitsiffissamik eqaannerusumik pilersaarusiortarnissamut naapertuuttumik kommunalbestyrelsinut aamma/imaluunniit atuarfinnut ataasiakkaanut maannakkut aalajangigassanngortinneqarpoq sapaatip-akunnerini qassini ukiumut atuartitsisoqartassanersoq, taamaalilluni tunngaviusumik sapaatip-akunnerini 40-ni atuartitsisarneq sanioqqunneqarsinnaasoq atorunnaarpoq. Aalajangersakkat maanna atuutut assiginagit siunnersuummi aalajangersakkat nassatarissavaat piffissaq minnerpaamik atuartitsiffissaq il.il. pillugit aalajangersakkat sanioqqunneqarsinnaajunnaarnerat.

Imm. 4 peqqussummi atuuttumi § 17, imm. 3-mut allannguuteqarani naapertuuppoq. Atuanngiffissanik Naalakkersuisut ukiup atuarfiusut sivisussusissaasa sinaakkuserneqartarnera maannamut atuuttutut aaliangersaavigisassavaa. Taamaalilluni periarfissaqarpoq ullut atuanngiffissat amerlassusissaanik aaliangersaasinnaaneq aammalu Naalakkersuisut inaarutaasumik misilitsittarnerit ingerlanneqarnissaat tunngavigalugu aasakkut atuanngiffissat atuarfinnu misilitsiffiusussanut tamanut atuuttussatut aallartiffissaat aalajangersaaffigisinnaavaat.

 

Kapitali 4-mut:

Kapitalimi aalajangersakkat atuartitsinerup imarissaanut atuartitsissutit ataasiakkaat atuartitsissutillu qanitariissut aaqqissugaanerannut tunngasut tamarmik katersorneqarsimapput, ilanngunneqarpullu atuartitsinerup annertunerusutigut aaqqisugaanera ilusilersorneqarneralu. Peqqussutip atuuttup kapitaliata aappaaniipput atuartitsinerup aaqqissugaanera pillugu aalajangersakkat sinnersuutip massuma assigisaanik imaqartut.

§ 8-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 1, imm. 2 aamma 3 taarserpai maangalu nuunneqarsimalluni, pissutigalugu atuartitsinermi oqaatsinik aalajangersakkat perorsaaneq pillugu atuartitsinerullu imarisaa pillugu isiginneriaatsimik tunngaveqarmata. Kalaallisut oqaatsit oqaatsitut pingaarnertut isigineqarnerat taamaalilluni allanngortinneqanngilaq, atuartulli ilinniagaqaqqinnissaminni oqaatsitigut piginnaasassaat eqqarsaatigalugu pisariaqartinneqarsimavoq oqaatsit arlallit atuartitsinermi atugassatut atuarfimmut eqqunneqareernissaat.

Imm. 1 malillugu kalaallit qallunaallu oqaasiisa atuartitsinermi atorneqarnissaasa ilitsoqqussaralugu oqaatsit atorlugit atuartitaanissaq qulakkiissavaa. Taamatuttaaq oqaatsit marluk atorlugit atuartitsinerup ilitsoqqussaralugu oqaaserinngisanik ilikkariartornissaq pitsaanerusumik periarfississavaa.

Aalajangersakkap kingunerissavaa naammattumik annertussusilimmik atuartunut tamanut qanorluunniit oqaatsinik tunulequtaqaraluartunut, oqaasertaartitsiniarluni oqaatsinik taakkuninnga marluinnik atuartitsinermi atuisussaatitaanermik pisussaatitaaneq. Taamaattumik siunertaanngilaq atuartitsineq tamatigut marlunnik oqaaseqarluni ingerlanneqartassasoq, siunertaavorli atuartup atuartulluunniit eqimattakkaat oqaatsit piginnaariigaat oqaatsillu pisariaqartitaat atorlugit atuartitsinermik ingerlatsisarnissaq.

Kalaallit oqaasiisa qallunaallu oqaasiisa atuartitsinermi atorneqarnerisa kinguneriinnassanngilaa, ilinniartitsisut atuartullu atuartitsinerup ingerlanerani oqaatsinik taakkuninnga marluinnik atuisarnissaat, kingunerisassaasali aamma ilagissavaat atuartitsinermi atortussianik aamma paasissutissianik oqaatsit taakku marluk atorlugit sanaanik, atuartitsinermi annertuumik atuisoqarnissaa. Tamatuma aammattaaq nassatarissavaa, ilinniartitsisut atuartitsinerminni oqaatsit arlaannik naammattumik atuisinnaanngikkaluarlutik taamaliornermikkut atuartitsinerminni oqaatsinik taakkuninnga ilaatitsisinnaanerat.

Atuartut kalaallisut oqaasillit oqaasiliunngitsullu akuleriissillugit maannamut aalajangiunneqarsimasutut atuartinneqartarnissaat tunngavigiinnarneqassaaq, tak. § 4, imm. 2, aamma kalaallit qallunaallu oqaasiisa atuartitsinermi oqaatsitut inissinnerisa, ilutigalugulu oqaatsinik atuartitsinerup atuartut pisariaqartitaat naapertorlugu ingerlaqatigiiaarilluni ingerlanneqarnissaata, oqaatsit marluiusut tamaasa periarfissilluassavaat, atuartullu tamaasa oqimaaqatigiimmik oqaatsit aappaannik pissarsinissaat periarfississallugu. Atuartut Kalaallit Nunaannut nuussimasut kalaallisullu piginnaasaqariinngitsut naammattusaammik kalaallisut atuartinneqarnissaat aamma periarfissaqartinneqassaaq, tak. § 15, imm 1, nr. 3, kiisalu atuartut ilitsoqqussaralugu kalaallisut qallunaatullu oqaasiliunngitsut, ilitsoqqussaralugu oqaatsiminnik ilinniartinneqartarnissaat periarfissaajuassalluni, tak. § 16.

Imm. 2 malillugu tuluttut oqaatsit aamma atuartitsinermi atorneqarsinnaapput.

Taamaaliorsinnaanerup siunertaraa oqaatsit taakku nalinginnaasumik, atuartitsinerulluavataani, atuartunit atorneqarnermikkut ilikkariartuaarneqarnissaat. Atuartitsissutinik tuluttuunik atuineq atuartitsinermi oqaatsinik taakkuninnga ilaatitsinertut isigineqassaaq.

§ 9-mut

Aalajangersakkat nutaajupput, taakkunanilu alloriarfiit pingasuusut atuartitsinermi imarisassaasa aalajangersagartai katersorneqarsimapput.

Imm. 1-imi atuartinneqarnerup tamarmiusup ingerlanerani atuartitsissutit suunersut sinaakkusersorneqarsimapput.

Oqaatsinik atuartitsissutit allamiut oqaasiisa pingajuannik ilaneqarsimapput, taakkulu neqeroorutigineqassapput, tak. § 12-imut oqaaseqaatit. "Allamiut oqaasiisa pingajuannik" taasineq tunngaveqarpoq kalaallit oqaasiisa pingaarnertut isigineqarnerannik, tak. § 9, imm. 1 inatsimmi nr. 577 29. november 1978-imeersuni Namminersornerulluni Oqartussat pillugit. Qallunaat tuluillu oqaasii taamaalillutik kalaallit oqaasiinut naleqqiullugit allamiut oqaasiisa siulliattut aappaattullu isigineqarput.

Inuiaqatigiit pillugit atuartitsineq kulturimik, oqaluttuarisaanermik, inuiaqatigiit pillugit atuartitsinermik inuiannullu tunngasunik nunalerutinik imaqarput. Atuartitsissutit ataasiakkaat ilikkagassatut pilersaarusianiittut, tak. § 13, imm. 2, angajullerni immikkut atuartitsissutigineqarnissaat periarfissiissutigineqassaaq.

Pinngortitalerineq fysik/kemiimik, uumassuseqartulerinermik pinngortitaq tunngavigalugu nunalerutinik, ulloriariornermik teknologimillu imaqarpoq. Annerni atuartitsinermi atuartitsissutini ataasiakkaani pingaarnerusutut isigisani atuartitsissutinik immikkoortiterilluni atuartitsisoqartarsinnaanera ilaatinneqassaaq, tak. § 12, imm. 2.

Inuttut ineriartorneq atuartitsissutaavoq nutaaq, atuartitssutillu taassumap kissaatigisaasut naammassiniartussaavai atuartut imminnut ataqqinerisa annertusarneqarnissaat akisussaaqataanermik ilinniagaqarnissaat akisussaaqataallutillu anguniakkaminnik angusiniarnerminni suliniuteqalersinnaanissaminnut akisussaaqataasutut misigisimalersinneqarnissaat, kiisalu imminut allanullu paasinninnissamut sakkussaminnik ilinniartinneqarnissaat. Atuartitsissutit mannamut ilinniarneqartussat ukuusut: kinguaassiornermut tunngasunik nassuiaaneq, peqqinnissamik ilinniartitsineq, ilaqutariinnermut tunngasunik ilisimasaqarneq, inuulluarniutit aalakoornartut/ikiaroornartut pillugit paasititsiniaaneq, ilinniagaqarnissaq inuutissarsiutillu pillugit paasisitsiniaaneq aamma ilisimasassat sulinermut tunngasut saniatigut misigissutsit tarnillu pissusiinik sammisassat atuartullu nammineq inuttut ingerlaniarnermini piareersaasiortarnissaa ilaatinneqassapput.

Atuartitsissutit sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat aqqutigalugit qulanaarniarneqarpoq atuartitsissutini mernguernartuni tamatigoortumik atuartitsisinnaaneq, atuartitsissutillu makkuusinnaapput: erinarsorneq, isiginnaartitsineq, qitinneq, qalipaaneq, assiliineq, tusagassiuutilerineq, marriorneq, assassorneq, amerineq amernerlu mersorneq, sananeq sanalunnerlu, iganeq, qaanniorneq qamusiornerlu, immakkut angalaarneq, aalisarneq piniarnerlu kiisalu timersuutitoqqanik nutaanerusunillu timersorneq. Aammattaaq atuartut ilikkagaqarniarnerannut ilaatillugu sumiiffinni toqqakkanut ilaatinneqarsinaapput atuarfiup avataani atuartut ukiuinut naleqquttut kulturimut, inooqatiginnermut inuutissarsiornermullu tunngasut. Siunertarineqarpoq sumiiffinni ataasiakkaani periarfissat inuillu pisinnaasaqarluartut atuartitsissutit qulaani taaneqartut ingerlanneqarneranni atorluarneqarnissaat. Sumiiffinni ataasiakkaani toqqakkat ukioqatigiiaani nukarlerni annertunerusumik atuarfinnit aalajangerneqartassapput, alliartornerannili atuartut namminneq kissaataat tunngaviussallutik.

Imm. 2-mi erseqqissarneqarpoq atuartitsissutini suugaluartuniluunniit mernguernartulerineq atuartitsinermi pinngitsoorani ilaatinneqassasoq. Taamaaliornerup tunngavigaa atuartitsissutinik suugaluartuniluunniit ilinniartitsinermi aallaaviusarmat, mernguernartut ilikkarniarnermut ikorfartuutaasarnerat, aamma atuartitsineq sunaluunniit imminermini mernguernartunik imaqartarmat. Mernguernartulerineq atuartitsissutinut ilikkagassatut pilersaarutini tamani ilaatinneqartussatut suliarineqassaaq.

Imm. 3-mi erseqqissarneqarpoq atuartitsissutini tamani IT atuartitsinerup ilaatut atuartitsinermilu atortutut ilaatinneqassasoq. IT ullutsinni atortuuvoq sutigut tamatigut atorneqartoq soorlu ilinniartitaanermi, inuutissarsiutinik ingerlatsinermni inuiaqatigiittullu inuunermi tamarmi, taamaattumillu tamanna atuartut atuartinneqarneranni ersersinneqassaaq. IT-mik suliaqarneq atuartitsissutinut ilikkagassatut pilersaarutini tamani ilaatinneqartussatut suliarineqassaaq.

Imm. 4-mi erseqqissarneqarpoq piffissap atuartitsinermut atorneqartup ilaa allatut aaqqissuussinermik ingerlataqarluni atorneqassasoq, imaappoq periaasitoqqat klassikkaartumik atuartitsissutikkaartumillu atuartitsinerit assiginagit. Tamatumani siunertaavoq atuartut suleriaatsinik suleqatigeeriaatsinillu assigiinngitsunik amerlasuunik ilinniartinneqarnissaat aammalu atuartitsissutit ataasiakkaat ataqatigiinnerannik paasisaqarnissaat, kiisalu aalajangersimasunik sammisassanik itisilerinissamut periarfissinneqarnissaat.

Imm. 5-imi 6-imilu aalajangersakkani atuartut angalasarneri, paasisassarsiorluni angalasarnernut, tammaarsimaarnernut, atuartut pinngitsoorani peqataaffissaannut, atuaqatigiillu angalaaqatigiitsinneqarnerannut, piumassuseqarneq tunngavigalugu peqataaffigineqarsinnaasunut, immikkoortiterneqarput.

Imm. 5 tunngavigalugu angalanerit soorlu oqaatsit pillugit atuartunilluunniit paarlaasseqatigiinneq tunngavigalugit klassikkaarluni imaluunniit ingerlaqatigiikaarinikkut (hold-ikkaarluni) angalanertut aaqqissuunneqarsinnaapput, taamaaliornerni atuartitsineq angalanernut ilaatinneqassappat. Taamaattumik taamaaliornerni atuartut atuartussaatitaapput.Pissutsit immikkut ittut tunngavigalugit atuarfiup pisortaata atuartup peqataanngitsoornissaa akuersissutigisinnaavaa. Taamaattoqartillugu atuarfiup atuartoq immikkut aaqqissuussamik atuartissavaa. Kommunalbestyrelsi anguniagassanik sinaakkutissanillu aalajangersaassaaq, tassungalu atuarfiup taamaaliortitsisarnermini aningaasartuutissatut sinaakkutissai ilanngunneqassapput. Tamatuma kingunerissavaa kommunalbestyrelsip sinaakkusersortariaqarmagu atuarfiit ataasiakkaat atuartitsinerup ilaata qanoq annertutigisup atuartut angalasernerinut, paasisassarsiorluni angalasarnernut atuaqatigiillu angalaaqatigiinnerannut, atorneqartarnissaa. Taamaaliortarneq atuarfiup atuartitsinissaminut § 42, imm. 3 tunngavigalugu pilersaarusiaanut atuarfimmilu siulersuisut akuerisassaanut ilaatinneqassaaq. Akiliuteqartarnissamut apeqqutit § 47, imm. 2-miit 5-mut aalajangersakkat tunngavigalugit iluarsiivigineqartassapput.

Imm. 6-imi aalajangersakkap, atuarfiup atuartut angalasarnissaannik, atuartitsinermut nalinginnaasumut illuatungiliutitut, periarfissiinissaa tunngavilerpaa. Angalanerup siunertaa atuarfiup siunertaata iluaniissaaq kisiannili klassimi ingerlaqatigiinnilu nalinginnaasumik atuartitsinermut taputartuunneqassanani. Atuartut taamatut peqataanissaat atuartitsinerup ingerlaneranut nalinginnaasumut malinnaanissamut millisaataasanngilaq. Assersuutigalugu atuartut erinarsoqatigiivi nunanut allanut unammiartorsinnaapput kiisalu klassit ingerlaqatigiilluunniit kulturi pillugu paasisassarsiorlutik illoqarfissuarnut angalasinnaapput. Atuaqatigiit angalaqatigiinnerat nammineq piumassuseq naapertorlugu peqataaffigineqarsinnaavoq. Atuartut angalanernut taamaattunut peqataanngitsut, atuarfiup immikkut aaqqissuussiffigalugit atuartissavai. Kommunalbestyrelsip taamaaliorsinnaanermut sinaakkusiussaasa iluanni atuarfiup siulersuisui malittarisassiorsinnaapput. Akiliuteqarnissamut apeqqutit § 47, imm. 2-miit 5-imut aalajangersakkat tunngavigalugit iluarsiivigineqartassapput.

Imm. 7-imi aalajangersakkap atuartut pinngitsoorani atuartitaanissap siornatigut kingornatigullu, sammisassaqartitaanissamik neqeroorfigineqarnissaannut periarfissippai. Sammisaqartitsinerit perorsaaneq pillugu anguniagassanik aalajangersimasunik angusaqartitsiniarnertut piareersarneqarsimassapput, atuartitsinermullu nalinginnaasumut ikorfartuutaallutillu ilassutaassapput. Assersuutigalugu suliaqartitsinerit atuartut mernguernartut pillugit itinerusumik sammisaqarsinnaanerannik periarfissiissapput, ilaatigullu angerlarluni ilinniagassanik allanillu suliassanik ikiorsiinertut ingerlanneqarsinnaallutik. Aalajangersagaq taamaalilluni maannamut atuuttunik isornartorsiorneqartuartunillu, atuarfimmi paaqqinnittarnernik aaqqissuussinissamut tunngavissiinngilaq. Taamaalilluni aalajangersakkap qularnaagassatuaraa, atuartut akunnerni pinngitsooratik atuartinneqarfissamik siuliini kingorninilu pitsaasumik neqeroorfigineqarnissaat.

Aalajangersakkap siunertarinngilaa Inatsisartut sunngiffik pillugu peqqussutaata neqeroorutitaasa ikilisarneqarnissaat. Tamatumunnga ilanngullugu § 49, imm. 2-mi ikaarsaariarnermi aalajangersakkat, aalajangersakkallu allat tamatumunnga tunngasut, innersuussutigineqarput.

§ 10-mut,11-imut 12-imullu

Aalajangersakkat nutaajupput imarisamikkullu maannamut atuuttunut §§-inut 5, 6, 7 aamma 8-mut taartaallutik. Atuartitsissutit immikkoortiterneqarnerat peqqussutissamut siunnersuummi ilanngussami 1-imi takuneqarsinnaapput.

Siunertaavoq nukarlerni atuartitsineq annertunerusutigut atuartitsissutinik ataasiakkaanik atuartitsinertut ingerlanneqassanngitsoq, ingerlanneqassasorli soorlu atuartitsissutit ataasiakkaat akimorlugit, qulequttat ataasiakkaat tunngavigalugit piareersariikkanillu anguniagaqarluni qulequtsiillunilu ingerlatsinikkut, tak. § 9, imm. 4.

Atuartitsissutinik aaqqissuussinissamik siunnersuutip tunngavigaa ukiukinnerusunik atuartitsinermi atuartitsissutinik aalajangersimasunik annertunerusumik isiginnilluni atuartitsissutinillu qanitariissunik atuartitsisarnissaq, atuarnerlu sivitsoriartortillugu atuartitsissutinut ataasiakkaanut ersarinnerusumik immikkoortitsinissaq angujartuaarneqassasoq. Taamaaliornissamut ilitsersuutit qanorlu iliuuseqarluni taamaaliornissamut tikkuussissutit ilikkagassatut pilersaarusianut ilanngullugit suliarineqassapput.

Kalaallit qallunaallu oqaasiinik atuartitsineq ukiup atuartinneqarfiup siulliup aallartinneraniit ingerlanneqalereertassaaq. Taamaaliornermut ilaatillugu tuluit oqaasiinik allamiullu oqaasiinik sammisaqartitsilluni ineriartortitsinikkut oqaasertaartitsiniarnermik aaqqissuussisoqartassaaq. Sammisaqartitsinerit siunertaraat atuartut oqaatsinik allanik oqaatsitut nalinginnaasumik atuartinneqarfiginngisaminnik, tusarnaarnissaminnut misilittaanissaminnullu sungiussitinniarnissaat, assersuutigalugu erinarsorneq pinnguarnerlu aqqutigalugit. Tuluttut atuartinneqarneq ukiut atuarfiusut sisamaanniit aallartittassaaq, ukiullu atuarfiusut arfineq- pingajuanni allamiut oqaasiisa pingajui qinigassatut neqeroorutigineqartassapput. Neqeroorutit taakku tyskit franskilluunniit oqaaserisinnaavaat, oqaatsilli allat aamma ilinniartitsisussanik pissarsisinnaaneq apeqqutaatillugu neqeroorutigineqarsinnaapput."Oqaatsit pingajuattut" oqaatigineqartup tunulequtaa § 9, imm. 1-imi takuneqarsinnaavoq.

Kalaallit oqaasiinik ilikkagassatut pilersaarutinut ilitsoqqussaralugu kalaallisut oqaaseqanngitsunut kalaallit oqaasiinik atuartitsinissaq pillugu tapiummik ilanngussisoqassaaq, taamatullu qallunaat oqaasiinik ilikkagassatut pilersaarutinut qallunaatut oqaasillit qallunaat oqaasiinik atuartinneqartarnissaat pillugu tapiummik ilanngussisoqassalluni.

Nukarlerni upperisalerinermik isumalioqqissaarnermillu ilinniartitsineq annertunerusutigut kristumiussuseq pillugu ulluinnarnilu ileqqorisassat pillugit oqaloqatigiinnernik aallaaveqassapput. Akullerni ilinniartitsinermi kristumiussusiinnaanngitsumik, upperisalli allat aamma pillugit ilinniartitsisoqartassaaq, kiisalu isumalioqqissaarnermi ileqqussarititalerinermi ileqqorissaarnissamullu tunngasut apeqqutit nalinginnaasut ilinniartitsinermi ilaatinneqartassallutik, angajullernili tamakkua saniatigut aamma isumalioqqissaarnermut tunngasut upperisanit aallaaveqanngitsut silarsuarmillu avatangiisitsinnik paasinneriaatsit allat ilaatinneqartassallutik.

Taaguutit upperisalerineq aamma isumalioqqissaarneq maannamut taaguutaasut kristumiussuseq pillugu ilisimasassat aamma upperisarsiorneq taarserpaat. Taamaaliornikkut kristumiussutsimik ilinniartitsinerup pingaartinneqarnerata millisarneqarnissaa siunertarineqanngilaq, atuartitsissutilli eqqartugaasa saqqummersinniagaasalu annertunerulersinneqarnissaat pineqarluni, aamma tak. § 13-imut oqaaseqaatit.

Inuiaqatigiilerinermi pinngortitalerinermilu atuartitsineq pillugit tak. § 9-mut oqaaseqaatit.

Atuartitsissutit qanitariissut inuttut inerikkiartorneq aamma sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat atuartitsissutigineqarnissaat pillugit aamma tak. § 9-mut oqaaseqaatit.

Aalajangersakkani atuuttuni atuartut angajulliit sammivinnut assigiinngitsunut agguarneqartarnerat atorneqassanngilaq. Atuartup nammineq atuartitsinermi unamminartitaminik ingerlatsiniarnera ingerlaqatigiiaarinikkut atuartorlu peqatigalugu atuartitsinissamik piareersaasiornikkut anguniarneqarsinnapput.

§ 13-imut

Aalajangersakkap imarisamigut taarserpaa peqqussummi maannamut atuuttumi § 9, imm. 2.

Kristumiussutsimik atuartitsinerup siunertaa peqqussummi maannamut atuuttumi § 9-mi imm. 1-imi nalunaarneqarsimasoq peerneqarpoq, atuartitsissutit upperisalerineq aamma isumalioqqissaarneq siunissami ersersinniakkamikkut annertunerulersinneqassammata taassumalu avataatigut ilisimasaqalerfigalugu atuartitsissutitut allatulli ilaatinneqalissammata, tak. oqaaseqaatit §§ 10-miit 12-mut tunngasut. Atuartitsissutip nukittorsarneqarnerata malitsigisaanik atuartitsissutillu akimorlugit aaqqissuussisarnissamik anguniakkat tunngavigalugit atuartitsissut atuartitsissutinut allanut ilaatinneqartartussaammat, tak. § 9 , imm. 4, peqqussummi atuuttumi §§ 14 aamma 25, atuartut ilinniartitsisullu kristumiussutsimik atuartitsinermi ingerlatsinngitsoorsinnaanerannut periarfissiisimaneq siunnersuummut ilanngunneqanngilaq. Taamaaliornermi siunertaavoq, atuartitsinerup upperisamik nassuerutiginninnertut ingerlanneqannginnissaa, upperisarsiornerlu pillugu atuartitsinerup aallarnerneraniit atuartut erseqqissaavigineqassammata, upperisanik allanik peqarmat, taakkualu allatulli ataqqisariaqarmata.

Naalakkersuisut alloriarfinni ataasiakkaani annertunerusutigut atuartitsinermi anguniagassanik pilersitsinissaat nutaajuvoq. Taamaaliornermi siunertaavoq alloriarfiit ataasiakkaat atuartut ukiuinut naapertuuttumik perorsaanermillu tunngaveqartumik alloriarfimmullu tulliuttumut erseqqissumik ikaarsaariarfissalinnik ilisarnaquserneqarnissaat, anguniagassallu taakku alloriarfiit tamarmik naammassineqarneranni naliliisarnernut annertunerusutigut tunngavigineqarnissaat, tak. siunnersuummi § 18, imm. 3 aamma 4.

Ilikkagassatut pilersaarutit qitiusumiit atuartitsissutitut aalajangersarneqarsimasut, atuarfinnit tamanit malinneqartussaapput. Sumiiffinni ataasiakkaani oqartussaaqataaneq piviusunngortinneqartassaaq taakkununnga tapiutissatut atuarfiit ataasiakkaat aalajangersagaliornerisigut aamma sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat pillugit atuarfiit ilikkagassatut pilersaarusiornerisigut, tak. § 42, imm. 9. Perorsaanermik institutissatut siunnersuutigineqartup, tak. siunnersuummi § 31, imm. 2 nalinginnaasumillu siunnersuummut tassunga oqaaseqaatit, suliassarissavai ilikkagassatut pilersaarutit ingerlaavartumik inerisarneqarnissaat kiisalu sumiiffinni ataasiakkaani ilikkagassatut pilersaarusiassat ilitsersuusiorneqartarnissaat.

Peqqussummi atuuttumi § 9, imm. 2, Naalakkersuisut siunnersuutaasunik tiiminik agguaassinissaq pillugu maleruaqqusaannik imaqartoq, siunnersuummi ilanngunneqanngilaq, tassami ilinniartitsissutissani ataasiakkaani qanoq annertutigisumik atuartitsisarnissaq atuarfimmit, atuartut pisariaqartitsinerat ilikkagassatullu pilersaarusiat anguniagassartai immikkuualutut tunngavigalugit, aaliangersarneqarsinnaammat.

§ 14-imut

Aalajangersakkap maannakkut peqqussummi atuuttumi § 12 taarserpaa. Aalajangersakkani maannamut atuuttuni nalinginnaasumik immikkut atuartitsineq (imm. 1) annertusisamillu immikkut atuartitsineq (imm. 2) immikkoortinneqarsimapput. Immikkoortitsineq tamanna siusinnerusukkut nalunaarutitut ilusilikkamik aalajangersagartaqarsimavoq, peqqussummulli 97-imeersumut innersuussutaanerulluni ilanngunneqarsimalluni, tassami peqqussutip taassuma akuersissutigineratigut maannamut suliassanik akisussaaffinnillu agguaassisarneq atulersinneqarpoq. Tamatuma kinguneranik nalinginnaasumik immikkut atuartitsineq maannamut kommunalbestyrelsinit annertusisamillu imikkut atuartitsineq Nallakkersuisunit akisussaaffigineqarput.

Siunnersuummi maani siunnersuutigineqarpoq immikkut atuartitsisarneq tamarmiusoq kommunini oqartussaasunit tiguneqassasoq, tak. siunnersuummi § 33, imm. 1, nr. 1, taamaalilluni immikkut atuartitsinerup erseqqissumik tunngavilinnik immikkoortitigaanngitsup attatiinnarnissaa pisariaqarunnaarpoq.

Siunnersuutip § 14, imm. 1-iani immikkut atuartitassat nalunaarneqarsimapput. Atuartitaasussatut nassuiakkat peqqussummi atuuttumi annertusisamik immikkut atuartinneqartussanik nassuiaanermi tikkuarneqartunut naapertuupput. Taamaaliornerup siunertarinngilaa nalinginnaasumik immikkut atuartitsisarnerup atorunnaarsinneqarnissaa. Atuartut taamatut atuartinneqartussatut nalilerneqartut, siunnersuut naapertorlugu nalinginnaasumik immikkut atuartinneqartassapput. Akerlianik erseqqissarneqarpoq immikkut aaqqissuussilluni atuartitsisarneq, assersuutigalugu klassikkaartumik pikkorissartitsisarneq, ullumikkut immikkut atuartitsinerup ataaniitinneqartartoq, atuartunullu immikkut atuartinneqartariaqanngikkaluanut aamma atuartitsiviusartoq, siunissami atuartitsinerup nalinginnaasup iluani ingerlanneqarsinnaasoq, tamannalu atuartut pisariaqartitaannik ingerlaqatigiinnik pilersitsinikkut piffissarlu aalajangersimasoq atorlugu eqikkakkanik pikkorissartitsisarnertut, pisariaqartitsinermik naliliineq naapertorlugu ingerlanneqartarsinnaavoq. Immikkut atuartitsisarneq siunnersuut malillugu atuartunut ilikkarniarnerminni ajornartorsiutilinnut tamanut tunngatinneqartuassaaq, ajornartorsiutit tamakku inooqatigiinnikkut, timikkut tarnikkulluunniit ajornartorsiutinik tunngaveqaraluarpata, taamaalillunilu atuartup nammineq pisariaqartitsinera naapertorlugu nalinginnaasutut annertusisatulluunniit immikkut atuartitsinertut ingerlanneqartuassalluni.

Kommuninik iluarsaaqqinnermi tunngaviusut naapertorlugit, aalajangersaanermik oqartussaasoq aamma aningaasatigut nammagassanik nammagaqartussaavoq, tamannalu naapertorlugu siunnersuutaavoq siunissami kommunit immikkut atuartitsisarnermik oqartussaaneq tamatumalu kingunerisassai tamaasa tigussagaat. Naalakkersuisut perorsaaneq aamma tarnip pissusii pillugit siunnersuinermik ingerlatsiuassapput, siunnersuulli naapertorlugu PPR taamaallaat siunnersuisartussatut inissinneqassaaq, tak. siunnersuummi § 33, imm. 1 nr. 1-imut oqaaseqaatit. Taamaaliornermut atatillugu neriuutigineqarpoq siunnersuut malillugu ingerlatsisussat ingerlatsinerminni aningaasanik atuilluarnerunissaq angusinnaassagaat. Aalajangiinerit aalajangiisussamit ataasiinnarmit aalajangerneqaraangata, suliassamik ingerlatsineq eqaannerusoq sukkanerusorlu periarfissinneqartarpoq, taamaalillunilu atuartut ataasiakkaat pisariaqartitaat naapertorlugit aalajangikkap piviusunngortinniarneqarnera sukkanerulersarluni.

§ 15-imut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 13, imm. 1 taarserpaa, allannguutaavorli ullumikkut pissutsit atuuttut naapertorlugit kikkut aalajangersakkami pineqarnersut immikkuualuttutigut erseqqissaavigineqarmata. Oqaasertaasa nutaatut naammattusaammik atuartitsineq pisussaaffinngortippaa, ilaatigut atuartut - nunaqarfimminni atuarfimmi atuartitsissutinik nalinginnaasunik tamakkiisumik atuartinneqarnissaminnut periarfissinneqarsimanngitsut - naammattumik atuartitaanissaat qularnaarniarlugu. Peqqussummi maannamut atuuttumi § 13, imm. 2 aamma 3-mi aalajangersakkat, immikkut ittumik kalaallit oqaasiinik qaalunaallu oqaasiinik atuartinneqarsinnaanermik imaqartut atorunnaarput, oqaatsini taakkunani atuartup piginnaasai tunngavigalugit atuartitaaneq naammattoq, atuartitsissutinut nalinginnaasunut ilanngunneqarsimammat, tak. §§ 10, 11 aamma 12. Atuartut kingusinnerusukkut avataaniit tikittut kalaallit oqaasiinik naammattusaammik atuartinneqartassapput aalajangersakkami maani imm. 1, nr. 3 tunngavigalugu, kiisalu atuartut kingusinnerusukkut avataaniit tikittut, kalaallit qallunaallu oqaasiinik ilitsoqqussaralugu oqaasiliunngitsut, aalajangersakkami imm. 1, nr. 2 tunngavigalugu qallunaat oqaasiinik naammattusaammik atuartinneqartartussaapput. Naammattusaammik atuartitsineq aalajangersagaq manna naapertorlugu ingerlanneqartoq, piffissami atuartup minnerpaamik atuartinneqarfissaata avataani nalinginnaasumik pisassaaq, tak. § 6.

Oqaatigineqartumi "...kallartut" siunertaqarluni nalunaarneruvoq, tassami eqqarsaatigineqanngimmata atuartut nalinginnaasumik atuartitsinermut malinnaaniarnerminni katatassarinngisaminnik ajornartorsiuteqartut. Ajornartorsiuteqarallarnermik nalliliiniarnermi ajornartorsiutit pilersimanerannut peqqutigineqartut taputartuullugit naliliisoqartassaaq. Qallikkut pissutsit ajornartorsiutit tunngaviuppata, atuartut piginnaassusaannik tunngaveqarnatik, naammattusaammik atuartitsineq anguniarneqassaaq. Taamaakkaluartoq naammattusaammik atuartitsinerup sivisussusissaa sinaakkusersorneqarsinnaanngilaq atuartup pineqartup pisariaqartitaanut naapertuuttuutinniarneqassammat.

§ 16-imut

Aalajangersakkap allannguuteqarani peqqussummi maannamut atuuttumi § 13, imm. 4 assigaa, oqaasertaasa erseqqissarneqarsimanerat eqqaassanngikkaanni. Aalajangersagaq ulluinnarni qaqutiguinnaq atorneqartartussatut nalilerneqarpoq, peqqutigalugu pineqartut ikittuinnaammata amerlanertigullu naammattumik atuartitsisinnaasunik pissarsisinnaasarnissaq ajornakusuussammat.

§ 17-imut

Aalajangersagaq nutaajuvoq.

Imm. 1 aamma 3 eqqarsaatigissagaani aalajangersakkat assingi meeqqat atuarfianni misilitsittarneq pillugu il.il. nalunaarummi suli atuuttumi aalajangersarneqarsimapput. Nalilerneqartarnerup kingunerisaanik ilinniartitsisut, atuartut ataasiakkaat atuartullu eqimattakkaat suleqatigiinnerisigut, atuartitsinerup piareersarneqartarnerata ingerlanneqartarneratalu pisarnissaanik erseqqissaataavoq kiisalu erseqqissarneqarsimavoq atuarfiup pisortaata atuartitsinerup atuartunut tamanut unamminartoqartinneqarluni aaqqissorneqarnissaa akisussaaffigigaa.

Imm. 4-mi aalajangersakkap nutaatut pisussanngortippaa, atuartut tamarmik akuttunngitsumik atuartinneqarnerminnik ilinniagaqaqqinnissaminnillu pilersaarusiortarnissaat. Taamaaliornermi siunertaavoq, atuartut namminneq ineriartornissartik ilikkarniarnertillu tamatumunngalu akisussaaqataanertik ilisimaarilissagaat. Tassunga atatillugu pilersaarusiaq naliliisarnermi piuartumi sakkussatut atorneqartassaaq kiisalu atuartup atuartitaanermini atuarfimmit nalilerneqartumik pissarsiarisaasa angajoqqaanut kalerriunneqartarnerannut tunngavissatut atorneqartassalluni tak. § 18, imm. 1 aamma 2.

§ 18-imut

Aalajangersagaq nutaajuvoq peqqussummilu atuuttumi § 16 taarserlugu.

Qaffasissutsini tamani sumiiffinni ataasiakkaani qitiusumiillu aalajangikkanik ataatsimullu isiginninnermik tunngavilinnik naliliisoqartarnissaa siunertaavoq, pingaartinneqarporlu atuartitsissutini ilisimalikkat, piginnaassutsinik pissarsiat inuttullu pisinnaassutsinik pissarsiat nalilerneqartarnissaat. Atuartoq naliliinermi peqataasassaaq, naliliinerullu anguniassavaa, atuartup ilinniagaqaqqinnissaminut piareersarnissaminut tunngavissaminik nalunaarfigineqartarnissaa. Nalileeriaatsit atuartitseriaatsillu nutaat atorneqartalissapput, taakulu ilaatigut atuartup ilikkagassatut pilersaarusiaq aallaavigalugu tigussaasumik suliaasa nalilernerannik aallaaveqassapput. Perorsaanermik institutissatut siunnersuutigineqartup, tak. siunnersuummi § 31, imm. 2 nalinginnaasumillu siunnersuummut tassunga oqaaseqaatit, suliassarissavai nalileeriaatsit, naliliilermi sakkussatut atugassat uppernarsaasersueriaatsillu pisariaqartitat ingerlaavartumik inerisarneqarnissaat.

Imm. 1-imut tunngatillugu meeqqat atuarfianni misilitsittarneq pillugu il.il. nalunaarummi atuuttumi aalajangersakkat assingi aalajangersarneqarsimapput. Ilikkagassatut pilersaarusiat ilikkagassatut anguniagassartaat, tak. § 13, imm. 2, naliliisarnermi ingerlaavartumi ilaatigut tunngavigineqartassapput. Oqaaseqatigiinni kingullerni Naalakkersuisut periarfissinneqarput ingerlaavartumik naliliisarneq pillugu erseqqinnerusunik maleruagassaliornissamut, tassunga ilanngullugit naliliisarnerup ilusissai imassaalu kiisalu qanoq iliorluni ingerlaavartumik naliliisarneq qanoq ingerlanneqartassanersoq.

Imm. 2-mi erseqqissarneqarpoq, atuartup iliuuserisassatut pilersaarusiaa atuartup atuarnermini pissarsiaqarnera pillugu atuarfiup naliliineranik angajoqqaat nalunaarfigineqartarnerannut ilanngunneqartassasoq. Oqaaseqatigiinni kingullerni Naalakkersuisut periarfissinneqarput angajoqqaanik atuartunillu atuartup atuarnerminik pissarsiaanik naliliisimanermik kalerriisarneq pillugu maleruagassiornissamut, tamatumunnga ilanngullugit kalerriisarnerup ilusaa aamma imarisai qanorlu iliorluni qanorlu akulikitsigisunik kalerriisarnissaq pisassasoq.

Perorsaanermik instituti naliliinermut ilitsersuusiornissamik, imm. 1-imi 2-milu aalajangersakkat tunngavigalugit, suliassinneqassaaq.

Naggataarutaasumik naliliinerit, qitiusumit aalajangersakkat, alloriarfiit siulliit marluk naammassineqarneranni pisartussat eqqunneqarnissaannik siunnersuut nutaajuvoq, tak. imm. 3. Naliliineq taanna, ingerlaavartumik naliliisarsimanerit inernerinik piffissamilu tassani atuartup atuarnermini pissarsiarisimasaasa nalilerneqarneranik, tunngaveqartinneqassaaq. Atuartup atuarnermini pissarsiarisimasaanik naliliineq, qitiusumit tamanut atortussatut naliliinissaq pillugu aalajangersakkat tunngavigalugit, ingerlanneqartassaaq. Perorsaanermik instituti ingerlaavartumik atuartitsissutit pillugit naliliinerit inernerisa paasissutissartaannik katersuillunilu nalilersuisassaaq, tamatumunngalu atatillugu ukiut tamaasa atuartitsissutini ukiumi tassani misilitsiffiusussatut aalajangikkani naliliinermi atugassanik immikkut ilusilikkanik saqqummersitsisassalluni. Imm. 3-mi oqaaseqatigiinni siullerni aalajangersarneqarpoq, naliliinerup tamakkiisup siunertarigaa atuartup atuaqqinnissaanut ingerlaqatigiinnullu (holdinut) inissinneqartarnissaanut il.il. pilersaarusiornissap tunngavissinneqarnissaa. Aalajangersagaq atuartup alloriarfimmiit alloriarfiup tullianut nikinngitsoornissaanut tunngavissiinngilaq.

Angajullerni atuarneq atuartup atuartitsissutini atuartinneqarfigisimasamini tamani pissarsiaanik ataatsimoortumik naliliinermik inaarneqartassaaq. Naliliineq tamanna, ingerlaavartumik naliliisarsimanerit inernerannik, piffissamilu tassani atuartup atuartitsissutini ataasiakkaani atuarnermini pissarsiarisimasaasa nalilerneqarneranik tunngaveqartinneqassaaq, tak imm. 4. Atuartup atuarnermini pissarsiarisimasaanik naliliineq, qitiusumit tamanut atortussatut naliliisarneq pillugu aalajangersakkat tunngavigalugit ingerlanneqartassaaq. Perorsaanermik instituti ingerlaavartumik atuartitsissutit pillugit naliliinerit inernerisa paasissutissartaannik katersuillunilu nalilersuisassaaq, tamatumunngalu atatillugu ukiut tamaasa atuartitsissutini ukiumi tassani misilitsiffissatut aalajangikkani naliliinermi atortussanik immikkut ilusilikkanik saqqummiisassalluni. Atuartup atuartitsissutini ataasiakkaani atuartinneqarfigisimasamini pissarsiarisimasaanik inaarutaasumik naliliinerit, Meeqqat atuarfianni inaarutaasumik misilitsinnernut maannakkut atuuttunut taartaapput. Naatsorsuutigineqarpoq, suli oqaluttariarsorluni allattariarsorlunilu naliliinerit atorneqartarnisaat, ingammik piginnaassutsimik killiffiit nalilerneqarnerini. Naalakkersuisut periaatsit sorliit taamaaliornerni atorneqartarnissaat erseqqinnerusumik aalajangersagaliussavaat.

Atuartup kissaatigisaa naapertorlugu paasissutissanik pisariaqartitanik allanik ilanngussisoqarsinnaanera pillugu imm. 5-imi 6-imilu aalajangersakkat qularnaassavaat, atuartup atuarnerminik pissarsiaqarneranik uppernarsaasiinerup tamakkiisuunissaa. Paasissutissat allat atuartup kulturikkut, inooqatigiinnikkut inuutissarsiutinullu tunngasunik ingerlatsinermi kiisalu atuartut siunnersuisoqatigiivini atuarfiullu siulersuisuini sulinermi peqataasimaneranik ilaatigut imaqarsinnaapput.

§ 19-imut

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Aalajangersagaq atorlugu peqqussummi aalajangersarneqarpoq, klassit tamarmik immikkut klasselærereqartinneqarnissaat, tamatumunngalu ilanngullugu aalajangersarneqarput klassilærerip suut akisussaaffiginerai suullu suliassarinerai.

Imm. 2-mi aalajangersakkap kingunerissavaa klasselærerip atuartut ataasiakkaat atuartitaanerisa pilersaarusiorneqarnissaat akisussaaffigissagaa kiisalu klassip atuartut tamaasa toqqissinartumik aaqqissorluakkamillu atuarnissamut iluarsartuussinissamut qitiusumik sinaakkutaanissaa.

§ 20-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttummi § 10 taarserpaa. Imm. 5-imi kommuneqarfigisap akiliisarnissaanik aalajangersagaq immikkut atuartitsinermik ingerlatsinerup tamarmiusup, siunnersuullu naapertorlugu aningaasalersuisarnerup, kommuninut nuunneqarnisaanik tunngaveqarpoq, tak. § 33, imm. 1, nr. 1.

Atuarfiit angerlarsimaffiisa, ineqarfiutigalutik atuartunut angerlarsimaffiit nerisaqarfiuutigalutillu atuartunik angerlarsimaffiit siunertaraat peqqussut malilluni atuartut sumiiffimminni atuarnermik neqeroorfigineqarsinnaanngitsut atuartinneqarnissaat. Tamanna pisarpoq nunaqarfinni arlalinni pissutsit tunngavigalugit piviusumik atuartitsinissaminnut atuartitsissutissanillu naammattunik neqerooruteqarnissaminnut illoqarfinnilu atuartut periarfissinneqarsinnaanerannut naapertuuttumik periarfissaqanngitsunut.

Peqqussutip atuuttup § 10-ata, imm. 5-a aamma § 11, efterskolinik pilersitsisinnaanermik Danmarkimilu efterskolini atuarnermi aningaasatigut tapiissuteqarsinnaanermik imaqartut atorunnaarput, aalajangersakkat taakku atuarfimmut tunngassuteqanngimmata. Naatsorsuutigineqarpoq siunissami inatsisiliornissamut allamut aalajangersakkat taakku ilanngunneqarumaartut. Allaffissornikkut maleruagassat tamatumunnga tunngasut atuuttuugallassapput atorunnaarsinneqarnissamik imaluunniit allanngortinneqarnissamik tungaannut, tak. § 49, imm. 5.

§ 21-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 20 assigaa, taamaallaalli Kalaallit Nunaanni Meeqqat Atuarfiat pillugu inatsimmi nr. 579 29. november 1978-imeersumi § 4 naapertorlugu qallunaatuuani oqaaseq „undervisningsmidler" taarserneqarpoq uannga: „undervisningsmaterialer".

§ 22-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 21-imi aalajangersagaasumut naleqqiullugu allannguuteqarpoq imm. 2-mi anguniagassatut aalajangersaasoqarmat. Anguniagassatut aalajangersaanermi, Kulturimut Atuartitaanermullu Pisortaqarfiusup Inatsisartut atuakkanik atorniartarfeqarneq pillugu peqqussusiaa tunngavigalugu atuarfinni atuakkanik atorniartarfeqarneq pillugu kaajallaasitaata imarisai, kaajallaasitaq nr. 20/1980, peqqussummut aalajangersaganngorlugit ikkunneqarput.

 

Kapitali 5-imut:

Kapitalip immikkut kapitalitut peqqussummi atuuttumi § 22 taarserpaa.

§ 23-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 22 allannguuteqarani assigaa, taamaallaat aalajangersagaq peqqussummut siunnersuutip kapitalilersorneqarneranut naleqquttunngorsarlugu inissitaalluni.

Aalajangersakkap Naalakkersuisut periarfissippai, atuarfiup siunertatut sinaakkutaasa iluanni, atuarfiup ilusaata annertussusaatalu atuartitsinerullu imarisaasa, aaqqissorneqarnirata iluarsartuunneqarneratalu maleruagassartaanik uniuisinnaanermut akuersisinnaanerannik.

 

Kapitali 6-imut:

Atuartitaasussatitaanermut taassumalu eqqortinneqarnissaanut aamma angajoqqaat pisinnaatitaaffiinut pisussaaffiinullu aalajangersakkat tamarmik kapitalimi tassani katersorneqarsimapput. Peqqussummi atuuttumi aalajangersakkat, kapitalimi 4-mi atuartitaasussaatitaanermut il.il. tunngasut aamma kapitalimi 5-imi torersaarnissamik, apersortinnissamut piareersarnermik il.il. imaqartut assingi nassaassaapput. Atuartitaasussaatitaanermik naammassinninnissamik aalajangersakkat eqqarsaatigalugit peqqussummi atuuttumi § 14 atorunnaarput, atuartut kristumiussutsimik atuartinneqanngitsoornissaminnut periarfissaat upperisaq pillugu atuartitsisarnerup ilusaanik imarisaanillu allanngortitsineq tunngavigalugu, tak. siunnersuutip § 13-ianut oqaaseqaatit. Peqqussummi atuuttumi § 32, apersortinnissamik piareersartarnermik imaqartoq aamma atorunnaarpoq, tassami aalajangersakkat tamatumunnga tunngasut atuarfimmut tunngassuteqanngimmata ilagiilli pillugit inatsisiliornermi aalajangersarneqartussaammata.

§ 24-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 26 assigaa.

Aalajangersagaq atuuppoq meeraq qallunaat nunaanni innuttaagaluarpalluunniit. Atuartitaasussaanermulli meeqqap pisinnaatitaanera, maani nunami najugaqarsinnaaneranik tunngaveqartinneqassaaq.

Qaammatinik arfinilinnik piumasaqaataasoq qallunaat atuarfeqarnermut inatsisaani aalajangersakkanut naapertuuppoq.

§ 25-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 27 taarserpaa. Tassunga naleqqiullugu makku allanngortinneqarsimapput:

Imm. 1-imi erseqqissarneqarpoq atuartitaasussaatitaanermut pisussaaffeqarneq aamma atuartinneqarnissamut pisinnaatitaaffiummat. Taamaattumik atuarfiup pisussaaffigaa atuarnerup nalaani atuartup sulinissamini eqqissisimanartumiitinneqarnisaata maleruaqqusaasunillu malitaqarnisaata anguneqarnissaa, ilanngullugulu atuartup atuarnermik malinnaasinnaanissaa atuartunillu allanit akornusersorneqannginnissaa.

Tassunga atatillugu imm. 2 ilanngunneqarpoq, tassanilu Naalakkersuisut pisinnaatinneqarput, atuartitaanerup ingerlanneqarnissaa atuarnerullu nalaani atuarfiup atuartunik nakkutilliisussaatitaanera pillugit malittarisassanik aalajangersaanissamut. Imm. 2-p, peqqussummi atuuttumi § 31, torersaarnissamik malittarisassanik imaqartoq taarserpaa.

§ 26-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 28 taarserpaa.

Imm. 1-imi atuartitaasussaatitaaneq aalajangersarneqarpoq , maleruagassani atuuttuni piffissamik aalajangersakkat malillugit. Atuartitaasussaatitaaneq maannakkumisut taamaallaat klassini siullerni qulingiluani piumasaqaataavoq, tassami atuartitaasussaatitaaneq Kalaallit Nunaanni atuarfeqarneq pillugu inatsit naapertorlugu ukiunik qulingiluanik sivisussuseqarmat. Klassit kingullersaata tamatumunnga ilaatinneqannginnerata kingunerissavaa, angajoqqaat namminneq qinersinnaamassuk meeraq ukiuni quliniluani atuartitaareernermi kingornagut atuaqqissanersoq.

Imm. 2-mi kingusinnerusukkut atualersinnaanermik aalajangersagaq pioreersoq allanngortinneqanngilaq, meeqqallu assigiinngitsumik sukkassusilimmik inerikkiartortarnerannik ukioqatigiikkaluarlutillu piffissani assigiinngitsuni atuarlernissamut piareersimalertarnerannik peqquteqarluni.

Taamatuttaaq imm. 3-mi, maannamut piffissaq atuartitaasussaatitaaffik ukiumik ataatsimik sioqqullugu atuartuujunnaarsinnaanermik periarfissaq atuutitiinnarneqarpoq, tak. peqqussummi atuuttumi § 28, imm. 3. § 26, imm. 3-mi aalajangersakkani pineqarput atuartut allamik ilinniagaqarnermik ilinniartinneqarnermilluunniit ingerlatsinissaannik kissaateqarfigineqartut, tassaasinnaalutillu atuartut atuarnerminni annertunngitsumik pissarsiaqarsimasut, taamaammallu inaarutaasumik tamakkiisumik misilinneqarnissaminnut piumaffigineqanngitsut, tak. siunnersuummi § 18, imm. 6. Tassunga taarsiullugu aalajangersakkap oqaaseqatigiittaani kingullermi aalajangersarneqarpoq, atuartunut taakkununnga immikkut ittumik inuutissarsiutitaarniarluni ilinniagaqarniarlunilu pilersaarusiortoqarlunilu piviusunngortitsiniarluni aallartitsisoqassasoq. Aalajangersakkap taassuma annertunerusutigut periaatsit ullumikkut atorneqartut naapertorpai, peqqussutissatulli siunnersuummut ilanngunneqarluni angajoqqaat kommunimilu oqartussaasut, atuartup nalinginnaasumik atuartitaasussaatitaanerata kipitinnerani allatut iliornikkut atuartup ilinniartinneqarnissaanut pisussaaffeqarnerat erseqqissarumallugu.

§ 27-mut

Aalajangersagaq allanngortinneqanngilaq peqqussummilu atuuttumi § 30-imut naapertuulluni.

§ 26, imm. 2-mut innersuussilluni uparuarneqarpoq, atuartup atualernissaralua pissutsit immikkut ittut tunngavigalugit ukiumik ataatsimik kinguartinneqarsinnaasoq. Akerlianik maannakkutut periarfissiisoqanngilaq siusinnerusukkut atualersinnaanermik. Aalajangersamut tamatumunnga siornatigut sanioqqutitsisinnanermik periarfissaqartitsisoqarsimavoq, sanioqqutsitsisinnanermilli periarfissaq, allaffissornikkut aqunneqarsinnaannginnera pissutigalugu, atorunnaarseqqinneqarsimavoq. Aammattaaq maannamut naliliinerup takutippaa maannakkut naammattunik akissaqartoqaranilu ima nalunngisaqartoqartigilersimasoq perorsimassutsimik pisariaqartitanik naliliisinnaanngortoqarsimalluni. Taamatuttaaq siusinnerusukkut atualersitsisinnaanerup atornerlunneqarnissaa annilaanganartinneqarpoq ilaatigut meeqqanik paaqqinnittarfiit inissaaleqititsinerata ikiorserneqarsinnaaneranik iluaalatsitsiniartoqalerluni.

§ 28-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 29 assigaa.

Imm. 2-kkut erseqqissarneqarpoq, atuarfiup avataani atuarneq najugarisami kommunalbestyrelsinut kalerriunneqassasoq. Atuarfiup avataani atuartitaaneq pisinnaavoq angerlarsimaffimmi, atuarfinni pisortanut attaveqanngitsuni imaluunniiit tunngaviusumik atuarfinni namminersortuni, taakkunani atuartoq atuartinneqartussaammat atuarfimmi atuartitsinermut piumasaqaataasunut naapertuuttunik, tak. § 25, imm. 1.

§ 29-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 33 taarserpaa. Tassunga naleqqiullugu makku allanngortinneqarsimapput:

Peqqussummi atuuttumi imm. 1-imi oqaaseqatigiit kingulliit atorunnaarput, ukiuni qulingiluani atuartitaasussaatitaanerup aalajangersarneqarneratigut pisariaqarunnaarmata.

Imm. 2-mi oqaatsitigut annikitsumik iluarsiineqarpoq.

Imm. 2-mi aaliangersakkap atuarfiup angerlarsimaffiullu eqaatsumik suleqatigiissinnaanissaat tunngavigaa.

 

Kapitali 7-imut:

Kapitalip peqqussutip atuuttup kapitalia 3 tunngavigaa. Ilinniartitsisut kristumiussutsimik atuartitsinngitsoornissaminnut periarfissaat upperisaq pillugu atuartitsisarnerup ilusaanik imarisaanillu allanngortitsineq tunngavigalugu, tak. siunnersuutip § 13-ianut oqaaseqaatit, atorunnaarpoq.

§ 30-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi §§ 23 aamma 24 taarserpai.

Imm. 1 peqqussummi atuuttumi § 23 imm. 1-imut naapertuuppoq, taamaallaat erseqqissarneqarsimavoq, atuarfimmi atuartitsinermi ilinniartitsisutut ilinniagaqarsimanerup saniatigut ilinniagaqarsimaneq allaagaluartoq naleqquttuusinnaasoq. Naleqquttunik ilinniagaqarsimasut Naalakkersuisunit akuerineqarsinnaasut atuarfimmilu atuartitsisinnaanermik periarfissiisut assersuutigalugu nunani allani ilinniartitsisutut ilinniarsimasuusinnaapput imaluunniit allanik perorsaanermik tunngavilimmik ilinniagaqarsimasuusinnaapput.

Peqqussummi atuuttumi imm. 2 atorunnaarpoq, tassami atuarfeqarfimmi atorfinitsitsisarneq tamarmiusoq kommuninut nuunneqarmat, tak. peqqussummi atuuttumi § 43 imm. 2, nr. 2 aamma § 56, imm. 2, taamaalilluni Naalakkersuisut qanoq ililluni sulisunik eqqartorneqartunik atorfinititsisarnissaq aalajangersaaffigisarunnaassavaat.

Aalajangersakkami imm. 2 nutaajuvoq periarfissiillunilu inunnik naleqquttumik atuartitsissutissani aalajangersimasuni piginnaassusilinnik piffissami sivikinnerusumi sivisunerusumiluunniit atorfinitsitsisinnaanermik. Tamatumani eqqarsaatigineqarnerupput mernguernartulerinerit sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat ataanniittut, taamaalilluni inuit naleqquttumik ilinniagaqarsimasut - soorlu assassornermik ilinniagallit, eqqumiitsuliortut nipilersortartullu - atuartitsinermik ingerlatsisinnaanngorlugit. Sivisunerusumik atorfinitsitsisoqassappat taamatut atorfinitsinneqartoq perorsaaneq tunngavigalugu tunngaviusumik pikkorissartinneqarnissaminut piumaffigineqassaaq.

Imm. 3-mi aalajangersarneqarpoq kommunit, inunnik naleqquttunik piginnaassusillinnik, nalunaaquttap akunneranut akilerlugit, imm. 1 naapertorlugu ilinniagaqarsimasunit imaluunniit imm. 2 naapertorlugu naleqquttunik piginnaassusilinnit atuartitsissutigineqarsinnaanngitsunit, ilinniartitsisutut atorfinitsinneqarsinnaanerat. Taamaaliornermi pingaartinneqassapput inuit taakkua ilinniagaqarsimanerat sulinerminnilu misilittagarilersimasaat. Sivisunerusumik atorfinitsitsisoqassappat taamatut atorfinitsinneqartoq perorsaaneq tunngavigalugu tunngaviusumik pikkorissartinneqarnissaminut piumaffigineqassaaq.

Imm. 4-imi aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 24 taaserpaa, tassungalu naleqqiullugu imarisamigut allannguuteqarani, taamaallaat sulisut pineqartut siunnersuut naapertorlugu § 9, imm. 7-imi nammineq piumassutsimik sammisinnaasanik perorsaaneq tunngavigalugu aaqqissuussaasunik aamma ingerlatsisinnaanissaat ajornartinneqarani.

 

Kapitali 8-mut:

Kapitalip peqqussutip atuuttup kapitaliata arfernani atuarfeqarnerup aaqqissuussaanera pillugu eqqartorneqartut tunngavigai. Peqqussummi atuuttumi § 34, imm. 1 atorunnaarpoq, tassami Naalakkersuisut atuarfeqarneq pillugu annertunerusutigut sinaakkusersuisinnaanerat siunnersuutip piginnaatitsilluni aalajangersagartaani erseqqissarneqarsimammat, maanilu erseqqissaqqittariaqarani. Aammattaaq peqqussummi atuuttumi § 34, imm. 2 atorunnaarpoq, tassami kommunalbestyrelsip pisussaaffii piginnaatitaaffiilu siunnersuutip § 38-iani erseqqimmata. Peqqussummi atuuttumi § 34, imm. 3 siunnersuummi § 37-p taarserpaa.

§ 31-mut

Aalajangersakkat peqqussummi atuuttumi § 36-mut naapertuupput.

Peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 1, nr. 1 aamma imm. 2 atorunnaarput, tassami immikkut atuartitsisarneq tamarmi kommuninut inissinneqarmat, tak. siunnersuummi § 14 aamma § 33 imm 1, nr. 1.

Siunnersuummi imm. 1, nr. 1 aamma 3 allanngunngillat peqqussummilu atuuttumi § 36, imm. 1, nr.2-mut aamma 3-mut naapertuullutik. Perorsaanermik aamma tarnip pissusaanik siunnersuinerup aalajangersagassatut siunnersuummi taamaallaat siunnersuinermik ingerlatsinertut inissisimanissaa siunniunneqarpoq, tak. § 14 tassungalu tunngasumik oqaaseqaatit kiisalu siunnersuummi § 33, imm. 1, nr. 1 tassungalu tunngasumik oqaaseqaatit.

Siunnersuummi imm. 1, nr. 4-mi oqaasertat peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 1, nr. 6-imut naleqqiullugit allanngortinneqarsimapput, tamannalu siunnersuummi § 21-p allatut oqaasertalerneqarsimaneranik tunngaveqarpoq.

Siunnersuummi imm. 1, nr.5, peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 1, nr. 5 assigivaa, tassungali naleqqiullugu taamatut suliniuteqarnermi sulissunniakkat kikkuunersut erseqqissarneqarsimallutik.

Siunnersuummi imm. 1, nr. 6 peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 1, nr. 4-mut taartaavoq, ilanngunneqarporli Naalakkersuisut atuarfeqarnermi ingerlatsineq pillugu perorsaanermut naliliisarnermullu tunngasunik ilisimatusartitsinissamut pisussaaffeqarnerat.

Peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 2 atorunnaarpoq, tamannalu immikkut atuartitsinerup tamarmiusup kommunini oqartussanut tunniunneqarnissaanik tunngaveqarluni, tak. siunnersuummi § 14, tassungalu tunngasumik oqaaseqaatit kiisalu § 33, imm. 1, nr. 1.

Siunnersuummi § 31, imm. 2 nutaajuvoq, Naalakkersuisullu tassani pisussaatinneqarput perorsaanermut, naliliisarnermut ilinniartitsinermullu tunngasunik ilisimatusarfissamik, imm. 1-imi nr. 3-miit 6-mut, tak. siunnersuummut nalinginnaasumik oqaaseqaatit, allassimasutut suliassaqartumik pilersitsinissaannik. Atuarfeqarfiup iluarsartuuteqqinnerani erseqqissisimavoq, atuarfeqarfimmi atuartitsinerup inerisarneqarnerani annertuumik perorsaanermik ilisimatusartitsinissamut ineriartortitsinissamullu kiisalu atuarfeqarnerup ingerlaneranik naliliiuarnissamik pisariaqartitsisoqartoq, tak. siunnersuummi nalinginnaasumik oqaaseqaatit. Ilanngullugu kissaatigineqarsimavoq ilinniartitsisussanik ilinniartitsinerup kiisalu ilinniartitsisunik pisortanillu ilinniartitsisarnerup annertunerusumillu ilinniartitseqqittarnerup, ilisimatusarnermik tunngaveqarluni nukittorsarneqarnissaat.

Imm. 3 peqqussummi atuuttumi § 36, imm. 3-mut taartaavoq. Tassunga naleqqiullugu suliassat, isumaqatigiinnikkut kommunalbestyrelsimit oqartussaaffigisassanngortinneqarsinnaasut ikilisinneqarput, taamaalillunilu taamaallaat perorsaanermik aamma tarnip pissusaanik siunnersuineq aamma atuarfiit ineqarfiuutigisut immikkut aaqqissussat kommunalbestyrelsinit oqartussaaffigineqarsinnaalissallutik. Tamatumunnga pissutaavoq kommunit suliassanik eqqartorneqartunik allanik tigusinissaat piviusorsiorpalaartuunngitsutut siunertanullu naapertuutinngitsutut nalilerneqarmat. Taamaakkaluartoq kommunalbestyrelsi nammineerluni suliassanik allanik imm. 1-imi eqqartorneqartunik aallartitsinissaminut killilersorneqanngilaq.

§ 32-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 35-mut taartaavoq.

Siunertamut naleqquttuutinneqarsimavoq erseqqissassallugu Naalakkersuisut kommunit peqqussummik ingerlatsinerannik nakkutilliinissaat. Nakkutilliinissap kingunerissavaa Naalakkersuisut kommunalbestyrelsinut innersuussutinik tunisisarsinnaanissaat, kommunit peqqussummik atuutsitsinerminni peqqussutip aaliangersagartaanik uniuippata. Kommunalbestyrelsip innersuutit malinngippagit, Naalakkersuisut Kommuninut Nakkutilliisoqarfimmut apeqqummik ingerlatitseqqissinnaapput.

Kommunalbestyrelsimut paasissutissanik Naalakkeruisut suliassaminnik naammassinnikkumallutik pisariaqartitaminnik piumasaqarsinnaanerat nakkutilliiniarnermi suliassanut suliassanullu allanut peqqussutip aaliangersagartaanut tunngaveqartunut atuuppoq.

§ 33-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 37 taarserpaa, tassungalu naleqqiullugu makkunatigut allannguuteqarluni:

Imm. 1, nr. 1-ip immikkut atuartitsisarneq pillugu tassungalu tunngasumik suliassat tamaasa aalajangersaaffigivai, tak. tassunga tunngasumik massuma ataani oqaaseqaatit, aammattaaq innersuussutitit naleqqussarneqarput.

Pissusissamisoorsorineqarpoq immikkut atuartitsisarnerup tamarmiusup kommuninit oqartussaaffigineqalernissaa, PPR siunnersortitut inissillugu. Tamatumunnga ilaatigut tunngaviuvoq pissusiviusut naapertorlugit immikkut atuartitsisarnerit assigiinngitsut – nalinginnaasumik imaluunniit annertusisamik - erseqqissumik immikkoortinneqarsinnaannginnerat, tassami pissutsit assigiinngitsorpassuit atuartup ikiorserneqarnissaminik pisariaqartitsineranut aalajangiisuusarmata, tak. siunnersuummi § 14-imut oqaaseqaatit. Taamaattumik suliassap oqartussaaffimmit ataasiinnarmit isumagineqarnissaa siunertamut naapertuunnerpaavoq. Taamaattoq siunnersuisussaatitaanerup Naalakkersuisuniiginnarnissaa siunnersuutigineqarpoq, tak. siunnersuummi § 31, imm. 1, nr. 1.

Imm. 2-mi pisinnaatitaaffik allanngortinneqarsimavoq, taamaalillunilu Naalakkersuisut pisinnaatinneqarput pisussaatinneqaratilli, pineqartumi aalajangersagaliorsinnaanermut.

§ 34-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 38-mut allannguuteqarani naapertuuppoq. Aaliangersakkap tunulequtaraa suliassanik ataatsimoorussinnaasanik suleqatigiilluni naammassiiniaqatigiissinnanermut isumaqatigiissuteqarsinnaaneq taamaaliornikkut periarfissinneqarmat.

§ 35-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 39-mut allannguuteqarani naapertuuppoq, taamaallaat „angajulliit" taarserpaat „atuartut 10.- 12. klassini atuartut", oqaaseqatigiillu "kommunimi allami..." imaalerlutik: "kommunip allap...", oqaatsitigut iluarsiineq pissutigalugu taarserneqarlutik.

Atuartup kommunimi najugaqarfigisami avataani atuartitaanissaanik innersuunneqarnerata kingunerissanngilaa kommunip najugaqarfigisaata atuartup atuartitaaneranut aningaasartuutissaraluaminik nammataqanngitsoorneranik.

Aaliangersakkap akerlianik angajoqqaat atuarfimmik piumasaminnik qinersisinnaanerannik ammaassiffiginngilai.

Maleruagassap imm.-ata 2-ata atuartunut ataatsimoortunut aalajangersimasunut atorneqarsinnaanera sinaakkuserpaa. Allaffissornikkut periartaatsit nalinginnaasut tunngavigalugit angajoqqaat innersuussinissamik aalajangiinnginnermi tusarniarneqartarnissaat inassutigineqarpoq.

§ 36-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 42-mut allannguuteqarani naapertuuppoq.Aaliangersagaq pisariaqartuutinneqarsimavoq eqqanaarumallugu kommunit aggorneqarnerisa avataanni atuarfeqarfinnut akisussaasunik pisortaqarnissaq anguniarlugu.

§ 37-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 34, imm. 3-mut naapertuuppoq, taamaattorli "tunngavialu" "atuarfiup siunertaa"-nut siunnersuummi § 2-mut naapertuuttumik oqaasertalerlugu ilanngunneqarsimalluni, maannakkullu aalajangersakkami atuuttumi uniffik kingulleq ilaasoq atuarfiit siulersuisuisa inissisimanerat ilanngunneqarani. Aalajangersagaq tassungarpiaq inissinneqarsimavoq aalajangersakkani erseqqissarumallugu, suliassat sorliit Naalakkersuisunit kommunalbestyrelsinillu suliarineqassanersut, taamaalillunilu atuarfiit ataasiakkaat atuarfeqarnerup aqunneqarneranut kommunalbestyrelsinut akisussaaffiinik erseqqissaajumalluni. Atuarfinnik ataasiakkaanik eqqartuineq paasineqassaaq atuarfiup pisortaa, atuartitsisui atuarfiullu siulersuisui peqatigiillutik. "Atuarfiup siulersuisui" inatsisitigoortumik ataasiusutut isigineqarsinnaanngillat, taamaattumillu inatsisitigut immikkut atuarfiup ingerlanneqarnera pillugu akisussaatinneqarsinnaanatik. Taamaakkaluartoq atuarfiup siulersuisui siulersuisunilu ilaasortat ataasiakkaat namminneq aaliangikkatik pillugit immikkut tamarmik akisussaatinneqarsinnapput

 

Kapitali 9-mut.

Kapitali imarisamigut peqqussutip atuuttup kapitalianut 7-imut naapertuuppoq.

§ 38-mut

Aalajangersakkap allannguuteqarani peqqussummi atuuttumi § 43 assigaa, taamaallaat innersuutit naleqqussarneqarput kiisalu iluarsiissutitut allannguutit atuarfeqarnerup ilusaanut ilikkagassatullu pilersaarutinut naleqquttunngorlugit iluarsiivigineqarlutik.

Imm. 1-imut.

Kommunip atuarfeqarfiani kommunalbestyrelsip pingaarnerusutigut akisussaaffeqarnera siullermik tassaavoq kommunalbestyrelsip qulakkiissagaa kommunip atuarfeqarfiata meeqqat atuarfiannut piumasaqaatit aalajangersakkallu atuarfik pillugu peqqussummi aalajangersarneqarsimasut malittarisassallu allat taanna tunngavigalugu aalajangersarneqarsimasut eqqortillugit malissagai. Peqqussummi aalajangersakkat arlallit sinaakkutissanngorlugit aalajangersakkatut ilusilerneqarsimapput. Taamaattoqartillugu kommunalbestyrelsi kommunip atuarfeqarfia pillugu erseqqissunik aalajangiisinnaavoq imaluunniit sinaakkutissanik atitunnginnerusunik aalajangersaasinnaalluni, aalajangiinerit sinaakkutissalluunniit taakku peqqussutip pingaarnerusutigut sinaakkutissiissutaasa iluaniiginnarpata. Kisianni kommunalbestyrelsip sinaakkutissiissutai ima annikitsigissanngillat atuarfinni ataasiakkaani perorsaanikkut aningaasaqarnikkullu nammineersinnaanermik periarfissaarutsitsillutik. Taamaattumik kommunalbestyrelsip anguniagai sinaakkutissarititaalu aalajangersarneqartariaqarput atuarfimmi siulersuisut piviusumik sunniuteqaqataasinnaanerat qulakkeerlugu.

Aammattaaq pingaarnerusutigut akisussaaffeqarnerup kinguneraa peqqussutip piumasaqaatai eqqortinniarlugit nukissat aningaasallu pisariartinneqartut kommunalbestyrelsip atugassiissutigissagai.

Atuarfiit sulinerannik kommunalbestyrelsip nakkutilliinera pingaarnerpaamik tassaavoq atuarfiit meeqqat atuarfiata sulinerani anguniagassarititaanut sinaakkutissiissutaanullu naapertuuttumik ingerlatinneqarnerinut akisussaaneq, taakkulu ilaatigut meeqqat atuarfiat pillugu peqqussummi ilaatigullu kommunalbestyrelsimit aalajangersarneqarsimapput. Kommunalbestyrelsip atuarfimmi sulinermik nakkulliisuunerata kingunerisaanik paasissutissat nakkutilliinermik ingerlatsinissami pisariaqartinneqartut kommunalbestyrelsip atuarfinni pissarsiariniarsinnaavai. Pisariaqarnera tunngavigalugu kommunalbestyrelsip atuarfiit misissuataarivigisinnaavai, atuarfiullu peqqussummi piumasarineqartut, peqqussut tunngavigalugu piumasarineqartut imaluunniit piumasaqaatit kommunalbestyrelsimit aalajangersarneqarsimasut eqqortinngippagit kommunalbestyrelsi akuliunnissaminut pisinnaatitaallunilu pisussaatitaavoq. Taamaattorli atuarfiup aalajangiineri kommunalbestyrelsip atorunnaarsillugit allamik aalajangiisinnaanngilaq, aalajangiinerit taakku meeqqat atuarfiat pillugu peqqussutip sinaakkutissarititaasa sinaakkutissallu kommunalbestyrelsimit siumut aalajangersarneqareersimasut iluanniippata. Taamatut pisoqartillugu aalajanngiinerup atorunnaarsinneqarnera allamillu aalajangiisoqarnera maalaarnikkut pisinnaavoq kommunalbestyrelsili atuarfiit ataasiakkaat sinaakkutissaasa allanngortinneqarnerisigut siunissami aalajangiisarnernut sunniuteqalersinnaavoq.

Oqaaseqatigiit siulliit malillugit nalinginnaasumik nakkutilliisussaatitaanerup saniatigut meeqqat kommunimi najugaqartut kommunip atuarfiani atuartussatut allatsissimasut imaluunniit atuartitaasussaatitaanermik allatigut naammassinnissimasut tamarmik atuartinneqarnerat nakkutigissallugu kommunalbestyrelsi immikkut pisussaaffeqarpoq.

Imm. 2-mut.

Aalajangersakkap taassuma sumiiffinni ataasiakkaanni meeqqat atuarfianni kommunalbestyrelsip immikkut oqartussaaffeqarfii killissalersorpai.

Nr. 1 malillugu kommunalbestyrelsi kommunip atuarfeqarfianut tamarmiusumut aningaasaliissutit aamma atuarfinnut ataasiakkaanut aningaasatigut sinaakkutissat pillugit aalajangiisarnissaminut oqartussaaffeqarpoq. Aningaasaliisarnermi oqartussatut kommunalbestyrelsip aningaasaliissutit amerlassusissaat aamma atuarfiup missingersuutaasa qanoq immikkuualuttulersugaatiginissaat aalajangersartarpai. Aningaasaliissuteqartarnermut oqartussaaffik immini atuarfinni siulersuisunut tunniunneqarsinnaanngilaq, kisianni peqqussummi siunertarineqarpoq atuarfinni aningaasatigut perorsaanikkullu nammineerluni ingerlatsineq siuarsarneqassasoq. Taamaassappat pisariaqarpoq kommunalbestyrelsip atuarfinnik ataasiakkaanik aningaasatigut sinaakkutissanik aqutsisitsinissaa. Suliassaqarfiit sorliit aningaasatigut sinaakkutissani taamaattuni ilaatinneqassanersut kommunalbestyrelsimit aalajangerneqartarpoq. Taakku asserssuutigalugu tassaasinnaapput ilinniartitsisut akissarsiaannut sinaakkutissaat, atuarfiup nammineq aqussinnaasai.

Nr. 2 malillugu atuarfinni pisortanik ilinniartitsisunillu atorfinitsitsinissaq soraarsitsinissarlu kommunalbestyrelsimit aalajangerneqassaaq. Ilinniartitsisut eqqarsaatigalugit atorfinitsitsinissamut oqartussaaffik Namminersornerullutik Oqartussanit kommuninut nuunneqassasoq matumuuna siunnersuutigineqarpoq, taamaaliornikkullu atorfinitsitsisarnermut soraarsitsisarnermullu oqartussaaffik oqartussaasumi ataatsimi katersorneqassaaq. Taamaattoq tassunga atatillugu oqaatigineqassaaq, siamasissumik atorfinitsitsisinnaanerup malitsiginngimmagu, kommunit ataasiakkaat akissarsiat atorfinitsitaanerlu pillugit aalajangiinissamut oqartussaaffilerneqarnerat. Taamatut oqartussaaffeqarneq Naalakkersuisuiniittuassaaq.

Atorfinitsitsinerit eqqarsaatigalugit atorfinitsitsinissaq sioqqullugu atuarfiup siulersuisui pineqartut oqaaseqaateqartinneqarsimassapput. Atorfimmut ataatsimut qinnuteqaateqartut arlaliuppata atuarfiup siulersuisui qinnuteqaateqartunut ikinnerpaamik marlunnut oqaaseqaateqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq. Qinnuteqaateqaartut qanoq tulleriinnilersorneqarnissaat atuarfiup siulersuisuisa namminneq aalajangersinnaavaat. Kommunalbestyrelsi atuarfiup siulersuisuisa oqaaseqaataannit qilersorneqarsimanngilaq.

Atuarfiup siulersuisuisa oqaaseqaateqarsinnaatitaanerat atorfinitsitsinerinnarnut tunngassuteqarpoq, taamaattumillu atuarfiit pisortaannik ilinniartitsisunillu soraarsitsinermi qinnutigineqanngitsumilluunniit nuutsitsinermi oqaaseqaateqartinneqartussaanatik. Taamaattorli atuarfimmi siulersuisut siunnersuummi § 42 imm. 11 tunngavigalugu nammineq siuliniuteqarnermikkut pisuni aamma taamaattuni kommunalbestyrelsimut oqaaseqaateqarsinnaapput, kisianni kommunalbestyrelsi atuarfiup siulersuisuinik oqaaseqaateqartitsinissaminut taakkuluunniit oqaaseqaataasa utaqqimaarnissaannut pisussaaffeqanngilaq.

Nr. 3-mi, atuarfeqarnerup ilusilersugaanera siunnersuutigineqartoq malillugu, oqaatsit "alloriarfiit" aamma "klassit" atorneqarput "ukioqatigiiaat"-nut taarsiullugit. Nr. 3 malillugu atuarfiup ilusiligaanera pillugu aalajangigassat tamaasa kommunalbestyrelsip aalajangiivigisartussaavai. Suliassaqarfiit ataatsimoorlutik kommunimi atuarfiup ilusaanik pilersitsisut ilaat aalajangersakkami taakkartorneqarsimapput, tamakkiisuunatilli. Kommunimi atuarfeqarfiup ilusaani allannguutissat pillugit kommunalebstyrelsip aalajangiinnginnerani atuarfiup pineqartup siulersuisui imaluunniit atuarfinni pineqartuni atuarfiit siulersuisui oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissaqartinneqassapput. Siunnersuummi § 39 imm. 3-mi allassimasutut atuarfiup ilusaa pillugu aalajangiinerit tamarmik kommunimi atuarfeqarfiup aqunneqarnera pillugu ileqqoreqqusanut ilanngussatut ilanngunneqassapput.

Nr. 4 malillugu klassinik pilersitsineq, atuartut nal. akunnerini qassini atuartarnissaat, immikkut atuartitsineq il.il. pillugit sinaakkutissatut aalajangigassat tamarmik kommunalbestyrelsimit aalajangiivigineqartussaapput. Atuarfiup ilusaa pillugu malittarisassanut atuuttunut akerliusumik klassinik pilersitsineq il.il. pillugu sinaakkutissat allanngortinneqarnerannut atatillugu piumasaqaateqartoqanngilaq. Kisiannili atuarfiup siulersuisuisa kommunalbestyrelsimit oqaaseqaateqaqqunissaannut akornutissaqanngilaq, aammattaarlu atuarfiup siulersuisui namminneq suliniuteqarnermikkut aamma oqaaseqaateqarsinnaallutik, tak. siunnersuummi § 42 imm. 11.

Sinaakkutissat pineqarnerat isumaqarpoq atuarfiit ataasiakkaat naammineersinnaassuseqarnissaannut periarfissaqartitsisoqassasoq. Taamaalilluni kommunalbestyrelsip atuartitsissummit atuartitsissummut nal. akunneri atuartitsivissat tamakkiisumik aalajangersaavigisinnaanngilai. Immikkut atuartitsineq assersuutigalugu atuartitsissutini nal. akunneri atuartitsiviusut, ataqatigiissaarineq aamma atuartitsissutit nammineq toqqarneqarsinnaasut qanorlu annertutigisumik neqeroorutigineqarnerat eqqarsaatigineqarput.

Nr. 5 malillugu atuarfiup ingerlatsinera pillugu tunaartarisassanik nalinginnaasunik aammattaaq kommunalbestyrelsi aalajangiisinnaavoq sumiiffinni ataasiakkaani innuttaasunut qaammarsaanermik suliaqartut, peqatigiiffiit, nammineq piumassuseq tunngavigalugu meeqqanut inuusuttunullu suliniuteqartut innuttaasullu soqutiginnittut allat suleqatigalugit kulturikkut ingerlatat isumagineqarnerat ataqatigiissaarneqarnerallu pillugit. Tamatumunnga atatillugu kulturikkut ingerlatat taakku peqatigiiffiit namminersortut kommunimilu suliniuteqartut allat akornanni kusanaatsumik equngasumillu unammillernikkut aaguataarneqannginnissaat eqqarsaatigineqartariaqarpoq. Sumiiffinni ataasiakkaani atuarfiup innuttaasunik suleqatiginninnerani tunngaviussussaq tassa kommunalbestyrelsip taamatut ingerlatsineq pillugu tunaartarisassanik erseqqinnerusunik aalajangersaasimanera. Siunnersuummi § 42 imm. 7 tunngavigalugu tunaartarisassat kommunalbestyrelsip aalajangersarsimasaasa iluanni atuarfiup siulersuisuisa aalajangissavaat atuarfimmi ingerlatsinermi kulturikkut ingerlatat isumagineqarnerat ataqatigiissaarneqarnerallu ilaatinneqassanersut.

Nr. 6 malillugu apeqqutini atuarfinnit ataasiakkaanit isumagisassaanngitsuni tamani kommunalbestyrelsi inaarutaasumik oqartussaassuseqarpoq. Tassa imaappoq aalajangersagaq taanna tunngavigalugu apeqqutini oqartussanut allanut inissinneqarsimanngitsuni tamani alajangiinissaminut kommunalbestyrelsi oqartussaassuseqartoq, matumani atuarfiup siulersuisui atuarfinnilu pisortat oqartussaassuseqarfii ilanngullugit. Aalajangersakkami assersuutitut taaneqarsimasut saniatigut atuanngiffissat pillugit pilersaarusiaq aamma kommunalbestyrelsip oqartussaassuseqarfiini pissusissamisoortumik ilaavoq. Atuarfiinni atuakkanik atorniartarfinnut atatillugu oqaatigineqassaaq taakku pillugit aalajangiisarnerit atuarfinni atuakkanik atorniartarfiit pillugit aalajangersakkat atuuttut tunngavigalugit pisartussaammata, tak. siunnersuummi § 22 maleruaqqusallu taanna inatsisitigut tunngavigalugu aalajangersarneqarsimasut allat.

Imm. 3-mut.

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 43, imm. 3 taarserpaa. Taamaaliornerup kinguneraa ilikkagassatut pilersaarusiat, pinngitsooratik - maannakkutut atuartitsinermi najoqqutassat qitiusumit pilersinneqarsimasut ilitsersuutaasullu assiginagit - malinneqartussanngormata, atuarfiullu siulersuisui taamaallaat taakkununnga tapiutissatut malittarisassanik sanasinnaanissamut pisinnaatitaammata. Tassunga ilanngullugu atuarfiup siulersuisui sumiiffinni ataasiakkaani atuartitsinermi ilikkagassatut pilersaarusianik siunnersuutaasunik sanasinnaapput tamakkua qitiusumit sananeqartussaanngimmata tak. siunnersuummi § 13, imm. 2.

Imm. 4-mut.

Kommunalbestyrelsip oqartussaaffiinik atuarfiup siulersuisuinut nuussineq oqartussaaffimmik avammut nuussinertut taaneqartarpoq. Kommunalbestyrelsip oqartussaaffiinik avammut nuussinerup annertussusia atuarfimmit atuarfimmut assigiinngissinnaavoq. Siunnersuummi § 39 imm. 2-mi allassimavoq kommunip atuarfeqarfiata aqunneqarnera pillugu ileqqoreqqusat oqartussaaffiit atuarfiup siulersuisuinut nuunneqarsimasinnaasut allaaserineqarnerinik imaqassasut.

Peqqusummut atuuttumut tunngatillugu pissusissamisoortinneqarpoq erseqqissassallugu kommunalbestyrelsi aamma nakkutilliisussaatitaanerminik tunniussisinnaanngimmat.

Aalajangersakkatut siunnersuutigineqartoq taanna qullersaqarnerup allersaqarnerullu ilaatut kommunalbestyrelsip atuarfiup pisortaanut sulisitsisutut pisinnaatitaaffinnik tunniussisinnaaneranut akornutaanngilaq. Nammineq ilumi oqartussaaffimmik nuussinerup annertussusia, matumani kommunalbestyrelsip ataani ataatsimiititaliamut imaluunniit ingerlatsiveqarfimmut nuussineq ilanngullugit eqqarsaatigalugit, kommunalbestyrelsit nunaqarfinnillu aqutsisut pillugit Inatsisartut inatsisaanni aamma allassimavoq.

§ 39-mut

Aalajangersagaq peequssutip atuuttup § 44-anut allannguuteqarani naapertuuppoq, innersuussutilli taamaallaat iluarsaanneqarsimallutik kiisalu imm. 4 nutaaq, kommunalbestyrelsip atuarfimmi sinniisuutitassanik qinersinernik kipungasunik pisoqartarnissaanik aaliangiisinnaanera, ilanngunneqarsimalluni, tamannalu siunnersuummi § 40, imm. 10-mi periarfissaqartinneqarpoq.

Meeqqat atuarfiat pillugu peqqussummi kommunit atuarfeqarfiata aqunneqarnera pillugu aalajangersakkat annertunerusutigut sinaakkutissatut aalajangersagaapput. Sinaakkutissatut aalajangersakkat piviusunngortinneqarnerat kommunip atuarfeqarfia pillugu ileqqoreqqusat aqqutigalugit pisussaavoq, taakkulu kommunalbestyrelsimit akuerineqartussapput. Aqutsineq pillugu ileqqoreqqusat akuerineqannginnerini allanngortinneqannginneriniluunniit atuarfinni siulersuit oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissaqartinneqassapput. Aqutsineq pillugu ileqqoreqqusani allannguut kommunip atuarfianut ataatsimut imaluunniit atuarfinnut ataasiakkaannguanut taamaallaat tunngassuteqarpat atuarfiup siulersuisui eqqorneqartut kisimik oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissinneqassapput. Kisiannili atuarfiunni siulersuisut tamarmik oqaaseqartinneqarnissaannut kommunalbestyrelsip periarfissiinissaa akornutissaqanngilaq. Aqutsineq pillugu ileqqoreqqusani allannguutit oqaaseqaateqarfiginissaannut atuarfiup siulersuisui eqqugaasut naammaginartumik piffissalerneqartariaqarput. Pisariaqartinneqarpat aqutsineq pillugu ileqqoreqqusat allanngortinneqarsinnaapput.

Angajoqqaat ilaasortaatitaasa qassiussusissaat siunnersuummi § 40 imm. 2-mi aalajangersagaq malillugu kommunalbestyrelsimit aalajangerneqassaaq.

Siunnersuummi § 40 imm. 4 malillugu atuarfiup siulersuisuisa taamatut piumasaqarnerisigut kommunalbestyrelsip aalajangersinnaavaa inuk kommunalbestyrelsimit toqqarneqartoq atuarfiup siulersuisuisa ataatsimiinnerini taaseqataasinnaatitaanani peqataasassasoq.

Ilinniartitsisut atuartullu ilaasortaatitassaannik toqqaasarnermi periusissat kommunalbestyrelsimit aalajangersarneqassapput, tak. siunnersuummi § 40. Angajoqqaalli ilaasortaatitaannik toqqaasarnermi periusaasussat Naalakkesuisunit aalajangersarneqassapput, tak. siunnersuummi § 40, imm. 1 nr. 1.

Imm. 1-imi taagorneqartut tamakkiisuunngillat. Taaneqartut saniatigut ileqqoreqqusat taakku atuarfinni siulersuisuni aalajangeeriaatsit pillugit aalajangersakkanik aamma imaqartariaqarput, matumani sinniisissanik aggeqqusineq, siulittaasumik qinersineq, ataatsimiinnerit ingerlanneqartarneri, aalajangiisinnaassuseqarneq il.il. eqqarsaatigalugit.

Imm. 1-imi taaneqartut saniatigut imm. 2 malillugu ileqqoreqqusani piginnaatitaaffiit siunnersuummi § 39 imm. 4 malillugu atuarfinni siulersuisunut oqartussaaffigilersillugit tunniunneqarsinnaasut allaaserineqarneri aamma ilaatinneqartariaqarput. Oqartussaassusermik tunniussinerit atuarfimmit atuarfimmut assigiinngissinnaapput. Tamanna pillugu siunnersuummi § 38 imm. 4-mut oqaaseqaatit innersuussutigineqarput.

Aammattaaq imm. 3 malillugu ileqqoreqqusanut ilanngussani kommunalbestyrelsip atuarfimmik ilusilersuineq pillugu siunnersuummi § 38, imm. 2 nr. 3-miit 6-imut malillugu aalajangiineri ilaatinneqartariaqarput. Aqutsineq pillugu ileqqoreqqusanut ilanngussakkut pingaarnerpaamik siunertarineqartoq tassaavoq meeqqat atuarfiannik atuisunut paasissutissiinissamik suliassap naammassiniarneqarneqarnera. Ilanngussat qanoq iluseqarnissaanut immikkut piumasaqaateqanngilaq, taamatuttaarlu ilanngussat allanngortinneqarnissaat pillugu periutsinik immikkut ittunik piumasaqaateqartoqarani, atuarfiup ilusilersugaanerani allannguutit pillugit aalajangiinerit eqqaassanngikkaanni, tassani allanngortitsisoqartinnagu atuarfinni siulersuisut oqaaseqaateqarnissaminnut periarfissaqartinneqartussaammata, tak. siunnersuummi § 38, imm. 2 nr. 3.

Imm. 4 malillugu Naalakkersuisut ileqqoreqqusaliassanut nalinginnaasunut najoqquttassiornissaminnut pisussaaffilerneqarput. Ileqqoreqqusat nalinginnaasut taakku kommunip nammineq ileqqoreqqusaminik aalajangersaanerani allaavigineqarsinnaapput. Kaajallaasitakkut nr. 2/1997-ikkut ileqqoreqqusat taakku nalinginnaasumik najoqqutassiaasut saqqummersinneqarsimapput.

§ 40-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 45 taarserpaa.

Imm. 1-imut.

Peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 1, killiffik 1-imi, peqqussummi taassani § 46-mut innersuussineqarpoq, tassanilu kommunalbestyrelsi piginnaatinneqarpoq atuarfiup siulersuisuisa, atuartitsiviusuni minnerusuni, suliassaannik nunaqarfinni aqutsisunut tunniussinissamut aalajangiisinnaanermut. Aalajangersagaq siunnersuummi ilanngunneqarsimanngilaq tamatumanilu pissutigineqarpoq, nunaqarfinni aqutsisuniit arlalinniit aammalu nunaqarfiit peqatigiiffianniit (KANUNUPE) aaqqissuussinermik tamassuminnga nammaginninnginnermik nalunaaruteqartoqarsimanera. Ilaatigut nunaqarfinni aqutsisuni ilaasortat atuarfimmilu atuartuuteqanngitsut, angajoqqaanut sinniisuunissaminnut piginnaassuseqartutut misigisimasimanngillat. Tassunga ilanngullugu nunaqarfimmi aqutsisuni ilaasortaq atuartitsinermik suliaqartuutillugu soqutigisanik aporaattoqarsinnaasarpoq, minnerunngitsumik taanna atuarfimmi pisortatut ivertinneqarsimappat. Kiisalu naammaginartinneqanngilaq nunaqarfinni aqutsisut qinigaanermikkut suliassatut naammassiniagassarinngisaminnik suliassinneqarpata.

Imm. 1 nr. 1-imi angajoqqaat sinniisussaattut qinigaasinnaatitaasut qinersisinnaatitaasullu killiliiffigineqarsimapput. Angajoqqaajusutut piginnaatitaaffeqartut aallaaviupput, tassami inuit, qinersinerup nalaani meeqqanik atuartunik angajoqqaajussuseqartut, qinerneqarsinnaallutillu qinigaasinnaatitaammata. Angajoqqaajusut avissimagaluarunilluunniit tamarmik qinersisinnaatitaallutillu qinigaasinnaatitaapput, ataatsimoorussamik meeqqamut angajoqqaajusutut piginnaatitaaffeqarunik. Nr. 1-imi killiffik 1-imi aalajangersakkami ilanngunneqarsimavoq "imaluunniit meeqqanut paaqqinnittussatut akuerisaasut" erseqqissarumallugu, inuit taakku angajoqqaatut oqartussaassuseqartutulli atuarfiit siulersuisuinut qinersisinnaallutillu qinigaasinnaammata. Angajoqqaatut oqartussaasut qinersinermi tassani peqataasinnaatitaanngillat.

Aalajangersakkap imm.-ani nr. 1-imi nr. 2-mi atuarfiup siulersuisuinut inuit qinigaasinnaasut amerlisinneqarsimapput. Taamaaliornerup atuarfeqarneq pillugu iluarsaaqqinnermi siunertani anguniagassatut kissaataasut akuersussavai, tassa sumiiffinni ataasiakkaani inuit piffissaqartut piumasullu atuarfiup ingerlanneqarneranut peqataanerunissaannik periarfissillugit, taamaaliornikkullu ilaqutaasut allat, atuarfiup siulersuisuinut ilaasortaanikkut atuartunilli meerartaqarunnaarsimasut sumiiffimmilu piginnaassusillit allat suliamut peqataasinnaanngorlugit. Inuit tamakkua atuarfiup siulersuisuinut qinigaagunik angajoqqaat sinniisuutitaat allat assigalugit ilaasortaalissapput. Nr. 1-imi killiffik kingulleq, Naalakkersuisunut angajoqqaat sinniisaannik atuarfiup siulersuisuinut qinersisarnermi maleruagassaliorsinnaanermut piginnatitsissut, peqqussummi atuuttumi § 47, imm. 1-imut naleqquppoq allannguuteqaranilu, tassungalu nuunneqarsimalluni atuarfimmi siulersuisunut qinersisarnermi maleruagassat ataatsimoortikkumallugit. Namminersornerullutik Oqartussat peqqussutiliaanni nr. 16 20. august 1997-imeersumi, atuarfiit siulersuisuinut ilaasortassanik qinersinermik imaqartumi, erseqqinnerusumik inuit kikkut qinigaasinnaanerat qinersisinnaanerallu aalajangersaavigineqarsimavoq.

Nr. 2-mi - maleruagassanut maannakkumut atuuttunut naapertuuttumik - aalajangersarneqarpoq ilinniartitsisut tamarmik ilinniartitsisut sinniisuutitaannut qinerneqarsinnaallutillu qinersisinnaassasut.

Nr. 3-mi - maleruagassanut maannakkumut atuuttunut naapertuuttumik - aalajangersarneqarpoq atuartut tamarmik atuartut sinniisuutitaannut qinerneqarsinnaallutillut qinersisinnaassasut. Tunngaviusumik atuartut ukiuisa amerlassusaat qinersisinnaatitaanermut qinigaasinnaatitaanermullu apeqqutaatinneqassanngillat.

Ilinniartitsisut atuartullu sinniisuutitassaanik qinersisarneq pillugu qitiusumit aalajangersakkanik peqanngilaq. Sumiiffinni ataasiakkaani atuartut ilinniartitsisullu sinniisuutitaannut qinersisarnerni aalajangersakkat kommunit atuarfeqarfiini aqutsinermut maleruagassaliani aalajangersarneqarsimapput.

Imm. 1-imi aallaaviusumik atuarfimmi siulersuisut taasisinnaatitaasut katiterneqarnerat aalajangersaavigineqarsimavoq. Katiterinermi tassani eqqanaarneqarpoq angajoqqaat sinniisuutitaasa amerlanerussuteqartuarnissaat. Aalaaviusoq , sinniisuutitaqartut tamaasa eqqarsaatigalugit , imm. 2, tunngavigalugu sanioqqunneqarsinnaavoq, imm. 3-lu tunngavissiivoq atuartut sinniisuutitannik taamaaliorsinnaanermut. Ilaasortat taasisinnaatitaasut saniatigut atuarfiup pisortaa taassumalu tullersortaa taasisinnaatitaanatik ataatsimiinnermi peqataasassapput, tak. imm. 7. Tamatuma saniaatigut kommunalbestyrelsi atuarfiup siulersuisuinit saaffigineqarnini tunngavigalugu taaseqataasinnaanngitsumik toqqaasinnaavoq, tak. imm. 4. Taamaalilluni tamakkiisumik atuarfiup siulersuisuisa ilaasortarisinnaasai nalunaarsorneqarsimapput. Taamaattumik kommunalbestyrelsi tunngavissaqanngilaq aalajangersimasumik malinnaatitassaminik taaseqataasinnaanani ilaasortassamik toqqaasinnaanerminik.

Imm. 2-mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 2-mut allannguuteqarani naapertuuppoq, taamaallaalli "klassit amerlassusaat" taarserneqarpoq imaalerluni: "alloriarfiit klassillu amerlassusaat".

Aalajangersakkap kommunalbestyrelsi periarfissippaa atuarfiup siulersuisuini ilaasortassat amerlassusissannik, atuarfiit atuartoqassusiat, alloriarfiit amerlassusiat, klassit amerlassusaat pissutsillu tamatumunnga assingusinnaasut allaat tunngavigalugit, iluarsiinissamut.

Imm. 3-mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 3 -mut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Aalajangersakkap taassuma tunuliaqutigaa, aallaavittut isumaqartoqarmat siunertamut naleqqutinngitsoq atuarfinni meeraavallaanik tamannalu pillugu atuarfiup siulersuisuini sulinermut malinnaaniapiloortussanik atuartoqartuni atuarfiup siulersuisuini atuartut ilaasortaatitaqassappata. Kisianni naggatit aappaanniit aallaqqasut naapertorlugit kommunalbestyrelse pisinnaatitaavoq - atuarfiup siulersuisuisa inassuteqareernerisigut - atuartut ilaasortaatitarnissaat akuerissallugu.

Imm. 4-mut.

Aalajangersagaq allanngorani peqqussutip atuuttup § 45, imm. 4-aanut naapertuuppoq.

Aalajangersakkap siunertaraa atuarfimmi siulersuisut kommunalbestyrelsimit ataatsimeeqataasartussatut toqqakkakkut atuarfeqarnermi politikkimut toqqaannarnerusumik attaveqaateqartinneqarsinnaanerat. Tammatut toqqaanissap pisariaqartippaa atuarfiup siulersuisuisa taamatut piumasaqarluni saaffiginninnissaa. Kommunalbestyrelsip aappaatigut aalajangersinnaavaa saaffigineqaraluarluni sinniisutitaqanngitsoornissani. Aalajangersakkap siunertaa pitsaanerpaamik anguniarlugu pisariaqartinneqarpoq, sapinngisaq naapertorlugu kommunalbestyrelsimi ilaasortamik taamatut toqqagaqarnissaq, taamaallaallu kommunalbestyrelsimut ilaasortaanngitsumik toqqaasoqarsinnaasoq periarfissat pissutsit tunngavigalugit ajornarpata, soorlu nunaqarfinni atuarfiit siulersuisui pineqartillugit, nunaqarfimmiut kommunalbestyrelsimut sinniisuutitaqanngippata.

Imm. 5-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 5-imut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Aalajangersakkap naqissuserpaa, atuarfiup siulersuisuini ilaasortat tamarmik taasisinnaatitaanerat. Ilaasortat kikkuunersut imm. 1-imi killiliussat tunngavigalugit paasineqassapput. Taamaattoq atuartut sinniisuutitaat eqqarsaatigalugit, imm. 12 tunngavigalugu, suliassani ataasiakkaani ilinniartitsisunut atuartunullu tunngassuteqartuni eqqartuinermi peqataasinnaatitaanngilluinnarmata. Taasinermi taasinerit tamarmik atortussatut naligiissinneqassapput.

Imm. 6-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 6-imut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Aalajangersakkap eqqanaarpaa atuarfiit siulersuisuisa siulittaasussaat tamatigut angajoqqaanit sinniisuutitaassasoq, tamannalu angajoqqaat oqartussaaqataanerunissaannut anguniakkamut ersiutaatinneqarpoq. Atuarfiit siulersuisuini ilaasortat taasisinnaatitaasut tamarmik siulittaasussarsiornermi qinerseqataasinnaatitaapput taamaalilluni ilinniartitsisut atuartullu sinniisuutitaat qinerseqataasinnallutik.

Imm. 7-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 7-imut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Atuarfiup pisortaata atuarfiup siuleruisuisuini allatsitut suliassat tamaasa isumagisussaavai, ataatsimiinnermi imaqarniliuineq ilanngullugu. Tullersortaata taasisinnaatitaanani ataatsimeeqataasarnissaa ulluinnarni pissutsinik pisariaqartitanik tunngaveqarpoq, tassami eqqanaarniarneqarmat ataavartumik sulisinnaaneq, atuarfiup pisortaa ataatsimiinnermi peqataasinnaanngikkaluarpalluuniit.

Imm. 8-mut.

Nr. 1-imi aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 8 nr. 1-imut allannguuteqarani naapertuuppoq, tassanilu aalajangersarneqarpoq atuarfiup siulersuisuisa qinigaaffiisa sivisussusisaat. Angajoqqaat siulersuisuni qinigaaffiisa ukiunik sisamanik sivisussuseqartitaanerat, angajoqqaat sinniisuutitaasa atuarfiup ingerlanneqarneranik itinerusumik paasisimasaqalernissaannik siunertaqarpoq. Imm. 10 tunngavigalugu kommunalbestyrelsi kipungasumik qinersisoqartarnissaanik aalajangiisinnaavoq.

Imm. 2-mi 3-milu aalajangersakkat peqqussumi atuuttumi § 45, imm. 8 nr. 2 aamma 3 taarserpaat, allannguutaavorlu erseqqissarneqarmat, inuit atuarfimmi atuartitsisutut suliffeqartut kisimik qinigaasinnaatitaanngimmata. Taamaaliornerup tunulequtaraa sulisut taakkuummata atuartitsisut ilaasortaatitaattut qinerneqarsinnaasut, atuarfiullu siulersuisuinut angajoqqaat ilaasortaatitaattut qinerneqassagaluarunik, qinigaalluni oqartussaaqataaffimmi tassani marloqiusamik inissisimalissammata, taamaalillutillu angajoqqaat sinniisaattut atuarfimmi siulersuisut suliaannut amerlanernut peqataasinnaatitaajunnaassammata.

Aalajangersakkap aamma kingunerissavaa, angajoqqaat sinniisuutitaat qinigaaffiup nalaani atuarfimmi atorfinissagaluarunik, atuarfiup siulersuisuinit tunuartariaqarnerat. Inuit atuarfimmi ilinniartitsisutut atorfeqaraluarunilluunniit, atuarfimmi atuartunik angajoqqaatut angajoqqaarsiatulluunniit pisinnaatitaaffeqarunik, imm. 1 naapertorlugu qinersisinnaatitaammata

Atuarfimmi teknikkikkut allaffissornermillu suliallit suleqataasunillu sinniisussatut qinerneqarsinnaanngitsut, akerlianik atuarfiup siulersuisuinut angajoqqaat allat atuartuutillit assigalugit qinersisinnaallutillu qinigaasinnaatitaapput.

Imm. 9-mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 47, imm. 2-mut allannguuteqarani naapertuuppoq, uungalu aalajangersakkamut nuunneqarluni atuarfiit siulersuisuisa inuttalersorneqarnerannut qinerneqartarnerannullu aalajangersakkat tamaasa ataatsimoortikkumallugit.

Aalajangersagaq atuutsinneqassaaq, atuartoq atuarfimmut allamut nuuppat imaluunniit atuarnini naammassippagu. Taamaattoqartillugu angajoqqaat sinniisuutitaat taanna ilaasortaanerminit tunuarsinnaatitaavoq tunuarnissaminulli pisussaatitaanani.

Inatsisartut kommunalbestyrelsinut, nunaqarfinni aqutsisunut ilagiillu sinniisuinut qinersisarnermut inaatsisaannut (qinersinermi inatsit) innersuussineq kinguneqassaaq, atuarfiup siulersuisuini ilaasortaaneq pisortatigoortumik pisussaafiligaanertut isigineqassammat.

Imm. 10-mut.

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 9 taarserpaa. Aalajangersakkamut tunngavigitinneqarpoq pissusissamisoortutut isigineqarmat kommunalbestyrelsi nammineerluni qinersinernik kipungasunik kissaateqarnerluni aalajangertassappat, taamaalillunilu - maannakkut aalajangersakkani atuuttutut - Naalakkersuisunut akuerineqarnissaminik qinnuteqartariaarutissalluni.

Imm. 11-mut.

Aalajangersakkat peqqussummi atuuttumi § 45, imm. 10-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq.

Aalajangersakkap tunngavigaa, pissusissamiisoortuutinneqarmat atuarfinni pineqartuni atuarfiup siulersuisuinut ilaasortassatut qinerneqartut sulinertik ingerlatiinnassappassuk, atuarfik qinigaaffitsik atuarfimmut allamut kattunneqaraluarpalluunniit. Atuartut ilinniartitsisullu sinniisaasa qinigaaffiata sivisussusaata naammatsinneratigut (ukioq ataaseq) sinniisussanik nutaanik pissusissat malillugit qinersisoqartassaaq, tak. imm. 8.

Imm. 12-imut.

" Inunnut ataasiakkaanut tunngassuteqartut" -mik oqaasertaliinikkut inuit peqqussummi § 45, imm. 11 tunngavigalugu pineqartut amerlisinneqarput, taamaalilluni sulisut allat, ilinniartitsisuinnaajunnaarlugit, ilanngunneqarmata.

Aalajangersakkap eqqanaartussaavaa atuartut sinniisuutitaasa suliassani inunnut ataasiakkaanut tunngassuteqartuni, atuartunut, ilinniartisisunut sulisunulluunnit allanut attumassuteqartuni, suliaqarnerni taasisitsinernilu peqataasinnaannginnissaat. Taamaaliornermi atuartut ataasiakkaat sianigineqarnissaat eqqarsaatigineqarpoq.

§ 41-mut

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 47, imm. 3-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq, taamaallaat oqaatsit "klassit amerlassusaat" taarserneqarpoq imaalerluni: "alloriarfiit klassillu amerlassusaat".

Aalajangersakkap siunertaraa qularnaassallugu angajoqqaat ilaasortaatitaasa atuarfiup siulersuisuini sulinermut peqataanerminni akissarsiaqartinneqarnissaat. Akissarsiat suliamut akiliutitut aalajangersimasumik annertussusilikkatut tunniunneqartassapput, taakkualu annertussusissaat kommunalbestyrelsit ataasiakkaat aalajangertassavaat, atuarfiup atuartuisa amerlassusaat, klassit amerlassusaat pissutsillu assingusut toqqammavigalugit. Tamatumunnga tunuliaqutaavoq atuarfiit siulersuisuini sulinerup annertussusaa atuarfimmiit atuarfimmut assigiinngissuteqarsinnaaqimmat. Sulinermi akissarsiat aalajangiunneqarsinnaapput piffissami aalajangersimasumi (ukiumut/qaammammut), ataatsimiinnerit tamaasa tiimimulluunniit akissarsiatut. Sulinermi akissarsiatigut atuarfiup suiulersuisuini sulinermut peqataanerup tamakkiisumik matussuserneqarnissaa siunertaanngilaq, taamaammat akissarsianut ilutigitillugu sulinermi annaasaqarnersiutit il.il. matussuserneqarnissaat periarfissaqanngilaq.

Ilinniartitsisut atuartullu ilaasortaatitaat sulineranni akissarsiaqartinneqarsinnaanngillat. Ilinniartitsisut ilaasortaatitaannut atuarfiup siulersuisuisa ataatsimiinnerinut peqataaneq sulinermut atatillugu pisussaaffiuvoq.

§ 42-mut

Aalajangersagaq imarisamigut peqqussummi atuuttumi § 48-mut naapertuuppoq. Tassunga naleqqiullugu atuarfiup siulersuisuisa suliassaannik pisinnaatitaaffiinillu arlalinnik allanngortitsisoqarsimavoq. Tamatumunnga tunngaviuvoq nalinginnaasumik kissaatigineqarsimammat atuarfiup siulersuisuisa tigussaanerusunik, tunngaviusumik periusissanut oqaasertaleruminaatsunut aqukkuminaatsunullu taartissanik, sulinerminni sakkussaminnik piginnaatitaaffissaminnillu tunineqarnissaat. Siunnersuutip isumaanut, eqaannerusumik perorsaanerlu pillugu tunngavilersugaanerusumik atuartitsinermik aaqqissuussisarnissamut piareersaasiortarnissamullu tunngatillugu taamaaliornissaq pitsaanerpaatinneqarsimavoq.

Imm. 1-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 1-imut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq taamaallaat innersuussutit iluarsineqarsimapput.

Aalajangersakkap ilaatigut erseqqissarpaa atuarfiup siulersuisuisa sulinerat kommunalbestyrelsip anguniagassaliaasa sinaakkusiaasalu iluanni pissasoq ilaatigullu aalajangersarlugu atuarfiup siulersuisuisa atuarfiup pineqartup ingerlatsinera nakkutigisarissagaa.

Nakkutilliinermik pisussaaffeqarnermi atuarfiup sulinera tamarmi pineqarpoq, imaappoq assersuutigalugu siunnersuutip § 9-ani, imm. 7 naapertorlugu nammineq piumassutsimik sammisaqartarnissamut tunngasut. Aalajangersakkap kinguneraa atuarfiup siulersuisuisa apeqqutit atuarfimmi sulinermut pingaaruteqartut tamaasa atuarfiup pisortaanut oqaloqatigiissutissatut saqqummiussinnaammatigit, apeqqutini taakkunani aalajangiinermut oqartussaassuseqarneq atuarfiup pisortaaniikkaluarpalluunniit. Taamatut oqaloqatigiinnermi siunertarineqartoq ilaatigut tassaasinnaavoq atuarfiup siulersuisuisa atuarfiup sulinermini anguniagassaanik tunaartarisassaanillu aalajangiinissamut allannguinissamulluunniit tunngaviliinissaq. Nakkutilliinissamik piginnaatitsinerup aamma kinguneraa atuarfiup siulersuisuisa atuarfimmi pisortaq erseqqinnerusumik isumaqatigiissuteqarfigereerlugu meeqqat atuartinneqarneranni najuussinnaatitaanerat. Kisianni atuarfiup siulersuisui atuartitsinermut atatillugu naalakkiuteqarsinnaanngillat, tamannali pillugu atuarfiup pisortaanut saaffiginnittariaqarlutik. Atuarfiup siulersuisuisa oqartussaassuseqarnertik ataatsimiinnerni taamaallaat atorsinnaavaat. Atuarfiup siulersuisuisa atuarfiup pisortaataa aalajangigaanik allanngortitsisinnaanngillat, taamatuttaarlu atuarfiup pisortaa aalajangersimasumik aalajangeeqqusinnaanagu.

Imm. 2-mut.

Aalajangersagaq nutaajuvoq, periaatsillu atorneqareersut, tassa atuarfiup siulersuisuisa anguniagassat atorlugit atuarfinnik ineriartortitsisarnissaat maleruagassaliuunneqarsimalluni. Siunertaavoq atuarfiup siulersuisuisa kommunimi annertunerusutigut anguniagassat tunngavigalugit, atuarfiit anguniagassaat aalajangersartassagaat, taakkulu naammassiniarneqartarnerat taamaalilluni nalilersoruminarsissaaq.

Imm. 3-mut.

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Atuarfiup siulersuisuisa ukiut tamaasa atuartitsinissamik piareersaatinik akuersisarnissaat nutaajuvoq, maannamullu atuuttunut, atuarfiup siulersuisuisa pineqartuni tunngaviusumik periusissanik aalajangersaasarnissaannut taartaalluni. Arlalinnik pissuteqartumik pitsaanerpaatinneqarsimavoq atuarfiup siulersuisuisa atuartitsinerup aaqqissorneqarneranut il.il. maannamut pissutsinut atuuttunut naleqqiullugu, toqqaannarnerusumik sunniuteqarsinnaalernissaat.

Misilittakkat naapertorlugit pineqartuni tunngaviusunik periusissaliortarneq ajornakusoortorujussuuvoq, pisariaqanngikkaluamillu piffissaajaataasarluni aammalumi atuartitsinerup atuartut ataasiakkaat pisariaqartitaat tunngavigalugit eqaannerusumik piareersaasiorneqartalernerata, tunngaviusumik periusissaliortarnerup pisariaqanngikkaluamik piffissaajaataasarnera malunnarnerulissavaa.

Suleriaaseq anguniarneqartoq atuarfiup siulersuisuisa, atuarfiup isertitassatigut aningaasartuutissatigullu pilersaarusiaanik akuersisarnerminni nalunngereerpaat, siunertaavorlu taamaaliorluni ingerlatsinermi periaatsit allanngortinneqassanngitsut, taamaalillunilu atuarfiup pisortaa, atuarfiup siulersuisuisa innersuuteqarnerisigut missingersuusiortassaaq, perorsaanermilu siunnersuisoqatigiit tamatumunnga tunngasumik oqaaseqaatissaminnik il.il. piumaffigineqartassallutik.

Atuartitsinermut piareersaasiaq akuerisaq ilutigiinnarlugu atuarfiup siulersuisuisa atuartitsinermi anguniagaasa piviusunngortinneqarnissaannut piareersaasiatut tigussaasutut atuussinnaavoq.

Atuarfiup siulersuisuisa atuarfiup ukiut tamaasa atuartitsinissaq pillugu pilersaarusiaanik akuersisarnissaasa siunertaraat qularnaassallugu pilersaarutip atuarfiup anguniagaanut suliniuteqarfiginiagaanullu kiisalu atuarfiup siulersuisuisa allatigut atuarfiup ingerlatsinera pillugu nalinginnaasumik tunaartarisassaliaannut naapertuuttuunera. Atuarfiup siulersuisuisa atuartunut ilinniartitsisunullu ataasiakkaanut tunngatillugu suliassat pillugit aalajangiisinnaatitaannginnerat suli atuuppoq; tamanna atuarfiup pisortaata pisussaaffigaa, tak. § 43, imm. 2. Assersuutigalugu atuarfiup siulersuisuisa atuartut ataasiakkaat klassimi sorlermiinnissaat (nr. 7), ilinniartitsisut kikkut klassini atuartitsissutinilu aalajangersimasuni sorlerni atuartitsisassanersut (nr. 10) kikkullu pikkorissarnernut peqataassanersut (nr. 12) aalajangersinnaanngilaat.

Imm. 4-mut.

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Atuarfiup suliassai allat eqqarsaatigissagaanni siunnersuutip kingunerissavaa, atuarfiup siulersuisuisa maleruagassanik (tunaartassanik) - maannakkutut tunngaviusumik periusissaanngitsunik - pilersitsisarnissaa. "Tunngaviusumik periusissat" "maleruagassanik" taarserneqarnerata siunertaraa, atuarfiup siulersuisuisa sulinerminni tigussaanerusunik sakkussaqalernissaat. Maleruagassat siunnersuutigineqartut tunngaviusumik periusissat atuuttut assigisaannik, atuarfiup pisortaa ilinniartitsisuilu namminneerlutik aalajangiinissaannut periarfissaqartissavaat, kisiannili tunngaviusumik periusissanut sanilliullugu nalinginnaasumik qanoq iliuuseqarnissamik innersuussutitut oqaasertalersorneqarsinnaanerulissallutik - assersuutigalugu atuartunut ataasiakkaanut atatillugu atuarfiup angerlarsimaffiullu qanoq ilusilikkanik qanorlu akulikitsigisunik meeqqap atuartinneqarnera ilinniagaqarneralu pillugit naapeqatigiittarnissaat maleruagassiorneqarsinnaavoq.

Imm. 5-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 3-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq.

Atuarfiit ataasiakkaat aningaasaqarnikkut missingersersuutaat kommunalbestyrelsip aningaasaqarnikkut sinaakkusiussaasa taakkununngalu atatillugu piumassaanut naapertuuttumik ilusilersorneqassapput. Aalajangersagaq taanna piviusunngussappat kommunalbestyrelsip aningaasaqarnikkut perorsaanermullu tunngasutigut nammineersinnaanissaq erseqqissumik siuarsartariaqarpaa, atuarfiit ataasiakkaat aningaasatigut sinaakkusiussat iluanni namminneq aalajangiisinnaatillugit.

Aningaasartuutissat isertitassallu missingersuutitut siunnersuusiornissaat atuarfiup pisortaata akisussaaffigaa. Taamaattorli aningaasaliissutit atorneqarnissaannut tunaartarisassat atuarfiup siulersuisuisa siumoortumik oqaluuserereersimasariaqarpaat, aningaasallu qanoq atorneqarnissaat pillugu nalinginnaasumik innersuussuteqareersimasariaqarlutik. Tassunga atatillugu aammattaaq atuarfiup siulersuisuisa qulakkeereersimasariaqarpaat perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit atuartullu siunnersuisoqatigiivisa kissaateqarnissaminnut inassuteqarnissaminnullu periarfissinneqarnissaat. Atuarfiup pisortaataa siunnersuutai atuarfiup siulersuisuisa akuerisinnaanngikkunikkit atuarfimmi pisortaq nutaamik, immikkoortutigut erseqqinnerusumik taaneqarsimasutigut, allannguuteqarsimasunik siunnersuusioqqussinnaavaat, kisianni aamma atuarfiup siulersuisui aningaasaliissutigineqarsimasut sinaakkutissaasa iluaanni namminneerlutik nikerartitsisinnaapput.

Imm. 6-imut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 4-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq. taamaallaalli qallunaatuuani oqaaseq „undervisningsmidler" taarserneqarpoq uannga: „undervisningsmaterialer", siunnersuumi § 21-mi oqaasertaliussat kingunenrisaannik.

Atuartitsinermi atortussat atuarfimmi atorneqarsinnaasut atuarfiup siulersuisuinit akuerineqartussaapput. Atuarfimmi atortussat tassaatinneqarput atuakkat, quppersakkat, båndit, filmit videollu il.il. - atuartitsinermi atorneqartartut tamarmik. Aammattaaq atortussat atuarfiup atuakkanik atorniartarfiani pigineqarsinnaasut atuarfiup siulersuisuinit akuerineqartussaapput. Tassa tassani suliassaqarfik atuarfiup siulersuisuisa erseqqissumik aalajangiiffigisinnaasaat pineqarpoq. Kisianni taamaattoqarnera atuartitsinermi atortussat ilaannaat pillugit atuarfiup siulersuisuisa isummersinnaanerannut akornutaanngilaq, atuartitsinermilu atortussat sinneri allat pillugit atuarfiup pisortaa aalajangiisussanngortissinnaallugu - pisariaqarpat atuarfiup siulersuisuisa tunaartarisassaliaat malillugit.

Imm. 7-imut.

Aalajangersagaq peqqussutip maanna atuuttup § 48, imm. 5-ianut naleqqiullugu allanngunngilaq.

Aalajangersakkakkut tassuuna atuarfiup siulersuisui, sumiiffinni inuiaqatigiinnik qanoq annertutigisumik atuarfiup immikkut suleqateqarnissaa pillugu akuersinissamut oqartussaaffilerneqarput. Taamatut suleqatigiinneq atuarfiup ataani pilersinneqassappat, tunaartarisassat atuarfiup siulersuisuinit aalajangersarneqarsimasut aamma tunaartarisassat kommunalbestyrelsimit aalajangersarneqarsimasut iluanni pissaaq.

Imm. 8 -mut.

Siunnersuummi § 38, imm. 2, nr. 2-mut oqaaseqaatit innersuussutigineqarput.

Imm. 9 -mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 7-mut naapertuuppoq. Ilikkagassatut pilersaarutinut tunngasunut oqartussaaffeqarnerup allanngortinneqarnera, ilikkagassatut pilersaarusiortarnermut siunnersuutip kinguneraa, tassami ilikkagassatut siunnersuutit qitiusumit atuartitsissutit atuartitsissutillu qanitariissut pillugit aalajangersakkat pinngitsoorani malitassatut isigineqarput, taamaaliornerullu saniatigut atuarfiit ataasiakkaat, sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassanut atuartitsinermi ilikkagassanik piareersaasiornissamut piumaffigineqarput. Ilikkagassatut qitiusumik pilersaarutinut tapiutit, atuarfiullu sumiiffinni ataasiakkaani toqqagassat pillugit ilikkagassatut pilersaarutai, atuarfeqarnerup siunertaanut tunngaviinullu naapertuuttuussapput, tak. siunnersuummi § 2, alloriarfinni ataasiakkaani siunertanut aammalu atuartitsissutit atuartitsissutillu qanitariissut siunertaannut naapertuuttuussallutik, tak. siunnersuummi § 13, imm. 1. kiisalu Kalaallit Nunaata nunat tamat akornanni isumaqatigiissutinut pisussaafiinut, ingammik aalajangersagaq FN-ip meeqqat piginnaatitaaffiinut tunngasunik aalajangersagaani isumaqatigiissutaasuni immikkoortoq 29-i tuungavigalugu aalajangersagaasunut naapertuuttuussalluni.

Periaaseq maannamut atorneqartoq, tassa atuarfiit atuartitsissutini tamani najoqqutassanik kommunalbestyrelsimut siunnersuusiortarnerat, tunngavimmigut sumiiffinni ataasiakkaani oqartussaaqataanerutitsisussaavoq, pissusiviusulli naapertussagaanni periarfissaq taanna atorneqarsimanngilaq, tamatigummi atuartitsissutinut pilersaatit pioreersut malinneqartarsimammata. Atuarfiup siulersuisuinut kommunalbestyrelsimullu, atuartitsissutit anguniagassartaannik pilersitsinissamut pisussaanermik tunniussinissap siunnersuutigineqartup, kommunalbestyrelsit piviunerusumik uppernarnerusumillu atuartitsinerup imaanik ilikkagassatut pilersaarutinik ineriartortitsineq aqqutigalugu sunniuteqarnissamut periarfississavai.

Imm. 10 -mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 8-mut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Aalajangersakkami taamaallaat pineqarpoq inassuteqarsinnaatitaaneq, kommunalbestyrelsip akuerissallugu pisussaaffiginngisaa.

Imm. 11-mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 48, imm. 9-mut allannguuteqarani naapertuuppoq.

Aalajangersakkap atuarfiup siulersuisuisa oqaaseqaateqarnissaminnut pisinnaatitaaffeqarnerat pisussaaffeqarnerallu imarai.

Aalajangersagaq taanna inatsisitut tunngavigalugu atuarfiup siulersuisui ilaatigut ilinniartitsisunik atuarfiullu pisortaanik soraarsitsinermut atatillugu oqaaseqaateqarsinnaassapput. Kisiannili oqaaseqaatit taamaattut malinnissaannut imaluunniit utaqqimaarnissaannut kommunalbestyrelsi pisussaaffeqanngilaq.

Imm. 12-imut.

Aalajangersagaq nutaajuvoq. Ukiumut nalunaarusiaq atuarfiup ilumini nalilersuineranik tunngaveqassaaq ilanngullugulu kommunalbestyrelsip atuarfinnut ataasiakkaanut attaveqarnermini atuarfeqarfimmillu kommunitut nakkutilliisussaatitaanermini sakkugisinnaavaa. Tamatumunnga atatillugu nalunaarusiaq angajoqqaanut inuiaqatigiinnullu atuarfiup atuunneranut soqutiginnilersitsiniarluni, paasisitsiniaanermi sakkutut atorneqarsinnaavoq. Neriuutigineqarpoq ukiumoortumik nalunaarutit, kommunit qitiusumilu aqutsisut, iluarsaaqqinnerup qanoq ingerlanneqarneranik malinnaanissaannut periarfississagai.

§ 43-mut

Imm. 1-imut.

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 49 aamma § 50, imm. 1 taarserpai, tassani allannguutaavoq, piumasaqaataajunnaarmat atuarfiup pisortaata atuartitsinermik piginnaasaqartuunissaa. Tamatuma kingorna kommunalbestyrelsip nalilertussanngussavaa atorfimmut taamaattumut qinnuteqartoq atuarfimmik allaffissornikkut perorsaanikkullu aqutsinissaminut naammaginartumik piukkunnarsarsimanersoq. Pisortaq atuartitsisassaguni, tamanna pillugu § 30-mi piumasaqaatit eqqutittariaqarpai.

Atuarfiup pisortaata akisussaaffigaa atuarfiup ingerlatsinerata atuarfiup siunertaanut - sinaakkutissat kommunalbestyrelsimit aalajangersarneqartut iluanni - naapertuuttuunissaa. Atuarfiup pisortaata pisussaaffigaa atuarfimmi qanoq pisoqarnera malinnaaffigissallugu, ilaatigut ilinniartitsisut atuartitsinerannut malinnaanermigut ilinniartitsisullu suleqatigalugit ajornartorsiutaajunnartunik qaangiiniarnermigut.

Taamaalilluni atuarfiup pisortaa ataasiinnarmik paasineqarsinnaasumik tassaavoq, atuarfiup allaffissornikkut perorsaanikkullu aqunneqarneranut akisussaasoq. Tassuunakkut atuarfiup pisortaata qularnaassavaa ilinniartitsisut atuartitsinermik pilersaarusiorlutillu aaqqissuussinissaat, atuartitsineq atuartunut tamanut unamminartoqartillugu aammalu atuartitsinerup ataqatigiissarneqarnissaa akisussaaffigissallugu. Tamatuma saniatigut atuarfiup pisortaa atuarfiup siulersuisuinut allattaavoq, tamannalu isumaqarpoq atuarfiup pisortaata atuarfiup siulersuisuinut saqqummiussassat suliarissagai, aammalu atuarfiup pisortaata atuarfiup siulersuisuisa tunaartarisassaliaannik aalajangiussaannillu erseqqissumik piviusunngortitsinissaq isumagissagaa. Aammattaaq atuarfiup pisortaata akisussaaffigaa, atuarfiup ingerlatsinera pillugu aalajangiinerit inatsisit iluaniinnissaat kiisalu sinaakkutissat tunaartarisassallu kommunalbestyrelsimit atuarfiullu siulersuisuinit aalajangersarneqartut iluanniinnissaat.

Atuarfiup pisortaa isumaqaruni, atuarfiup siulersuisuisa aalajangiinerat inatsisisinik unioqqutitsinerusoq imaluunniit kommunalbestyrelsip sinaakkusiussaasa avataannittoq, aalajangiinerup maleruanngitsoornissaanut pisussaavoq pisariaqarpallu nammineq inatsisit malillugit aalajangiussami paarlaallugu atuutsilernissaa pisussaaffigalugu.

Atuarfiup pisortaa perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiinnut ilaasortaavoq.

Imm. 2 -mut.

Aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 50, imm. 2-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq.

Atuarfiup pisortaata suliassanik agguataarisuullunilu aqutsisuunissaa isumaqarpoq atuarfiup pisortaata suliassat atuarfimmi atorfeqartut tamarmik akornanni agguataarneqarnerat akisussaaffigigaa. Imaappoq atuarfiup pisortaata assersuutigalugu atuartitsissutissat ilinniartitsisut akornanni agguataarneqarnerat aamma piffissap atuartitsiviusup inissinneqarnissaa akisussaafigigai. Aalajangiisarneq sinaakkutissat atuarfiup siulersuisuisa aalajangersarsimasaasa iluanni pisassapput.

Atuarfimmi atuartut pillugit atuarfiup pisortaata aalajangiinissamut oqartussaassuseqarnerani ilaatigut ilaatinneqartut tassaapput atuartitaasussaatitaanerup eqqortinneqarnissaanut malittarisassat pisuni aalajangersimasuni atuutsinneqannginnissaat pillugu immikkut akuersissuteqartarneq, immikkut atuartinneqarnissamut innersuussisarneq kiisalu pissutissaqanngitsumik atuanngitsoornerit qisuariarfigineqartarneri.

Imm. 3 -mut.

Atuarfiup pisortaata atuarfimmi aqutsinikkut perorsaanikkullu aqutsisuugaluarluni suliamik taassuminnga ingerlatsinermini atuarfimmi atorfeqartunik suleqateqarnissaa tunngaviusoq erseqqissarniarlugu aalajangersagaq taanna ilanngunneqarsimavoq. Apeqqutini perorsaanerinnarmut tunngassuteqartuni suleqatigiinneq atuarfiup pisortaata perorsaanikkullu siunnersuisoqatigiit akornanni pissusissamisoortumik ingerlanneqarsinnaasussaavoq.

Imm. 4 -mut.

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 50, imm. 4 taarserpaa, atuarfiullu siulersuisuisa pisinnaatitaaffiisa allannguutissaattut siunnersuutit kingunerisaannik allanngortinneqarluni, taamaalillunilu atuarfiup pisortaa tunngaviusumik periusissanik siunnersuusiortarnermut paarlaallugu atuarfiup atuartitsineq pillugu ukiut tamaasa pilersaarutissaanik aamma atuarfiup allatigut ingerlatsinera pillugu tunaartarisassanik siunnersuusiortalissaaq, tak. Siunnersuummi § 42, imm. 3 aamma 4.

Atuarfiup pisortaata atuarfiup siulersuisuinut atuarfiup ukiut tamaasa atuartitsinissamik pilersaarutissaanik allatigullu atuarfiup ingerlatsinerani tunaartarisassanik aamma atuarfiup aningaasartuutissatut isertitassatullu missingersuutai pillugit siunnersuuteqarnissamik pisussaaffeqarnera isumaqanngilaq atuarfimmi pisortap oqallisissiat tamaasa nammineq kisimi suliarissagai. Siunnersuutit atuarfimmi atorfeqartunit ataasiakkaanit imaluunniit suleqatigiikkuutaanit suliarneqarnissaat akornutissaqanngilaq. Aammattaaq atuarfiup siulersuisuini ilaasortat nammineq siunnersuutiminnik saqqummiussisarnissaannut akornutissaqanngilaq.

Peqqussummi atuuttumi § 51 atuarfiup pisortaata atuartut atuarnermut peqataanerannik nakkutilliinissaanut aamma atuarfiup pisortaata atuarfiup siulersuisuinut peqquteqanngitsumik atuanngitsoortarnerit pillugit nalunaaruteqartussaatitaaneranik imaqartoq atorunnaarpoq, tassami atuartitaasussaatitaanerup piviusunngortinnissaanut atatillugu akisussaaffiit pisussaaffiillu siunnersuutip §§ 25, 28 aamma 38, imm. 1-iani aaqqiivigineqarput. Atuarfiup pisortaa perorsaanikkut allaffissornikkullu aqutsisuuvoq, tassungalu immikkut taaneqanngikkaluarluni ilaavoq, pisortap atuartut atuartitsinermut peqataanerannik nakkutilliinissaa. Aammalumi atuarfiup siulersuisui - nakkutilliinerminnut ilaatillugu - peqquteqarani atuanngitsoornerit il.il. pillugit sukkulluunniit paasissutissanik piumasinnaapput.

§ 44-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 52 assigaa, taamaattorli aalajangersakkamik nutaamik (imm. 4) ilaqarluni, taqssuma perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit atuartut siunnersuisoqatigiivinik apeqqutini taakkununnga tunngasuteqartuni tusarniaasarnissaannik pisussaatippai.

Kommunalbestyrelsit nunaqarfinnilu aqutsisut il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaanni § 18, imm. 7 tunngavigalugu, kommunalbestyrelse aalajangersimasunik suliaqartussanik imaluunniit kommunalbestyrelsip, aningaasaqarnikkut ataatsimiititaliap ataatsimiititalialluunniit ataavartut tungaannut piareersaanermik siunnersuinermilluunniit suliaqartussanik immikkut ittunik ataatsimiititaliorsinnaavoq. Taamaalilluni kommunalbestyrelse sukkulluunniit siunnersuisartussanik pilersitsisinnaavoq, taakkununnga ilaallutik - kissaatigineqarpat - kommunimi atuarfeqarfik pillugu ataatsimoorussamik siunnersuisartussat, tak. Siunnersuummi § 39, imm. 1, nr. 5. Taakununnga ilaasinnaapput angajoqqaat ilaasortaatitaat, atuarfinni ataasiakkaani atuarfiup siulersuisuinit toqqarneqarsimasut.

Ataatsimoorussanik siunnersuisartoqatigiiujunnartut qanoq inuttalersugaanissaat kommunalbestyrelsip aalajangissavaa. Taaguutaasigut ersertutut taamaallaat siunnersuisuusinnaapput. Taamaammat qaqugukkulluunniit aalajangiisussanngortinneqarsinnaanngillat.

Aammattaaq kommunalbestyrelsit nunaqarfinnilu aqutsisut il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaat tunngavigalugu ataatsimoortumik siunnersuisoqatigiinnik meeqqat atuarfianni suliassaqarfik qaangerlugu annertussusilimmik suliassaqarfeqartumik pilersitsisoqarsinnaavoq, assersuutigalugu siunnersuisoqatigiit meeqqat atuarfiata isumaginnittoqarfiullu akornanni ataqatigiissaarinermik suliaqartussamik.

§ 44-mi aalajangersakkakkut siunnersuisoqatigiit aalajangersimasut pilersinneqarput, tassalu perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit. Siunnersuisoqatigiit ilaasortalersugaanerat imm. 1-imi aalajangersarneqarpoq. Siunnersuisoqatigiinni ilaasortat tamarmik ataatsimiinnerni tamani peqataassallutik pisussaapput. Siunnersuisoqatigiit ataatsimoortuupput, agguataarneqasinnaanatillu.

Imm. 2-mi aalajangersakkap peqqussutip maanna atuuttup § 52-iani imm. 3 assigaa. Perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit suliassaat tassa atuarfiup pisortaa siunnersussallugu, tamatumunngalu peqatigitillugu atuarfinni ataasiakkaani perorsaaneq ineriartortitsinerlu pillugit isummersoqatigiiffiusassallutik.

Imm. 3-mi aalajangersagaq peqqussummi atuuttumi § 52, imm. 3-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq, taannalu malillugu atuarfiup siulersuisuisa atuarfiup pisortaa peqqusinnaavaat siunnersuisoqatigiinnik oqaaseqaateqartitseqqullugu. Taama pisoqartillugu siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqarnissaminnut pisussaaffeqarput. Siunnersuisoqatigiit aamma namminneq suliniuteqarnermikkut atuarfiup siulersuisuinut oqaaseqaateqarsinnaapput atuarfiup pisortaa aqqutigalugu. Kisiannili siunnersuisoqatigiit oqaaseqaataat tusarniaasussaatitaanermi periutsit ilaginngilaat, taamaattumillu oqaaseqaatit utaqqineqarnerat kinguarsaataasinnaanani. Perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiinnit allakkatigut oqaaseqaatit atuarfiup pisortaa aqqutigalugu aamma saqqummiunneqartassapput, taamaaliornikkut atuarfiup pisortaa oqaaseqaatiminik siunnersuisoqatigiit oqaaseqaateqaataannut ilassuteqarnissaminut periarfissaqalissaaq.

Imm. 4-mi aalajangersagaq nutaajuvoq tassuunakkullu perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit peqquneqarput atuartut siunnersuisoqatigiivinut tusarniaasassasut - apeqqutini atuartunut tunngassuteqartuni. Tassuunakkut siunertaavoq perorsaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit aamma atuartut siunnersuisoqatigiivisa akornanni oqaloqatigiinnissap annertusarnissaa, tassuunakkullu atuartut siunnersuisoqatigiivisa aalajangiisarnernut soqutiginninnerat oqartussaaqataanerallu nukittorsarumaneqarlutik.

Imm. 5-imi aalajangersagaq peqqussummi maanna atuuttumi § 52, imm. 4-mut naleqqiullugu allannguuteqanngilaq. Taanna malillugu perorsaanermut siunnersuisoqatigiit suleriaasissartik nammineq aalajangersartassavaat. Tamatuma kingunerisaanik siunnersuisoqatigiit ilaatigut ataatsimiinnernik kina aqutsisuusassanersoq aamma taassuma qinigaaffia qanoq sivisussuseqassanersoq nammineq aalajangertassavaat.

§ 45-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 53 taarserpaa, taassumunngalu naleqqiullugu allannguuteqarani, taamaallaat imm. 4 nutaatut ilanngunneqarsimavoq, tassanilu atuarfimmi siulersuisut atuartut siunnersuisoqatigiivinut tusarniaasarnissamik pisinnaatinneqarput kiisalu atuartut siunnersuisoqatigiivi namminneerlutik atuarfiup siulersuisuinut saaffiginnittarsinnaanerminnik pisinnaatinneqarlutik. Taamaaliortarnerni saaffiginnissutit atuarfiup pisortaatigoortinneqartassapput, soorlu perorsaanermik siunnersuisoqatigiinnut taamaaliortarnerni malittarisassatut aalajangersakkani taamaaliortoqartartussaasoq.

Aalajangersakkakkut tassuuna atuarfinni tamani atuartut siunnersuisoqatigiivinik pilersitsinissamut pisussaaffik eqqunneqarpoq, taamaattorli kommunalbestyrelsi aalajangiissinnaalluni atuarfinni mikinerusuni atuartut siunnersuisoqatigiivisa suliassaat atuartunit tamanit suliarineqartassasut. Atuartut siunnersuisoqatigiivisa qanoq ilaasortalersorneqarnissaat taakkulu qanoq iliorluni qinerneqartarnissaat atuartut namminneq aalajangissavaat. Atuartut siunnersuisoqatigiivinik qinersineq nalinginnaasumik ukiut tamaasa ukiup atuarfiusup aallartinnerani pisassaaq.

Inatsisitigoortumik atuartut siunnersuisoqatigiivisa suliassaat pillugit allanik aalajangersaasoqarsimanngilaq, siunnersuummi § 45 imm. 3-mi siunnersuisoqatigiit atuartut soqutigisaat pillugit oqallittarfiunissaannik aalajangersakkap saniatigut. Atuartut siunnersuisoqatigiivi pissusissamissoortumik tassaassapput atuartut ataatsimoortumik soqutigisaannik atuarfiup aamma kommunimi oqartussat tungaannut ingerlatsisartuusussat.

 

Kapitali 10-mut:

Kapitali allannguuteqarani peqqussummi atuuttumi kapitalimut 8-mut naapertuuppoq.

§ 46-mut

Aalajangersagaq allannguuteqarani peqqussummi atuuttumi § 54-imut naapertuuppoq.

Imm. 1-imut.

Meeqqat atuarfianni aqutsinermi tunngavitsigut siunertarineqarpoq atuartut ataasiakkaat pillugit aalajangiinerit erseqqissut sapinngisamik annertunerpaamik atuarfinni ataasiakkaani pisassasut. Aalajangiinerit taamaattut atuarfiup pisortaata aalajangiivigisassavai, tak. § 43, imm. 2.

Aalajangiinerit atuarfiit oqartussaasutut siullertut aalajangiiffigisaat siunnersuut malillugu kommunalbestyrelsimut ingerlateqqitassanngortinneqarsinnaapput, kommunalbestyresilu aqutsinikkut inaarutaasumik suliassani taamaattuni aalajangiisuusassaaq.

Aalajangikkat misilinneqartarnerat eqqarsaatigalugu oqaatigineqassaaq aalajangersagaq oqaasertalersuineq malillugu atuarfiup pisortaata inatsisinik unioqqutitsisuunnginneranik misiliinerinnarmut tunnganngimmat. Taamaattorli aalajangikkat kommunalbestyrelsimit misilinneqartarnerini aalajangikkat tunngavigisaat pingaartumik isiginiarneqartartussammaata: 1) Periusissareqqusaq pillugu malittarisassat malinneqarsimanersut. 2) Inatsisini malittarisassat maleruaqqusallu allat suliassamut pineqartunut atuuttut eqqortumik atorneqarsimanersut, aamma 3) Aalajangiinermi naliliisariaqarneq pingaartillugu atorneqarsimappat naliliineq naammaginartumik ilumoortumillu atorneqarsimanersoq.

Atuarfinni ataasiakkaani atuartitsinerup aaqqissugaanera pillugu atuarfinni ataasiakkaani siulersuisut aalajangiineri oqartussamut allamut naammagittaalliuutigineqarsinnaanngillat. Atuarfiup siulersuisuisa sulinerat inuit ataasiakkat pillugit aalajangiinertut isigineqarsinnaanngilaq. Kisianni siulersuisut aalajangigaat kommunalbestyrelsimit nakkutigineqartussaapput. Tamatumunnga atatillugu oqaatigineqassaaq atuarfiup siulersuisui kommunip ingerlatsiveqarfiata ilaginngimmagit. Taamaattumik atuarfiup siulersuisuisa ingerlatsinerat inatsisinik unioqqutitsisuunersoq eqqortitsisuunersorluunniit nakkutilliisoqarfiup naliliiffiginiarsinnaanngilaa. Atuarfiup siulersuisuisa aalajangiineri malittarisassat atuuttut aamma/imaluunniit kommunalbestyrelsip sinaakkutissatut aalajangersagaasa iluaniinnersut nalornissutigineqarpat, apeqqut taamaattoq kommunalbestyrelsimut saqqummiunneqarsinnaavoq. Pisariaqarpat kommunalbestyrelsip atuarfimmi pisortaq peqqusinnaavaa aalajangiineq atuarfiup pisortaata inatsisinik unioqqutisitsinertut isigigalugu piviusunngortikkumanngisaa, kommunalbestyrelsilli inatsisinik unioqqutitsisuunngitsutut isigisaa, piviusunngorteqqullugu. Akerlianik aamma kommunalbestyrelsip atuarfiup pisortaa peqqusinnaavaa aalajangiineq pisortap inatsisinik unioqqutitsinngitsutut isigisaa piviusunngorteqqunagu, aalajangiineq taanna atuarfiup siulersuisuini ilaasortap ataatsip arlallilluunniit qinnuteqarnerisigut kommunip naliliiffigalugu inatsisinik unioqqutitsisutut isigippagu.

Naammagittaalliorsinnaaneq pillugu apeqqummit allaavoq aalajangiinerup inatsisinik eqquutitsisuunera pillugu apeqquteqarneq. Kommunalbestyrelsip aalajangiinerata inatsisinik eqquutitsisuunera apeqquserneqassappat, inatsisinik eqquutitsisuuneranik apeqqut nakkutilliisoqarfimmut saqqummiunneqarsinnaavoq, kommunalbestyrelsit aamma nunaqarfinni aqutsisut il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaanni pineqartoq pillugu malittarisassat naapertorlugit.

Kommunip atuarfeqarfia pillugu kommunalbestyrelsip aalajangiineri - tassaagajuttut kommunimi sullissinerup qaffasissusissalerneqarneranut atatillugu aalajangiinerit, atuarfinnut nukissanik agguaassinerit kiisalu pilersaarusiornermut ilagitillugu pilersaarutit erseqqinnerusumik naammassiniarneqarnissaat pillugu aalajangiinerit - siunnersuut malillugu ingerlatsinermi inatsisiliornikkut periutsit nalinginnaasut naapertorlugit aqutsinikkut oqartussamut qulliunerusumut naammagittaalliuutigineqarsinnaanngillat. Kisiannili meeqqat atuarfiat pillugu kommunalbestyrelsip aalajangiineri, ilanngullugit naammagittaalliuutit pillugit aalajangiinerit, kommunalbestyrelsit nunaqarfinnilu aqutsisut il.il. pillugit Inatsisartut inatsisaanni malittarisassat iluanniipput.

Imm. 2 -mut.

Imm. 2-mi aalajangersakkap tunuliaqutaraa taama pisoqartillugu kommunalbestyrelsip aalajangigai suliassanut Naalakkersuisut isumaqatigiissuteqarfigereerlugit kommunalbestyrelsinut tunniunneqarsimasunut atatillugit aalajangigaammata, taamaalillunilu suliassanik tunniussaqartarnermik periuseq aallaaviummat. Sulissanik tunniussisimasoqartillugu nalinnaavoq aalajangiinerup suliassamik tunniussisumut maalaarutigineqarsinnaanera, matumani Naalakkersuisunut.

Imm. 3 -mut.

Imm. 3-mi aalajangersagaq atorneqarsinnaavoq kommunalbestyrelsip oqartussaasutut siullertut aalajangigaanik Naalakkersuisunut naammagittaalliuteqarsinnaanissap eqqunnissaanut, immikkut pisoqartillugu tamanna pisariaqartinneqalissappat.

 

Kapitali 11-mut:

Kapitali imarisamigut peqqussummi atuuttumi kapitali 9-mut naapertuuppoq.

§ 47-mut

Aalajangersakkap peqqussummi atuuttumi § 55 taarserpaa, tassungalu naleqqiullugu allannguuteqarluni, allannguinermi ilanngunneqarpoq "sanaartortitsineq" "uulluinnarnilu ingerlatsineq alla" taamaalilluni erseqqissarumallugu, kommunit pisussaanerat sanaartortitsinermik ulluinnarnilu ingerlatsinermik aningaasalersuinermik ilaqarmata, tassungalu ilanngullugit atuartitsinermut aningaasartuutissat. Tamatumunnga ilanngullugu imm. 6-imi Naalakkersuisut pisinnaatitaaffilerneqarput atuartumut ataatsimut aningaasartuutit nalimmassarnissaannut, atuartumut ataatsimut ilinniartitsisut tiimit atugassaasa amerlanerpaaffissaanik imaluunniit ikinnerpaaffissaanik aalajangersaanikkut, tak. imm. 6 pillugu oqaaseqaatit tamatumunnga tunngasut.

Aammattaaq imm. 2-5-mi nutaanik aalajangersaasoqarpoq. Tak. tamanna pillugu oqaaseqaatit ataani allaqqasut.

Imm. 1-imut.

Imm. 1-imi aalajangersakkap erseqqissarpaa, aallaaviusoq tassaammat atuarfiup ingerlanneranut aningaasartuutit tamaasa kommunit pisussaaffigigaat. Aaallavigisaq taanna sanioqqunneqarsinnaavoq peqqussutit naapertorlugit aalajangersagaliornikkut imaluunniit kommunit Namminersornerullutillu Oqartussat isumaqatigissuteqarnerisigut.

Tunngaviusumik inatsisip § 76-iata kinguneraa meeqqat atuartitaasussaatitaasut atuarfimmi atuartitaanerat angajoqqaanut akeqassanngimmat aamma atuartitsinermi atortussat pisariaqartut akeqanngitsumik atuartunut atugassanngortinneqassammata.

Kommunit aningaasalersugassarinngisaannut erseqqissumik inatsisiliornikkut tunngavissaasut ilaannut assersuutitut taaneqarsinnaavoq siunnersuummi § 31-mi suliassatut eqqaaneqartut, Naalakkersuisut isumagisallugit pisussaaffigisaat. Kisianni Naalakkersuisut kommuninik ataasiakkaanik suleqatigiinnilluunniit taakku suliassat ilaannik isumaginninnissaat pillugu isumaqatigiissuteqarsinnaapput, tak. § 31, imm. 3. Taamaalilluni Naalakkersuisut kommunillu akornanni ingerlatsinissaq pillugu isumaqatigiissuteqartoqarsinnaavoq.

Imm. 2-5-imi aalajangersakkat ilanngunneqarput erseqqissarumallugu, angajoqqaat paasisassarliorluni angalanernut, tammaarsimaarnernut atuaqatigiillu angalanerinut atatillugu qanoq annertutigisumik aningaasartuutinik akiliisussanngortitaasinnaanersut.

Imm. 2-mut.

Aningaasartuutit imm. 2-mut ilaasut tassaapput ineqarnermut, angalanermut, isernermut assigisaanullu aningaasartuutit pisariaqartut, taakkualu siunnersuutip § 1-iata nassatarereerpai, tamatuma kingunerisaanik kommunalbestyrelsip akisussaaffigaa, kommunimi meeqqat tamarmik aleqanngitsumik atuarfimmi atuartitaanissaat. Tamatumannga erseqqissaaneq imm. 3-miippoq.

Imm. 3-mut.

Imm. 3 naapertorlugu kommunalbestyrelsi toqqaannartumik aalajangiinissaminut pisinnaatitaavoq, angajoqqaat meeqqamik tammaarsimaarnerini paasissassarsiorlutillu angalanerini nerisaqarnerinut akiliisissinnaallugit. Akiliineq tunngavimmigut tassaavoq kommunip pineqartumut aningaasartuutaanik matussutissaq, siumoortumik akileqquneqarsinnaasoq. Kisianni angajoqqaat tamatumunnga akiliutaat piffissami pineqartumi nalinginnaasumik meeqqamut aningaasartuutigisartagaannik annertunerussanngillat. Angajoqqaat meeqqamik nerisaqarnerinut akiliuteqarnissaannik pisussaaffiliineq aallarnisaataasumik suliat naapertorlugit Inatsisip tunngaviusup § 76-ianut akerliusutut isumaqarfigineqanngilaq, taanna naapertorlugu meeqqat atuartitaasussaatitaasut tamarmik akeqanngitsumik atuarfimmi atuartinneqarnissaminnut pisinnaatitaapput. Taamaalilluni tamatigut naatsorsuutigineqareertarpoq angajoqqaat meeqqamik ullut tamaasa taquarisaat, eqaarsaarutaat aqerluusaat il.il. namminneq akilertassagaat. Ulluinnarni nalinginnaasumik ullut tamaasa nerisaqarnermut aningaasartuutit akilernissaat akeqanngitsumik atuartinneqarnissamik piumasaqaataasumut akerliunngilaq. Taamatuttaaq ippoq angajoqqaat paasisassarsiorluni angalanerni, tammaarsimaarnerni atuaqatigiillu angalanerini meeqqap nerisaqarneranut akiliinissaat, annermik aningaasartuutit ilaqutariit qanorluunniit pisoqaraluarpat aningaasartuutigisassaannut naammaginartumik naleqqussuseqarpata.

Imm. 4 -mut.

Imm. 4-mi aalajangersakkani pineqarput aningaasanik katersiniarnerit imaluunniit sammisaqartitsinerit aningaasannanniarfiusut, atuartut angalanerminni annertunerusumik misigisaqarnissaannut periarfissiuussisut, soorlu filmertarfiliarnissamut isiginnaartitsisarfiliarnissamulluunniit - angalanerup siunertarisaata avataaniittumut - akissaqalernissamut periarfissiisut. Angalanissamut katersiniarnissamik isumaqatigiissuteqarnermut atatillugu aammattaaq isumaqatigiissutigisariaqarpoq angalaneq piviusunngunngitsuussagaluarpat aningaasat katersorneqartut qanoq pineqassanersut imaluunniit atuartut peqataasussaagaluit ataasiakkaat peqataasinnaajunnaartillugit qanoq iliortoqassanersoq.

Imm. 5-imut.

Imm. 5-imi aalajangersakkap erseqqissarpaa nerisaqarnermut akiliutit saniatigut angajoqqaat paasisassarsiorluni angalanernut, tammaarsimaarnernut atuiaqatigiilluunniit angalanerinut akiliuteqarnissamut pisussaatitaanngitsut.

Imm. 6-imut.

Aalajangersagaq peqqussutip atuuttup § 55, imm. 2-anik erseqqissaaneruvoq. Aalajangersakkap siunertaraa Naalakkersuisut minnerpaaffissanik qularnaarisinnaanissaanik periarfissinnissaat, ilaatigut ilinniartitsisoqarnermut tunngasutigut.

§ 48-mut

Imm. 2-mi aalajangersagaq, innersuussutip allannguinerup malitsigisaanik naqqinnera eqqaassanngikkaani, peqqussummi atuuttumi § 55, imm. 3-mi ikaarsaariarnermi aalajangersakkanut naapertuuppoq. Tamatumunnga tunuliaqutaavoq sanaartornermi pisussaaffik suli kommuninut tunniunneqanngimmat, sulilu qaqugu piumaarnera isumaqatigiissutiginerani, aammattaaq takukkit nalinginnaasumik oqaaseqaatini tamanna pillugu oqaaseqaatit piviusunngortitsinissaq iluarsaaqqinnerullu ingerlateqqinnissaa pillugit immikkoortup ataani.

§ 49-mut

Imm. 1-imut.

Siunnersuutip akuersissutigineqarnera ilutigalugu meeqqat atuarfiat pillugu peqqussut atuuttoq atorunnaarsinneqassaaq, ataasiakkaatigut suli atuuffigisassai eqqaassanngikkaanni, tak. Imm. 2-4 pillugit oqaaseqaatit.

Ilutigalugu meeqqat atuarfianni klassini angajullerni atuartunut tapiissuteqartarneq pillugu peqqussut atorunnaarsinneqassaaq. Tamatumunnga pissutaavoq aaqqissuussineq ullutsinnut naleqqukkunnaartutut isigineqarmat, aammattaaq tak. tamanna pillugu nalinginnaasumik oqaaseqaatit, iluarsaaqqinnerup aaqqissugaanikkut, ingerlatsinikkut aningaasaqarnikkullu kinguneriuumaagai pillugit oqaaseqaatit ataanni.

Imm. 2-mut.

Peqqussutip atuuttup § 10-ani imm. 5 aamma § 11 atorunnaarsinneqanngillat. Tamatumunnga pissutaavoq atuartunut atuartitaasussaatitaajunnaareersunut efterskolinik pilersitsinissamik periarfissap attatiinnarumaneqarnera (§10, imm. 5) taamatullu Danmarkimi efterskolernermut tapiissuteqartarnerup, tassunga ilaalluni Naalakkersuisut tapiisarneq pillugu malittarisassiorsinnaanerannut tunngasut, attatiinnarumaneqarnerat. Efterskolimi atuarnermut tapiissuteqartarneq pillugu nalunaarut (nal. nr. 4, 21. februar 1997-imeersoq) § 49, imm. 4 naapertorlugu atuutiinnassaaq, peqqussut inatsisiliornerluunniit alla tunngavigalugit allanngortinneqarnissami tungaanut.

Peqqussutip maannamut atuuttup § 4-aa aammattaaq atuutiinnassaaq. Tamatumunnga pissutaavoq sunngiffimmi sammisassaqartitsineq pillugu peqqussutissatut siunnersuut naammassineqarsinnaasimanngimmat, tassunga maanna peqqussutip § 4-aani aalajangersakkat ilanngunneqassapput, aalajangersakkat taakku siunnersuummi matumani § 9, imm. 7-imik - piffissap atuarfiusup nalaani nammineq piumassuseq naapertorlugu sunngiffimmi sammisaqarnissamut tunngasumik - taarserneqarnerisa malitsigisaannik.

Imm. 3 -mut.

§ 48, imm. 1 naapertorlugu aalajangersakkamut matumunnga sanilliullugu ilusiliineq atuartitsissutillu nutaat eqqunneqassapput ukiumi atuarfiusumi 2002/2003-mi 1. klassimiit 6. klasse ilanngullugu atuuffigilerlugit, atuartulli ukiumi atuarfiusumi 2002/2003-mi 7. - 11. klassini klassiniluunniit qaffasinneruni atuartuusut aalajangersakkat maannamut atuuttut naapertorlugit atuarnertik naammassissavaat. Peqqussutip nutaap aalajangersagartai taamaalillutik tamatigut atuutilereersimassapput ukioq atuarfiusoq 2006/2007 naammassippat, ukiumi tassani 11. klassit peqqussut maannamut atuuttoq tunngavigalugu atuartinneqartut kingulliit, ukiullu atuarfiusut qulinganniit atuartut siulliit, peqqussut nutaaq tunngavigalugu atuartinneqartut, ataatsikkoorlutik atuartitaanertik naammassippassuk. (Kingulliit eqqarsaatigalugit aamma tak. nalinginnaasumik oqaaseqaatit tamatumunnga tunngasut, aqutsineq, allaffissorneq aningaasaqarnerlu pillugit allaatigisami eqqartorneqartut).

Ukiut atuarfiusut arfernaniit avitsineq peqqussutissatut siunnersuutip peqqussutillu maannamut atuuttup atuartitsinerup imarisaasigut annertuumik assigiinngissuteqarnerannik pissuteqarpoq, pissutaavortaaq tamatuma kingunerisaanik atuartut ukiut atuarfiusut arfineq-aappaanniit qummullu atuartuusut, atuartitsinermi sammisassat imarisaasigut piumasaasunik naammassinninnissaminnik periarfissaqassanngimmata.

Taamaakkaluartoq atuartitsineq eqqarsaatigalugu akornutissaqartinneqanngilaq, atuartut taakkua, siunnersuummi klassit ingerlaqatigiillu aamma atuartitsinerup atuartitsissutinut ataasiakkaanut agguataarsimasumik atuartitsissutinullu ataasiakkaanut agguataagaanngikkaluamik aaqqissugaanera pillugu aalajangersakkat il.il. malillugit atuartinneqarnissaat, tak. § 4. Taamaattumik kommunit tamakkiisumik ilaannakortumilluunniit aaqqissuussinermik taamaattumik ukiumi atuarfiusumi 2002/2003-milu atuartunut 7. klassimi qutsinnerusumiluunniit atuartuusunut, atuuttuulersitsiniarunik Naalakkersuisunut siunnersuummi § 23 tunngavigalugu (taanna atortuulersinneqareerpat) imaluunniit peqqussummi atuuttumi § 22 tunngavigalugu (siunnersuutip atuuttuulersinneqannginnerani) taamaaliornissaminnut qinnuteqarsinnaapput. Kommunit atuarfiillu ataasiakkaat iluarsaaqqinneq pillugu siunissaq eqqarsaatigalugu qanoq iliuuseqarnissaminnik soqutiginninnissaat neriuutigineqarmat, qinnuteqaatit taamaattut suliarineqarnerminni akuersorneqarsinnaanissaat naatsorsuutigineqarsinnaavoq.

Imm. 4-mut.

Ikaarsaariarnermi aalajangersagaq ikaarsaariarnerup nalaani 1. - 7. klassimi tiimit ikinnerpaaffissaasa ikinnerulernerannik nassataqartoq, tunngaveqarpoq piffissami ikaarsaariarfimmi aningaasartuutaanerusussat matussuserneqarsinnaanissaat anguniarneqarmat.

Imm. 5 -mut.

Aalajangersakkakkut tassuuna qularnaarneqarpoq, ingerlatsinermut tunngasutigut piumasaqaatit Inatsisartut peqqussutaat maannamut atuuttoq naapertorlugu aalajangersarneqarsimasut ingerlatiinnarneqartulluunniit attatiinnarneqarnissaat.